Oh lac urang Mông, min gru Lò Văn Thoản, bangsa Thái, dahlau daih ngak gru pato di Pasak pato megru thường xuyên tỉnh Sơn La urak ini padeih hưu bo thau puac, thau vak saong ndom hu sap Mông biak gheih. Lingiu di nan, meng hatai takre ilamu Mông, gru Thoản daok taduan bruk pato akhar haroh, pato sap  Mông ka urang jakar,urang ngak bruk karja saong ka bhap bini dalam tỉnh.
         

Bac tamat sang bac Sư phạm Sơn La thun 1978, gru Lò Văn Thoản mai pato di sang bac Thanh niên gam bac gam ngak huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. Tuk salih tagok pato di điểm bản Pá Ban, xã Nặm Màn, gru Thoản hu sa taha palei di bản Pá Ban taduan ngak anek raong. Bloh meng ini gru Thoản hu bac saong thau sap Mông meng ame raong di drei. Mai pato di sang bac Phổ thông bangsa gam bac gam daok huyện Mường La hadei di nan, tuk hu danak dak di Mintri Pato Megru ka bruk  pato sap saong akhar haroh Mông dalam dom sang bac Phổ thông bangsa gam bac gam daok, gru hu brei nao pasram ka sap, akhar haroh Mông di sang bac Cao đẳng Sơn La piah mai pato akhar haroh Mông ka anek saih di sang bac. Taphia di nan, gru tuk halei jeng duah thau ka adt cambat tanarakun, ilamu, sap ndom, akhar vak di bangsa Mông. Lac sa gru pato, gru dak khin khik ramik hu dom adat cambat tanarakun nan: “dahlak lac urang bangsa Thái min caong pato akhar haroh Mông, kayua dahlak mboh ilamu, akhar haroh saong sap Mông biak gheih. Kayua yau nan ye dahlak caong gam saong bangsa Mông patagok dom ilamu nan piah pato veik ka rairah hadei saong urang jakar, urang ngak bruk karja piah mbuan pathau khan dom sarak di Đảng, Karja tal bhap bini Mông hu siam jang”.

Thun 2007, gru Lò Văn Thỏa hu brei nao bac danak dak pato akhar haroh saong sap Mong ka gru pato di sang bac Đại học Tây Bắc saong lac sa dalam 30 gru pato hu chứng chỉ pato akhar haroh Mông di dom tỉnh hu rilo bhap bini bangsa Mông. Bloh meng thun 2010, gru hu brei bruk mai Pasak giáo dục thường xuyên tỉnh Sơn La piah pato sap bangsa ka dom urang jakar, dom urang daok ngak bruk di bhum bangsa Mông tỉnh Sơn La. Gru Thoản daok brei thau lac: “Pato akhar haroh bangsa Mông dahlak mboh kan kandah kayua nyu tui phương ngữ di Mông Hoa, daok sap Mông tỉnh Sơn la ltui Mông,mbong rilo jang, kayua yau nan ye tuk pato jeng gaok oh takik kan kandah. Min ini lac danak dak di Mintri nan ye urang jakar jeng mbuan bac saong hu thau bruk karei di gauk di sap Mông dom bhum palei piah urang jakar nao ngak bruk di dom bhum palei hu mbuan lagaih jang”.

Hu gru Thoản pato akhar haroh, pato sap Mông, thạc sỹ Phạm Thị Hường-phaok akaok jabat khik ramik, pato pakai, pasram megru Pasak giáo dục thường xuyên tỉnh Sơn La hu đề tài  roh duah luận văn thạc sỹ ka khik ramik bruk pato sap, pato akhar haroh bangsa Mông di pasak giáo duc thường xuyên tỉnh Sơn La saong đề tài roh duah hu taong yaom biak glaong.

Labaih 40 thun ngak bruk dalm gah pato megru, gru Thoản hu labaih 12thun ilamu pato sap, pato akhar haroh Mông ka anek saih. Meng rik daong di gru Thoản dalam bruk raoh duah,  padang ngak danak dak, tài liệu saong dang pato sap, pato akhar haroh Mông, tal urak ini, Pasak giáo dục thường xuyên tỉnh Sơn La peih hu labaih 36 khóa pato sap saong akhar haroh Mông ka labaih 3.000 urang bac. Lac gru pato hu ilamu, gru Lò Văn Thoản hu brei nao pataom mbaok dalam Nyom biai danak dak khung di Mintri Pato Megru peih tabiak di Hà Nội ka sap bangsa, hu mbaok dalam dự án “Duah thau bruk pandar sap, akhar haroh di bhap bini bangsa Mông di tỉnh Sơn La”. Urak ini, yaom lac gru Thoản padeih hưu bloh, min Pasak jeng daok da-a gru mai pato di pasak./. 

                                                                                 Thào Ly/CQTT Tây Bắc