(Jasi saong Hani Pha lang tapa sap Cam)

# Urak ini dalam negar hu 53 bangsa takik, daok di 51 tỉnh, bal. Menuac sia dom bangsa takik urak ini hu 13.386.330 urang, meblah jaik 14,6% menuac sia dalam negar. Baoh sang kathaot dalam abih bhum bangsa takik meblah 23,1%; baoh sang jaik si kathaot lac 13,6%. Dom thun tapa, hu bruk sangka daong ba di Karja, rai diuk di bhap bani bangsa takik dalam negar dak harei dak tagok. Tal puac thun 2018, labaih 48.300 puk palei dalam bhum urang bangsa takik hu điện negar truac hadah saong jalan mbak nao mai dalam palei hu tuh bê tông; baoh sang bangsa takik pandar aia hacih meblah labaih 73%;  urang bangsa takik umo angaok 15 thun thau puac, thau vak akhar phổ thông meblah jaik 80%; labaih 67,8% dom balai y tế xã bhum urang bangsa takik hu padang ngak khang kajap, rik daong tame ngak siam bruk mong iek pren yava akaok mereip ka bhap bani.

# Tui Cục Thú y (Mintri ngak nong song patagok palei pala), ruak gila kayua sau kaik mbuan si rah tabiak dalam tuk vak anak tal, kayua bruk khik iek tapon asaw di rilo labik oh ka siam. Hu tal 18 tỉnh, ban dalam negar oh ka thau hu hadom sang rong saw, hadom drei saw piah duh ka bruk klauk jru pacang caga. Bruk klauk jru vắc xin ka tapon saw biak takik (dom puk palei tok kuhria dom drei saw hu klauk tui kế hoạch, oh kuhria dom drei saw njauk klauk jru) song bruk pathua khan, pacang caga ruak gila oh ka siam. Tui kuhria, urang ba saw nao klauk jru pacang ruak gila tagok glong abih  meng bilan 4- tal bilan 10, tabung glong di bilan 7, bloh hadei di nan trun takik tal puac thun.

  # UBND TP. Hồ Chí Minh bahrau hu harak payua ka Mentri Jien padai, đề xuất jabat soạn thảo roh duah, pabak kak je tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) dom janih pandap panda, dịch vụ yau: phone tangin, camera, aia pahe, mỹ phẩm, dịch vụ kinh doanh game, dịch vụ thẩm mỹ. Anak đề xuất ini, rilo chuyên gia kinh tế ndom lac bruk kak je TTĐB ngan haong phone tangin lac oh njauk saong cagar veik adat di dunya. Chuyên gia kinh tế PGS.TS Ngô Trí Long brei thau: "Phone tangin nan lac pandap piah pandar di yaok manuac sia dalam bruk Cách mạng công nghiệp 4.0. Harei ini, manuac sia pandar điện thoại oh lac tok piah ndom biai nao mai bo daok lac piah giải trí, gaok mai ngak kadung jien điện tử piah ba-yar jien bo oh pandar jien mbaok. Yau nan, njauk hagait bo kak je?”.

#  Dalam  4 bilan akaok thun  2019, Jabat chức năng Nhật Bản hu pasang iek song duah mboh  rilo lô pandap kaya nong di Việt Nam pablei tapa negar ni hu jru khik caga phun pala yam tapa tanut brei adat yau njam ngót that, njam ngò tàu that, bimao Fukurotake, thanh long that… Hadei di bruk nan, gah Nhật daok kuhria ba tabiak bruk pasang iek tong abih pandap panda kaya nong ngak suan song tagok bruk pasang iek dom janih kaya nong. 

# Đại nhạc hội Kpop Concert 2019 mbang akaok meti hu peih ngak di Việt Nam harei 1-6 di sân vận động quốc gia Mỹ Đình. Ini lac jalan peih tabiak ka taong abih urang halei caong duah thau saong anit ranam ilamo, abih di nyu lac ragu ragam Hàn Quốc. Melam nhạc pataom mbaok dom urang daoh take daneiy angan di Việt Nam saong Hàn Quốc yau: likei ca sĩ Bi Rain, nyaom nhạc kamei Mamamoo,  nyaom Pentagon, ca sĩ Noo Phước Thịnh, Tóc Tiên... Melam nhạc daok hu mbaok di gru saih  huấn luyện viên Park Hang Seo.

