Palei Pà Khốm lac sa dalam dom palei atah bayah di xã Tri Lễ, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An daok khik hu taong abih tabung sang pơ mu yao klak.  Taduan raok kol dahlak di akaok jalan tame palei, Akaok palei ong Vừ Bá Rê gam nao gam tacei tangin tame dom baoh sang kayau tak tabung pơ mu, chreih chrai lac: Pơmu lac janih kayau hu yaom, kan duah, dalam rup kayau hu menyek pacang hu ia, pacang hu maok mbang. Nan ye meng kal mai, urang bangsa Mông daok di Tri Lễ hu pandar kapal pơ mu piah tauk tabung sang. Abih di nyu nan lac, sang tauk meng kayau pơ mu sre  angin, ấm áp dalam bilan la-an, la- hơi dalam bilan pandiak. Rilo baoh sang hu meng yaok rituh thun, jeng janih biak karei di palei.

Tri Lễ lac xã bhum ceik tapen negar di huyện Quế Phong, gah Pai daok jaik taphia negar Lào, hu 4 bangsa lac: Thái, Yuan, Mông, Khơ Mú daok di nan. Ngan haong bhap bini urang Mông, jaik abih lac sang kayau tauk tabung pơ mu. Urak ini 5 palei di urang Mông jeng khik hu sang tauk meng kayau pơ mu.

Peih ngak danak dak Panduan ba samar drah bhum njauk bala meng langik tasik saong bhum biak kan kandah tapen negar xã Tri Lễ, thun 2008, dom palei di urang Mông hu brei nao daok jaik pasak xã. Taphia dom sang daok khik tamo, padang ngak veik baoh sang kayau tauk tabung pơ mu ye hu dom sang tauk tabung tôn, yah tabung kayau pơ mu piah pablei ka dom urang ikak kaiy.

Ong Lữ Văn Cương - Akaok UBND xã Tri Lễ brei thau: “Karja palei haong taha palei hu pathau khan tal yaok baoh sang bruk pakauk jah glai, dalam bruk kayau daok takik ye rahra brei khik ramik tabung sang meng kayau pơ mu, oh yah pablei ka dom urang ikak kaiy”.

Tapa thun bilan, kayua biến đổi khí hậu, langik tuk pandiak tuk hajan, dom tabung sang meng kayau pơ mu nyu ra-ai, talah min oh hu pandap halei piah salih tame ka samu. Dalam tuk nan, rahra ngak catang tui bruk pakauk jah glai kaoh kayau. Nan ye hu dom sang salih tapa tauk tabung meng tôn.

Oh caik ka ilamo, adat cambat di bangsa lahik nao, hu biak rilo jalan padang veik, khik ramik, katung khik dom tabung sang tauk meng kayau pơ mu meng kal. Tukvak tapa, rilo palei di Nghệ An pachreih rahra khik ramik dom sang klak, pagam tame adat hukum di palei piah gam duh ka bruk yu lit bhap bini, yu lit ba drei tame, gam khik ramik ilamo di yaok bangsa.

Ong Dương Hoàng Vũ – Akaok UBND huyện Quế Phong brei thau, mikva bangsa di huyện Quế Phong daok khik tamo dom ilamo di bangsa drei, meng sap ndom panuac puac, ilamo, adat cambat, khan ao, abih di nyu nan lac sang tual tauk kayau pơ mu yao klak.

Daok di huyện Kỳ Sơn, hu da-a dom chuyên gia gah yu lit nao pasang iek tapak, taong yaom ka kein laba, ba tame ngak yu lit meng palei, thaik thaot sang tual pak ini. Gam haong glai mận, glai đào, dom baog sang tual klak tauk tabung meng kayau pơ mu, huyện Kỳ Sơn daok padang palei Mường Lống 1,  Mường Lống 2, xã Mường Lống jeng labik yu lit bhap bini.

Anak tal, gah Ilamo saong Thể Thao tỉnh Nghệ An brei pasang iek, yaok pataom, neh rabha dom baoh sang tual tauk tabung meng kayau pơ mu piah iek, dak tal tui Hukum Inem mek saong số hóa sang tual piah khik ramik, patagok siam lagaih dom inem mek, duh ka cakrok patagok yu lit./.