Adat cambat hu peih ngak di harei pataom ilamu urang bangsa takik 

Daok atah palei jaik sa rabau km min urang Tày di palei Đồng Râm jeng daok kakei gauk khik ramik ilamu meng kan haong rilo adat cambat, tanarakun mekre yau ye adat Mừng thọ, adat Cấp sắc, hội Lồng tồng... Saong dalam dom harei lễ, Tết, harei bui sambai, oh kurang hu sap capi tính haong daoh Then bingi pang, bhian hu maong lac jalan taom gaok ndom puac nao mai ndung bak ilamu di urang Tày saong bhum Việt Bắc. 

Lac 1 nghệ nhân di palei Đồng Râm, ong Lý Kim Xuyến hu da-a nao daoh saong mek hu giải glaong di rilo mbang pataom ilamu nghệ thuật bangsa di tỉnh Quảng Nam saong bhum kreh negar-Tây Nguyên. Meng hatai takre daoh then saong caong khin patoa veik ragu daoh bhap bini Tày ka dom rai hadei, ong Xuyến brei padang kalup kapul daoh Then-capi Tính palei Đồng Râm: 

"Dahlak oh hu bac megru hagait, dahlak eng drei duah thau bloh patoa veik ka abih gauk min. Kalup kapul di kol dahlak urak ini hu 24 urang. Urang halei takre ye kham merat pasram, tal urak ini hu 60% dom urang dalam kalup kapul meda nao parang me-in hu. Dahlak taha paje, min dahlak daok kham merat pato veik ka dom rai hadei meng abih hatung hatian di drei piah daong khik ilamu".

        Lac urang hu mbaok tame padang kalup kapul meng tuk camereip, ong Hoàng Văn Tướng khan lac: Meng sit hu pang dom ong muk taha daoh phong slư, lượn, then... pang miat jeng randap, nan ye takre meng tuk halei jeng oh thau. Tuk kalup kapul hu padang tagok, ong abih hatai jai pato ka dom urang dalam kalup kapul thau ka  Phong Slư haong capi tính:

"Tame Quảng Nam daok, khin khik veik lagu daoh then di palei drei saong pato veik ka rai hadei, nan ye kol dahlak sahneng tal bruk padang kalup kapul. Min dam dara harei ini daok jar var haong bruk ngak mbang duah jien, nan ye dalam kalup kapul rilo meng lac urang praong thun. Kalup kapul gam pasram capi tính, gam pasram daoh dom lagu daoh bhap bini di bangsa Tày, Nùng".

Yaom lac bahrau padang tagok hu labaih 1 thun, min dom urang dalam kalup kapul daoh then Đồng Râm tuk halei jeng kham merat pasram megru. Oh kuhria hagait tal langik pandiak atau hajan, yaok adit 2 mbang, urang pataom gauk piah pasram daoh, pasram paik capi. Sa-ai Lý Thị Hiệp, lac urang ranaih umo saong jeng lac urang gheih abih dalam kalup kapul khan lac: Hatai takre dom lagu daoh bhap bini Tày lac prein pachreih sa-ai khang hatai megru ka pahu:

Palei adei daok di Trùng Khánh min adei tui amaik ame tame ini. Yaom lac atah palei min adei jeng daok biak takre ragu daoh then di palei Cao Bằng. Adei tame kalup kapul meng harei camereip bahrau padang. Hadei di tuk sram me-in capi ye adei meda me-in hu dom lagu mbuan saong meda daoh hu."  

Hu bruk sangka di dom mban ngành, kapul nyaom, abih di nyu lac Jabat Ilamu – Brei thau huyện Nam Giang tuk halei jeng ba mbuan lagaih ka bruk ngak di kalup kapul. Urang Tày daok di Đồng Râm tuk halei jeng patagok ilamu  meng kan palei cách mạng, ngak mbang naih joi, jum pataom gauk, anek taco tari taring bac da-a, thau khik ramik ilamu meng kan di bangsa drei. Saong sap Then, sap Tính di dom urang dalam kalup kapul palei Đồng Râm jeng daok yava atah, lai tame ngin ceik glai Trường Sơn./.

Urang lang: Mousaphuong -26/2