Sa dalam dom adat cambat praong di urang, lac adat lakhah di dom gu dam dara tal umo thun tok diuk tok pasang, khin likei khin kumei. Kadha “Dom bangsa adei sa-ai” harei ini, da-a mikva saong taong abih gauk duah thau adat lakhah di urang Pa Cô daok di Thừa Thiên Huế. Kadha vak hu ba tagok báo Biên phòng.
Tui ilamu meng kan mai di urang Pa Cô, tuk urang likei, urang kumei tal umo thun khin likei, khin kumei, amaik ame, adei sa-ai, but pajaih kuhria caga dom pandap meng kan ka adat likhah, caga. Anek likei atau anek kumei hadei di sa tukvak duah thau gauk saong nao tal lakhah caga, brei ngak adat pathau khan ka dua gah thau.
Taha palei Koonh Liên, daok di palei Việt Tiến, xã Hồng Kim, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế daok kanal hadar cambaih ka dom adat cambat meng kan bhian hu peih ngak yau ye: Aza, A riêu ping... brei thau, tuk hu amaik ame dua gah njauk hatai ye adat Pôôc xeeq (klaoh panuac) hu peih ngak. Sang gah likei mai sang gah kumei piah kuhria diuk haong dom pandap yau: Jien, ameh, pariak, asar mã não...
Hadei di tuk ngak klaoh panuac bloh, dua gah hu sa adit piah caga. Adat lakhah meng kan di urang Pa Cô hu peih ngak di dua labik, lac lakhah di sang gah likei saong likhah di sang gah kumei.
Adat lakhah di sang gah likei hu peih akaok meng adat Pai Dàng (lac adat tabiak truh sang) piah pathau khan muk kei, likau adat ngak lakhah saong brei adat ka pangantin kumei hu tame Dàng tapa gah likei. Ngan saong urang Pa Cô, sang gah kumei eng drei ba pangantin kumei tal sang gah likei piah ngak adat. Tamaha kumei taduan raok pangantin kumei di pabah mbang sang drei, taoh klaak blah Zèng angaok akaok pangantin kumei saong cuk talei baoh njuk piah taduan anek metau.
Puac di abih lac adat palao tuai, brei pandap saong của hồi môn piah tamat adat lakhah di sang gah likei. Dalam adat ini, sang gah likei hu brei pandap ka amaik, ame di pangantin kumei piah brei mboh hatai thau dar phor amaik ame saong brei ka urang dang akaok but pajaih piah dar phor bruk caik hatai sangka daong ka parui di drei dalam bruk ngak lakhah.
Sa adit hadei di tuk ngak lakhah di sang gah likei, ndam lakhah hu ngak di sang gah kumei. Yaok adat cambat di sang gah kumei jeng hu ngak dreih yau di sang gah likei, tok karei di labik lac dalam ndam lakhah ini, urang nao tame camereip abih lac pangantin kumei. Tuk pangantin kumei tal pabah mbang sang ye hu amaik ame brei mbaik gai duh, tuk yam tagok abih kanyan, pangantin kumei palo mbaik gai duh trun mala sân hu makna lac, meng harei ini, khin mai ravang amaik ame ye oh daok kiêng cử hagait tra.
Dalam adat palao tuai, brei pandap saong của hồi môn hu peih ngak di sang gah kumei. Dahlau di tuk tabiak nao sang, amaik di pangantin kumei hu brei ka parui kumei blah Zèng Dàng Cợt yau suan yava di anek kumei meng lavik mai amaik daok khik piah saong dom pandap ngak của hồi môn ka anek kumei.
Dalam saman ini, urang ranaih, abih di nyu lac dam dara bangsa Pa Cô di huyện A Lưới hu biak takik urang daok ngak lakhah ginup yau adat meng kan, salih tame nan, lac ngak lakhah tui saman bahrau atau daok tui adat meng kan min oh daok ginup dom adat cambat yau dahlau daih.
Amuk Hồ Thị Tư, Phaok akaok jabat ilamu brei thau huyện A Lưới khan lac: Piah khik ramik ilamu di bhap bini dom bangsa daok di bhum glaong A Lưới jang yau adat ngak lakhah meng kan di urang Pa Cô, dalam dom harei pataom praong di huyện, kol dahlak hu padang ngak veik dom adat cambat meng kan di bhap bini dom bangsa piah ka rahra thau cambaih jang ka dom gheih mekre dalam adat cambat di bangsa drei, iek praong, khik ramik, saong patagok dom gheih mekre nan. Langiu di nan, kol dahlak jeng daok pambak tame dom ilamu siam mekre meng kan, dom bruk ngak meng tangin takai di bhap bini dom bangsa piah pamedeih tagok prein khang du lịch. Tapa nan, gam cakrok kinh tế, gam khik ramik saong patagok hu dom yaom glaong ilamu meng kan siam mekre di dom bangsa daok dalam huyện A Lưới”.
Viết bình luận