Dự thảo Hukum taneh riya (pasiam veik) pabak dom adat ka khik ramik, pandar taneh daok, taneh ngak nong pambuak haong pablei salih, dịch vụ; taneh piah ngak du lịch hu gam tal bruk tâm linh; taneh padang ngak danak dak mangaok glaong, danak dak dalam haluk, taneh hu meng bruk lih tabiak tasik; adat ka khik ramik taneh quốc phòng, an ninh pambuak haong kinh tế piah patagok prein khang di taneh riya...

Ong Trần Quý Bình – Yam ndok HTX Hữu Nghị (tỉnh Hà Giang) caong lac, bruk quy hoạch taneh ngak nong di dom labik bhum ceik, bhum atah bayah brei ngak tui jalan palagaih ka bhap bini salih bruk pandar ka nyu lagaih haong adat cambat, tanarakun pandar taneh di bhap bini bangsa takik piah pandar hu siam prein khang meng taneh. Ong Trần Quý Bình langyah lac: “Hu rilo mblang taneh ngak nong oh pala ngak hagait hu, min hu quy hoạch lac taneh ngak nong blaoh, nan ye oh brei ka urang salih bruk pandar taneh lac biak palai pajoa, klaak saoh biak rilo, yau nan bo adat salih bruk pandar taneh lac biak kan kandah, ba tal kan kandah ka urang hu taneh caong khin salih tapa pandar ka bruk karei.”

Dự thảo Hukum taneh riya (pasiam veik) jeng hu pabak adat ka tukvak pandar taneh saong tanut pandar taneh ngak nong hu ba tabiak di Chương XII tacei tabiak bruk pandar dom janih taneh. Menuac urang hu taduan “chuyển nhượng” taneh ngak nong hu peih praong, brei adat kapul nyaom ngak kinh tế, baoh sang, menuac urang oh hu mbaok tame ngak tapak bruk  ngak nong (paka 213). Pabak adat ka dom bruk pataom veik taneh riya ka bruk ngak nong, jalan pataom veik quyền pandar taneh, ramik veik quyền pandar taneh ngan saong dom danak dak pataom veik taneh ngak nong; sarak pachreih kapul nyaom, baoh sang, menuac urang peih bruk pataom veik taneh piah ngak nong. Ong Hoàng Trọng Thuỷ - urang ilamu gah ngak nong mboh lac, dom ramik veik ini meyah hu brei tapa saong hu ngak ginup meda daong ngak jeng prein khang kadang ka bruk cakrok patagok ngak nong: “Tuk kol drei peih praong tanut mblang taneh ye giao dịch di taneh ngan saong urang ngak nong saong bruk ngak nong meda hu tagok glaong saong prein khang praong abih lac peih praong hu mbaok taneh. Kayua lac tuk brei adat pasiam veik Hukum taneh riya ye taneh riya laik tame tangin dom urang ngak mbang naih joi atau menuac hu phun jien atau lac khoa học kỹ thuật, urang meda pambuak hu rilo sang urang ngak nong piah ngak tabiak kaya pandap siam hu chất lượng glaong”.

Dự thảo Hukum taneh riya (pasiam veik) hu taong yaom lac hu rilo labik bahrau ndung bak bruk salih bharau khang, hu makna jhul tagok bruk pataom veik taneh riya piah pamaong tal cakrok ngak nong praong, bahrau. Daok tanut pandar taneh ngak nong di baoh sang, menuac urang, Paka 170 dự thảo Hukum taneh riya (pasiam veik) tacei lac tanut taduan salih quyền pandar taneh ngak nong di baoh sang, menuac urang oh tapa 15 mbang tanut jao taneh ngak nong di menuac urang ngan saong yaok janih taneh. Tui bruk tabiak yau ini, mbaok taneh phun pala yaok thun di baoh sang, menuac urang pandar rilo di abih tagok tal 45 ha; mbaok taneh pala phun lavik thun bhum taneran lac 150 ha, bhum Trung du bhum ceik lac 450 ha; mbaok taneh glai pacang caga, glai piah ngak pandap lac 450 ha.

Dom adat bahrau ka khik ramik saong pandar taneh ngak nong, dự thảo Hukum taneh riya (pasiam veik) meda daong ramik veik taneh riya tui jalan darak pasar, pabak hu hatai caong di dom thành phần kinh tế, jhul patagok bruk pataom veik taneh riya tui jalan ngak nong ngak tabiak kaya pandap praong, pataom gauk saong khang kajap./.