GHEIH MEKRE ADAT IEU YANG CHIENG DI URANG K’HO DAOK DI LAM ĐONG
Thứ bảy, 00:00, 07/09/2024 Urang lang: M.Phuong Urang lang: M.Phuong
CHAM.VOV.VN: Kong chieng lac alat ragam di bhap bini dom bangsa takik daok di Tây Nguyên, nyu biak ginreih saong hu Yang daok dalam nan. Kong chieng bhian pambuak pagam haong dom adat cambat, dom rija roya di bhap bini. Ngan haong urang K’Ho, kong chieng daok hu sa adat karei piah dhar phor yang chieng, nan lac adat ieu yang chieng. Kadha “dom bangsa adei sa-ai” harei ini, hu kadha vak: Gheih mekre adat ieu yang chieng di urang K’Ho daok di Lâm Đồng.

Peih akaok adat ieu yang, Taha palei K’Thế daok di palei Srê Nhắc, ban sit Đinh Văn, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng hu mbaok di phun nêu pasak, pok panuac ieu Yàng, likau brei puk palei peih ngak adat: Abih gauk dalam palei hadei di sa thun glaih glar haong bruk hamu puh,  harei ini padai hu bak sang, alak tapai tal harei ba tabiak menyum. Kol drei ba gauk mai labik ini piah dhar phor Yàng brei ka puk palei sa thun hajan siam, ngin lagaih, brei ka hamu, puh siam mekre, padai angaok puh bak asar, brei ka tapon pabui hu rilo yau drei dum jhuk, brei ka tapon kubao hu rilo yau baoh bao ala craoh. Menuac sia puk palei! Kol drei mai ini peih ngak adat ieu yang..

Salah panuac likau, taha palei ngak adat paling yang sa drei menuk tano; haong dom janih pandap lac ikan pandam, sara, brah, xôi ndiuk, baoh kayau. Adat hu ngak piah likau ba mejam chieng trun piah pandar saong tadhau ayuh ka abih menuac mai hu mbaok, thei jeng hu siam mekre, khang kajap prein yava, patuah jamo. Patui di nan lac adat ba chieng trun saong jao ka 6 urang likei piah taong kadha  chieng “Gungme Gungma”, lac “Salam uan tuai damuai”. Hadei di tuk salah adat ba chieng trun, sap chieng manyi tagok chreih chrai lac tuk peih bruk ngak bui, ma-an sambai. Taha palei K’Thế brei thau:

 “Bangsa halei bo taha palei atau dalam palei nan hu mejam  chieng ye suan yava di yang chieng daok dalam nan. Adat ba chieng trun lac piah likau yang mai hu mbaok bui sambai haong menuac sia dalam palei dalam dom tuk yau ye trun pajaih padai puh atau ngak sang, khin kumei, tok diuk, lakhah anek… Taong abih dom kadha chieng jeng brei likau adat ye kol dahlak meng hu taong  chieng”.

Sa dalam dom kadha chreih chrai abih dalam adat ieu yang chieng lac pakacah taong chieng. Dalam alak tapai mebuk having, dom urang likei ba gauk taong chieng, ngak habar ka bruk taong chieng di drei kateik urang daih oh taong chieng hu piah mek hu jayah. Bruk bui sambai yau nan rah tabiak taphia dom ché alak cần, sap chieng dak tuk dak yava atah. Sa-ai Kra Jan K’Rông, daok di palei Bồ Liêng, ban sit Đinh Văn, huyện Lâm Hà brei thau, kong chieng saong dom adat cambat, dom rija roya lac oh kurang hu dalam raidiuk di urang K’Ho. 

 “Bruk sangka di Đảng saong Karja hu pachreih mikva dak harei dak khik ramik adat cambat tanarakun tui darah gaik amaik. Nan lac sa yaom glaong inem krung oh mboh di mata, oh kurang hu di bhap bini kol dahlak”.

Dalam kong chieng hu Yang, urang K’Ho biak iek praong, oh pandar tui hatai. Ong K’El, daok di tổ dân phố Ryông Srê, ban sit Đinh Văn, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng khan lac: kong chieng kak kajap haong dom adat cambat pambuak tal rai anek menuac saong dom rija roya di bhap bini.

 “ Chieng di urang K’Ho hu 6 baoh, cồng hu 8 baoh. Dalam mejam chieng meda taong hu biak rilo ragu, pandar dalam dom harei hu yaom glaong yau ye ba padai mai sang, ndam lakhah saong dom adat cambat praong, kol dahlak jeng pandar chieng. Chieng lac biak hu yaom glaong di bangsa K’Ho”.

Dalam dom adat cambat, rija roya di urang K’Ho, adat ieu yang chieng lac adat peih akaok piah likau yang brei ba chieng trun pandar. Ini jeng lac adat peih tabiak ka dom bruk ngak bui sambai bak ragu ragam saong sambo màu hadei di nan. Raidiuk dak harei dak cakrok, mikva jeng daok iek praong saong daok khik ramik, patagok dom yaom glaong meng kan. Dalam nan, adat ieu yang chieng lac sa kadha gheih mekre, hu urang K’Ho khik ramik dalam rilo rija roya urak ini./.

Urang lang: M.Phuong

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)