Tui nan, iew Đồng Nai brei pakhang bruk tui iek, duah thau, abih di nyu lac dom labik taphia dom tinh hu jalan tabak, jalan kraong…piah sumu duah mboh saong langyah dom bruk pablei salih, pajeng ba manuk ada  oh thau meng halei mai tame Viet Nam. Meng akaok thun tal in, dalam taneh ia  hu 6 sruh jit ruak manuk ada di Bắc Ninh, Ninh Bình, Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An saong Tiền Giang.

UBND tỉnh Cà Mau hu harak samar drah pato tacei dom jabat hu pambuak tal pasang iek, brei thau cambaih laih makna ba tal bruk arieng raong metai, abih di nyu nan lac di huyện Đầm Dơi, Năm Căn. Tapa nan, paglaong bruk pathau khan, pato tacei rahra ngak dom jalan langyah sangka iek glang, pacang caga jit ruak di kaya ikan raong, piah ka rahra thau, caga ngak, patakik dom khat lahik taol tanut bier abih. Dahlau di nan, rayo sap ndem Việt Nam hu ba khau tin lac, tỉnh Cà Mau hu labaih 1.900ha arieng raong di labaih 500 sang rahra njauk khat lahik.

Labik pataok gilai Rạch Mọp hu phun jien buh tame ngak abih 550 tỷ đồng di Danak dak pasang iek ia gah meraong kraong Hậu di tỉnh Sóc Trăng hu ba tame pandar pacang ia mbak di puac thun ini. Ini lac danak ribaong kraong praong abih  di tỉnh Sóc Trăng. Labik pataok gilai Rạch Mọp hu ba tame pandar  meda rik daong pacang hu ia mbak ba mbuan lagaih ka bruk pala drak hu tani tanat, khang kajap ka 19.220 ha taneh di dom huyen Kế Sách, Châu Thành, Long Phú saong ban Sóc Trăng, ba ia taba ka 36.000 ha di dua tỉnh Sóc Trăng saong Hậu Giang.

Sở Ngak nong saong patagok palei pala tỉnh Bạc Liêu bahrau peih bruk palao 6 triệu anek hadang pajaih tame tasik piah parilo veik saong cak rok patagok gah kaya tasik. Di thun blaoh, dom gah chức năng hu palao tame tasik labaih 10 triệu anek hadang sú pajaih, gam tui di nan jeng palao dom bhum ia dalam hamu 2 tấn ikan piah parilo kaya ikan. Bruk rahra bhum tapen tasik thau khik kaya tasik saong alam sinh thái hu daong ka bruk pandar dom pandap panda taong cap mek abih kaya tasik hu pasang iek, pacang veik siam. 

Kayua daok tame tuk tabung glaong bilan pandiak, bruk mek tabau ngak ia menyum tagok rilo yau nan ye tukvak jaik ini urang mai tỉnh Hậu Giang, abih di nyu nan lac huyen Phụng Hiệp duah blei tabau yaom biak glong. Urak ini, tabau pluh saradang hu urang blei di hamu yaom meng 1.700- 2.300 đồng/kg, tagok jaik 500 đồng sa kilo dut haong 2 bilan dahlau. Hu thau yaok ha tabau kaoh hu meng 90-95 tấn, tui nan, urang pala lana hu labaih 10 trieu dong sa kong.

Jabat Khik ramik Thiên văn, Địa vật lý saong Khí quyển Philippines kuhria lac dalam thun 2024, Philippines mbuan gaok meng 13 tal 16 mbang ribuk nhiệt đới khang. Dom mbang ribuk ini rilo jang dut saong 11 mbang ribuk nhiệt đới tuh tame Philippines dalam thun 2023. Daok di Vành đai ribuk Thái Bình Dương, Philippines lac sa dalam dom taneh ia gaok ribuk rilo abih di dunya,  lac 20 mbang ribuk yaok thun, dalam nan hu labaih 5 mbang ribuk khang ngak tayah tayac biak trak damak.

Labaih meteh dom uranaih umo nao bac di Nhật Bản ndih oh ginup tukvak tui panuac ieu kakei di rajaei. Ini lac roh duah birau abih hu Nhật báo Mainichi brei thau. Dom urang ilamo brei peih ngak danak dak Pasang iek Bruk ndih di uranaih meng bilan 9/2022 tal bilan 1/2024, taong yaom bruk ndih di labaih 7.700 anek saih dom pakat bac. Tapa nan mboh lac taong abih anek saih jeng oh ndih ginup. Bruk ini lac makna ba tal tanauk mata khin ndih tuk harei, ngak ka uranaih takik caik hatai sangka bruk bac ta-a, mbuan ngak jhak tal prein yawa harei hadei.

Kadung jien uranaih Liên hợp quốc (UNICEF) brei thau, urak ini hu labaih 45 triệu uranaih di dom taneh ia pak timun saong pak maraong negar châu Phi daok gaok rilo bruk sarau kadau rahtabiak gam haong bruk BDKH ba mai, lac jit aih traoh, lavang lavaih, pandiak saong hajan ia sua. Tui UNICEF, bruk El Nino ngak ka langik tasik jhak nao, thu lagu saong hajan rahtabiak sarau kadau, ngak kan kandah tal bruk ngak nong saong ngak brei jit ruak tamuh tabiak./.