Ilamo hadah krah di bangsa Lô Lô pak Mèo Vạc, Hà Giang
Thứ hai, 00:00, 04/07/2016 Jasi Jasi

      Lac sa dalam dom bangsa takik manuac di Hà Giang, min tal urak ini  urang Lô Lô di palei Sảng Pả A (bal sit Mèo Vạc) jeng daok khik hu tamo dom ilamo meng kan di bangsa drei.

Palei Sảng Pả A hu 118 baoh sang ye hu 63 baoh sang bangsa Lô Lô, diuk rai meng bruk pala drak, raong glang, menyim jih dalah saong pablei salih sit dalam dom harei darak nyaom. Yaom lac palei daok dalam pasak huyện, min bhap bani pak ini jeng daok khik hu tamo dom ilamo di urang Lô Lô. Kadha ini brei mboh cambaih dalam rai diuk, mbang angui yaok harei, dalam rija, roya saong tapa khan ao cuk nguiat, abih di nyu nan lac khan ao urang kamei. Thun  2007 palei Sảng Pả A hu pok brei angan lac palei ilamo rivang ma-in di huyện Mèo Vạc.

        Meng hu bruk buh jien tame ngak di huyện Mèo Vạc, nan ye hu palei Sảng Pả A piah duh ka bruk peih ngak ilamo di bhap bani. Ini jeng lac labik kapul adaoh tamia bhap bani di palei bhian peih dom bruk daoh tamia, ma-in dom alat ragam meng kan di bangsa Lô Lô; tapa nan daong khik ramik ilamo meng kan di bangsa saong duh ka dom kapul nyaom tuai damuai dalam saong langiu negar mai rivang iek; abih di nyu lac dalam harei Lễ hội Chợ tình Khau Vai atau dom harei rija roya prong hu peih ngak yaok thun di huyện, di tỉnh...

       Palei Sảng Pả A daok hu padang Nyaom jhik pet jih dalah Lô Lô hu 24 urang. Sa-ai Lùng Thị Minh, Akaok nyaom brei thau: Jaik abih urang kamei Lô Lô njauk bac megru bruk jik pet meng tuk daok sit, piah prong tagok meda ngak ka drei dom blah khan ao mekre di abih. Khan ao di urang kamei Lô Lô hu ngak biak công phu, hu dom janih bingu hala gheih mekre yau hình tam giác, hình vuông, hình baoh kayau… Khan kak akaok hu trang trí dom bingu hala saong dom brui khan bai hu sambo màu hadah. Piah ngak sa bộ khan ao njauk lahik abih 2 tal 3 thun meng blaoh.

Tuk pet urang kamei Lô Lô oh pandar khung bo tok pal blah khan bai piah pet, dom jalan merai hu ngak biak gheih. Pandap panda bo Nyaom ngak tabiak ralo meng lac pandap lưu niệm yau jih dalah, khan ao, pandap trang sức... Langiu di bruk pala drak saong raong glang, yaok bilan dom urang dalam nyaom jeng hu jien mek tame labaih 2 triệu đồng meng bruk jik pet dom janih pandap.

       Urang Lô Lô hu ralo adat cambat tarakun, min prong di abih nan lac adat uan akaok tangeiy bahrau saong adat likau hajan. Kayua langik tasik biak kan kandah, urang Lô Lô pak Sảng Pả A tok pala hu sa vụ tangeiy dalam puac bilan xuân tapa akaok bilan hè, saong thu hoạch dalam bilan 9 haong bilan 10. Hadei di tuk thu hoạch blaoh, bhap bani peih ngak adat mbang uan akaok tangeiy bahrau. Dalam harei ngak adat bian hu dom pandap yau  alak, ndiuk, menuk atau pabui hu peih ngak angaok mblang hamu mblang apuh hu paik, yuak blaoh. Urang daa gru ieu yang mai ngak adat ndua dhal phol yang hamu, yang apuh, ong akaok ong akei, langik tasik, taneh riya saong kakuh likau brei ka thun hadei angin siam hajan laghaih, ngak padai hu padai, pala tangeiy hu tangeiy... Adat mbang uan akaok tangeiy bahrau hu peih ngak yaok thun saong hu peih ngak biak praong min jeng biak patak pataom.

       Adat likau hajan bhian peih ngak dalam akaok bilan klau saka aia bulan yaok thun, ngan haong dom adat cambat biak karei, hu khik ramik meng rai ini tal rai diah, likau ka angin siam hajan laghaih, padai tangeiy that hijao. Tapa nan, urang kakuh likau, caong khin hu ralo hajan laik trun ka hamu apuh dak harei dak that dak hijao, brei ka mikva dalam palei pala drak njauk, rai diuk hu trei sil. Pandap piah ngak adat hu menuk tano, asau, mbaik kiếm meng kayau atau pasei, panyin aia, cavan alak; mbaik gilau meng krem pagap ka 4 gah langik tasik, gam gilau, ba-ar ameh, pariak. Sa pandap piah ngak adat oh kurang hu dalam adat likau hajan di bhap bani Lô Lô nan lac hagar bal saong đàn nhị. Tapa bruk peih ngak adat, mikva bangsa Lô Lô daok pato tacei ka anek taco mboh hadah mbaok hadah meta saong khik ramik dom ilamo meng kan, ndung bak ilamo bangsa. Langiu di nan, bhap bani Lô Lô daok hu biak ilamo meng kan, brei mboh tapa dom ragam tamia, ragu daoh bhap bani, saong dom dalikan./.

 

Jasi
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH  “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

KADHA DAOH “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Vui Mùa Lúa Mới” hu radaoh Thanh Pháp vak tui ragu daoh di urang J’Rai. Kadha daoh ini mek hu yai B, mbang pakacah kadha daoh ndom ka huyen Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận dalam thun 2020.

24/11/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)