Goc gha Soong cô di bangsa Sán Dìu​
Thứ bảy, 00:00, 08/09/2018 Thúy Linh Thúy Linh

 

 

 Soọng cô lac ragu daoh bhapbini di urang Sán Dìu. Min  ngan saong urang Sán Dìu, soọng cô oh lac kadha daoh saoh, bo nyu daok ndung bak hatung hatian saong caong khin di anek menuac. Tui sap Sán Dìu, “Soong Cô” hu thau yau habal? Daa mikva saong grauk yut  pang kadha vak di urang vak Hoàng Minh ka makna jeng ye halau gha Soọng cô tapa kadha “dom bangsa adei saai”:

 

Urang Sán Dìu barau raok ayut meng kadha daoh soọng cô.

-Mikva saong grauk yut uaranam! Soọng Cô lac ragu daoh bhapbini di urang Sán Dìu. Min Soọng Cô oh lac kadha daoh saoh, bo ngan saong urang Sán Dìu, dom kadha daoh nan ba tui dom hatung hatian, dom caong khin di anek menuac.

 

-Soong cô di urang Sán Dìu lac sa bruk daoh nao mai. Bhian lac sa gah likei daoh nao mai saong sa gah kumei, meda lac sa urang likei daoh nao mai saong sa urang kumei atau lac sa kapul urang likei daoh nao mai saong sa kapul urang kumei. Tuk gah daoh dahlau xướng tagok dom panuac hu chủ ý, ye hu gah diah daoh javap veik. Tui sap Sán Dìu, “Soong Cô” hu thau yau habal? Daa mikva tui pang ông Lê Mạnh Hiền, sa urang di Ban liên lạc ragu daoh bhapbini huyện Lục Ngạn, Bắc Giang, langyah: Soong cô” lac kadha daoh. Nao daoh saong gauk, jak gauk jeng ndom lac Soong cô.

 

-Bhapbini Sán Dìu ndom biai saong gauk sa dalikan ka adat daoh Soọng Cô di bangsa drei: Dalikan khan lac, sa urang kumei urang Sán Dìu siam binai, daoh kheih, oh thei daoh sumu nai. Sa harei diah hu 3 urang likei hu 3 họ karei di gauk, yaok urang pajeng sa gilai tapuk nduac tame kraong ye gaok urang kumei Lý Tam Mói. Bruk daoh nao mai hu rah tabiak di klau urang likei saong sa urang kumei. Daoh abih tapuk min 3 urang likei jeng oh mbang urang kumei. 3 urang likei nan tuh klau gilai tapuk nan trun kraong. Urang kumei nan drah tangin srong veik hu 1 baoh. Nan lac baoh tapuk daoh caik veik tapa rilo rairah tal urak ini.

 

-Nan lac panuac khan di ông Lê Mạnh Hiền, daok di palei Trại Cảnh, xã Nam Dương, huyện Lục Ngạn. Ông Hiền thun ini jaik 80 thun. Dom urang takik thun jang yau saai Lưu Thị Thuận, di palei Trung Mầu, xã Trung Mỹ, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, jeng biak thau rilo dalikan mengkan: mengkan, urang Sán Dìu oh hu tapuk daoh. Saai Lý lac urang daoh biak naih joi, pachreih ye dang tabiak daoh min. Hu 3 urang likei hu 3 klau họ karei di gauk pajeng 3 gilaiu tapuk mai daoh jeng oh mbang hu saai, njauk tuh 3 thuyền tapuk trun kraong. Patoah saai nan srong hu 1 baoh. Meng di nan urang  Sán Dìu meng hu tapuk daoh.

 

-Biak di nyu urak ini, bhapbini Sán Dìu jeng khik hu dom kadha daoh hu urang saman dahlau vak veik meng khar vak karei. Sọong cô hu daoh tui jalan pachreih tabiak, sa gah xướng tagok saong gah diah daoh javap mai; hu doah tame, daoh tabiak ( daoh salam, ngak randap, tanyi sua, ginum biai, duah thau gauk, daoh likau drei…); daoh caga, daoh raok, daoh talaih, daoh peih, daoh kareik…

-Dom kadha daoh dalam Sọong cô rilo meng lac nyim thaot binguk taneh riya lingik tasik phun hareik, bingu la, cim brim, ceik glai piah ndom tagok hatung hatai di urang daoh; daoh pok meyaom taneh ia, palei negar, daoh tadhau yuh bruk bui sambai, klah rabha bruk drut drui; daoh ginum biai,  daoh meyut meyau.

 

-Bhian di nyu urang daoh pachreih tabiak tui jalan ngũ ngôn tứ tuyệt atau thất ngôn tứ tuyệt. Panuac daoh mbuan brei thau hatai di urang daoh, biak trữ tình. Ông Hiền langyah brei thau: Dalam kadha daoh Sán Dìu hu 4 câu, 28 akhar, yaok sa câu hu 7 baoh akhar, hu 3 âm; âm ka sa dua akhar, âm ka dua  2 akhar; âm ka 3 hu 3 baoh akhar jeng 12 âm dalam 4 câu nan. Pagam ye dahlak daoh kadha “ tame palei……..

 

 

-Urang Sán Dìu, yaom lac daok pak Bắc Giang atau Tuyên Quang, Thái Nguyên, atau Quảng Ninh, Vình Phúc… jeng meda daoh saong gauk. Meng Soong cô, urang mbuan mai jaik  gauk jang, thau gauk jang saong nao tal anit gauk, daong gauk, jum pataom gauk dalam raidiuk./.

 

 

 

Thúy Linh
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)