Rija Gau Tao di urang Momg pachreih hu menuac urang mai mong iek 

Di Hà Giang, bangsa Mông hu rilo menuac di abih, labaih  310.000 urang. Ilamu meng kan di urang  Mông hu biak rilo adat cambat tanarakum hu mik va khik ramik meng rilo saman ni mai.

 “Gầu Tào” sap  Mông hu makna lac “main di gah langiu”. Ni lac ilamu meng kan kak kajap haong bruk ngak padai ia di bhap bini bhum glong Hà Giang, brei mboh bruk pambuak pagam langik tasik song po yang di bhap bini.

Piah peih ngak adat Gầu Tào, camereip abih bhap bini brei palih ruah song padang hu sa phun kayau (bhian lac phun sa mộc) ngak phun nêu song phun nêu hu pala di mblang taneh prong, samu gauk, brei mboh bruk khang kadang, pasak di langik tasik. Phun nêu hu palih ruah brei hu jhung, oh klaoh, jaoh. Jhung phun nêu brei mbaiy nao gah ia harei tagok, lac gah caih menek song hatai cong khin lac caih menek rilo anek song pala drak njauk. Gam hong nan, mik va caga sa pok đậu tương hu boh, sa pok padai, sa klaok alak song sa drei menuk, lac dom pandap ngak adat piah tual tagok phun nêu. Hadei di tuk ieu da-a yang bloh, urang ba gauk ndik tagok phun mek pandap trun  .

Hadei di binah adat lac bruk pakacah ndik tagok phun nêu paik mek lộc. Urang halei ndik tagok phun mek hu blah khan meriak mangaok jhung phun lac urang janeh bruk pakacah. Nan oh lac bruk bui sambai di urang ndik tagok  hu jhung phun nêu, mek hu pandap paling di po yang, bo dok lac bruk bui sambai di tong abih urang  Mông hu mbaok pak nan.

Ong Ma Seo Vàng, daok di xã Tả Sử Choóng, lac sa urang thau cambaih adat cambat di muk kei khan lac, urang Mông tuk halei jeng jia lac, phun nêu meda dong ka urang pambuak pagam langik haong taneh. Ndik hu tagok jhung phun nêu, nna lac paik hu “lộc trời”brei ka abih thun khang kajap, ginup meda; thei thei dalam palei jeng hu khang kadang, pala drak njauk.

Binah hội lac dom kadha doh bhap bini, dom bruk thể thao song main dom kadha me-in  meng kan pambuak pagam haong bruk ngak mbang, ngak huak yaok harei di mik va bangsa  Mông yau: tong yến, tong sảng, cuh haning, nao cà kheo, tong cù…  Mai tal harei ngak adat Gầu Tào mik va dok ba mai dom pandap kaya nong di puk palei, piah yaih khan song pablei ka tuai du lịch.

Rija Gầu Tào di mik va bangsa Mông di xã Tả Sử Choóng, huyện Hoàng Su Phì, oh lac pok meyaom ilamu di bangsa Mông, bo daok lac talei rohim pambuak pagam bhap bini dom bangsa bhum glong. Tapa nan, dong yaih khan, khik ramik ilamu meng kan, ngak jeng ilamu gheih mekre biak karei.

Bruk gheih mekre dalam dom adat cambat, tanarakun di pak ni, dok dui pachreih, ieu daa tuai damuai mai song Hoàng Su Phì – bhum taneh hu dom kein lagaih piah jhul khang bruk  du lịch, lac palih ruah di tuai damuai tuk mai tal Hà Giang./.

Urang lang: Hanipha- 17/9