Gheih mekre kadha daoh bhapbini Jarai : Daoh dam dara
Thứ bảy, 00:00, 24/06/2017 Thuy Linh Thuy Linh

Gheih mekre kadha daoh bhapbini Jarai : Daoh dam dara

 

 

Pathau mikva saong grauk yut !Ragu daoh bhapbini Jarai hu biak rilo saong nyu yau sap ndom yaok harei di bhapbini. Tal urak ini, dom urang roh duah jeng oh ka kuhria hu ginup abihlac ragu daoh bhapbini Jarai hu dom janih, dom ragam saong angan ieu di yaok janih ragu daoh bhapbini nan. Di yaok puk, palei atau bhum mikva Jarai daok, ragu daoh bhapnini hu paneh tabiak dom ragam biak karei kayua bhapbini di bhum nan ngak jeng. Ragu daoh bhapnini bhian randap di abih hu rilo urang takre saong bhian daoh urak ini lac  ragu daoh dam dara. Dom likei dam, kumei dara biak takre kayua ini lac ragu dam dara, ba jalan ka hatai anit ranam di dom urang nan. Daa mikva saong grauk yut duah thau dom gheih mekre di ragu daoh bhapnini Jarai “ daoh dam dara”, tapa anuac khan di diuk pasang nghệ nhân Kờ-pă Tham saong Rơ-mah H’Rek, daok di huyện  Chư Pưh, tỉnh Gia Lai.

 

-Dalam dom ragu daoh bhapbini Jarai, kan di abih lac daoh dam dara. Kan kayua dua urang tok daoh saoh saong panuac daoh javap veik brei njauk hatai sahneng saong gauk, njauk jalan ndom puac nao mai. Yau nan ye, ragu daoh nao mai ini oh njauk lac urang halei jeng daoh hu saong gauk, atau gieo vần, panuac daoh nao mai njauk hatai gauk. Dua urang njauk hu rilo ilamu meng daoh hu. Saai Rơ-mah H’Rek, diuk saai Kờ-pă Tham, brei thau ka makna di kadha daoh dam dara bo saai saong diuk saai barau daoh: Tuk dahlak daok lac kumei dara, tuk dahlak bahrau ranam urang nan, abih bruk ndom biai saong gauk meng sap daoh ragu bhapbini. Hu urang oh sahaneng lac ragu daoh bhapbini nyu hu yaom glaong yau nan, min ngan saong dahlak, ragu daoh bhapbini salih ka panuac meng hatian di drei saong menuac nan. Dua urang kol dahlak takre ragu daoh bhapnini meng sit saong daoh gam gam yau nan ye tuk anit gauk, daoh ragu daoh dalam hatian mboh biak padruh padrui. Pagap yau, urang daoh ndom tabiak panuac anit drei ye drei jeng duah panuac  daoh javap veik ka nyu lagaih.

 

Ndom ka ragu daoh bhapbini Jarai, hu daoh nao daoh mai jeng ye ragu sap chiêng, tuk sit tuk khang yava atah; tuk lac medheic metheic, nyun nyaic, glaong biar ai li-an. Tuk barau daoh, urang daoh pok sap khang tagok, gam tui dom panuac mộc mạc, tuk au daok ndom sit tapen tanyi. Rilo likei dam, kumei dara Jarai tuk anit gauk, urang oh khin ndom tapak panuac lac takre atau anit tapak mbaok. Tapa dom panuac daoh, urang brei thau hatai anit di drei saong ndom tabiak dalam nyun nyaic.

-Di palei Luh Tong Yong, xã Ia Hrú, huyện Chư Pưh, tỉnh Gia Lai, sap daoh di diuk pasang saai Kờ-pă Tham saong sa-ai Rơ-mah H’Rek, hu urang biak takre, abih di nyu nan lac dom dam dara. Panuac daoh ragu bhapbini hu ba dua saai mai haong gauk saong lac talei pambuak ngak jeng haniem phuan di sang ini dalam rilo thun tapa. Dua Saai takre daoh meng tuk daok sit, taltuk praong jeng dam dara nao glang limo atau hu mbaok tame rija roya di puk palei ye dua saai bhian daoh ragu daoh bhapbini ka urang pang. Ndom ka bruk takre ragu daoh bhapbini – ranam gauk di diuk pasang drei, saai Rơ-mah H’Rek khan lac: Kol dahlak daoh ragu daoh bhapbini njauk takre lac daoh, oh cang tuk menyum alak mebhuk meng daoh. Tuk caong brei thau hatung hatian, caong ndom saong gauk ka bruk hagait nan bo kan si ndom meng panuac ndom, tapa ragu daoh bhapbini, hu mbaik đờn ye mek paik saong pok sap daoh tagok.

 

Saai Kờ-pă Tham patui panuac diuk drei, lac:Daoh ragu daoh bhapbini, lingiu di bruk lac ilimo mengkan di ong muk drei caik veik, daok lac hatai takre mbang tame dalam ralo darah paje. Meng dahlau mai,, ilimo mengkan, daoh ragu daoh bhapbini kol dahlak takre saong daoh hamit tuk hu bruk”

 

-Ragu daoh dam dara - ragu daoh bhapbini Jarai bhian mboh rilo abih di Chư Pưh saong Ayun Pa, tỉnh Gia Lai. Langiu di nan, di libik ini daok hu ragu “Khăm Thơng”, bhian urang taha, urang praong thun daoh saong gauk atau daoh ka urang bo dom urang nan anit ranam piah mboh hatung hatian atau lac panuac tangi sua saong khan brei thau. Ini jeng lac jalan daoh nao mai biak mộc mạc, tapak hatian, ngak mebhuk hatai menuac di mikva Jarai./.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Thuy Linh
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)