Dua janih piah thau lac sang tual di urang Thái song sang tual di bangsa karei lac di labik takai kanyan song Khau cút. Sang tual di urang Thái hu 2 baoh kanyan (nek kanyan trun tagok lac số lẻ - daok nek kanyan số chẳn lac nhà mồ), sa baoh kanyah brei ka urang kamei, anek kumei trun tagok, dok di gah akaok tagok sang ging, baoh kanyan daih brei ka urang likei song tui hatai sahaneng di urang Thái, nan lac jalan nao di suan yava di muk kei. Daok Khau cút, hu caik di 2 kaok sang tual hu makna lac dom siam mekre dalam rai duik bhap bini bangsa Thái, gah Thái jhuk
Urang Thái jhuk padang Khau cút meng kayau angaok tabung sang tual, tapa nan nyu ngak brei khang kajap jang ka tabung sang tual, saong piah ka anek taco harei hadei mbuan si thau lac puk palei, sang danaok, but pajaih di drei. Biểu tượng Khau cút ndung bak nhân sinh quan, thế giới quan biak praong, dalam meng kan mai di urang Thái jhuk
Ngan song urang Thái jhuk daok di Mường Thanh- Điện Biên, Khau cút hu thaik thaot yau njam dớn- janih njam hu asar meng glai, meng kan mai urang Thái thau mek ngak pandap mbang. Yaok “bingu la” angaok Khau cút lac thaot sa dhar njam dớn (phắc cút) vin gul . Kayua habar njam dớn hu palih ngak ka biểu tượng Khau cút? Kayua njam dớn lac pandap mbang biak krei di urang Thái, nyu tamuh biak samar yaom lac daok di labik halei dalam langik tasik. Jeng hu makna lac po sang tuk padang Khau cút angaok tabung sang tual hu payua tame nan hatai cong khin ngak mbang kaya meda, brei mboh bruk diukra saong pren khang dalam bruk mesruh pacang dom kan kandah di langik tasik piah daok veik saong cakrok patagok .
Khau cút hu ngak meng 4 thanh cái ("me cút"), lac 4 candaih kayau dẹt hình chữ nhật cao gilaong di kreih . Pagam yaok 2 candaih thanh cái tame gauk , mek con sỏ sarieng tapa gilaong angaok 2 thanh cái lac hu sa cặp. Dua 2 cặp di Khau cút hu caik cố định angaok đòn nóc sang tual. Bruk karei di gauk piah thau dom janih khau cút lac labik trang trí gah jhung di dom thanh cái ("me cút").
Khau cut hu rilo janih, tui hadom “dhar dớn” hu trang trí angaok jhung di thanh cái (“me cút”). Min, Khau cút bhian hu 3 janih: janih 1 jhung dớn, 3 jhung dớn song 5 jhung dớn. Meng hadom“jhung dớn” angaok Khau cut brei mboh labiok dang dalam xã hội di po sang tual dalam bhap bini urang Thái jhuk.
Dahlau deih, sang halei kaya meda, hu quyền lực, hu mbaok meta angan je dalam palei meda ngak khau cút hu 5 jhung dớn; urang kinh tế mbiah, ginup mbang, pandar Khau cút hu 3 jhung dớn; urang kan kathaot pandar khau cút 1 jhung dớn. Hu makna neh rabha thứ bậc xã hội, nan ye meng kan mai, dom boh sang kaya meda tuk padang sang tual hu khau cút janih 3 jhung dớn, 5 jhung dớn jeng ngak limo kubao piah payak mikva puk palei .
Khau cút lac sa janih ilamu siam gheih di urang Thái jhuk daok di Điện Biên. Anak bruk Khau cút dak harei dak lahik nao dalam rai duik, bruk khik ramik khau cút piah patagok ilamu bangsa Thái jhuk lac sa bruk njauk ngak./.
Viết bình luận