# Thái Lan dok pataom tame rilo danak dak cơ sở hạ tầng dalam nan hu jalan pasei cao tốc pambuak 3 mblang kapan haoh prong lac Don Mueang, Suvarnabhumi song U-tapao, yaom 7 tỷ USD; danak dak mblang kapan haoh U-tapao hu yaom 9 tỷ USD; danak dak pasak patao pasram, pasiam veik hu yaom  330 triệu USD… Thống đốc Gilang pariak  pambuak dunya  Nhật Bản (JBIC) brei thau  gilang pariak ni halan hatain peih prong dom pok jien brei mesraiy ka danak dak jalan pasei  cao tốc pambuak 3 mblang kapan haoh nan. 

# Liên hiệp quốc bahrau tabiak mbaok danak dak pasang iek khủng bố bahrau. Danak dak meda daong ka dom negar dalam Liên hiệp quốc pataom mek, langyah saong klah rabha dữ liệu haong dom jabat chức năng dom negar saong kapul nyaom karei di dunya, ngan haong bruk tôn trọng ginup abih ka quyền riêng tư saong dom quyền tự do karei.

       # Hãng kapal haoh Qantas di Australia hu ba tame pandar mbang par thương mại “Oh hareik harom” camereip abih di dunya yau sa binah dalam bruk kham merat di hãng ni piah cakak patrun pandap nhựa pandar sa mbang. Kadha karei di  mbang par ni, lac tong abih pandap pandar jeng hu ngak meng pandap pandar veik, meda ngak veik atau nyu ralai eng, meng pandap caik pandap mbang tal cung, jam. Langiu di nan, thẻ tagok kapan haoh  song thẻ đeo hành lý hu salih jeng  dữ liệu kỹ thuật số. Qantas song  Jetstar duh ka labaih 50 triệu mbang tuai dalam sa thun. Meng rilo tuai yau nan, hareik harom di 2 hãng ni trak abih tih samu  80 sruh Boeing 747 bak menuac daok./. 

Trang tin chiều thứ Bảy 11/5

                                                                                         H.Thủy biên soạn

# Hiện nay cả nước có 53 dân tộc thiểu số, sinh sống tại 51 tỉnh, thành phố. Dân số các dân tộc thiểu số hiện có 13.386.330 người, chiếm khoảng 14,6% dân số cả nước. Tỷ lệ hộ nghèo toàn vùng dân tộc thiểu số chiếm 23,1%; hộ cận nghèo là 13,6%.

Những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ đầu tư của Nhà nước, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số trong cả nước từng bước được nâng lên rõ rệt. Đến cuối năm 2018, hơn 48.300 thôn, bản trong toàn vùng dân tộc thiểu số đã có điện lưới quốc gia thắp sáng và được cứng hóa nhựa, bê tông đường giao thông nông thôn; tỷ lệ số hộ dân tộc thiểu số sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh chiếm trên 73%; tỷ lệ người dân tộc thiểu số trên 15 tuổi biết đọc, biết viết chữ phổ thông chiếm gần 80%; hơn 67,8% số trạm y tế xã vùng dân tộc thiểu số được xây dựng kiên cố và đạt chuẩn, góp phần thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho đồng bào.

# Theo Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), nguy cơ bệnh dại sẽ xuất hiện trong thời gian tới là rất cao do công tác quản lý đàn chó nuôi của nhiều địa phương chưa được thực hiện tốt. Có đến 18 tỉnh, thành trong cả nước chưa có số liệu báo cáo về số hộ nuôi chó, số lượng tổng đàn chó để phục vụ cho công tác tiêm phòng.  Tỷ lệ tiêm phòng vắc xin dại cho đàn chó đạt rất thấp (các địa phương chỉ dự kiến số lượng chó được tiêm phòng theo kế hoạch, không theo thực tế số chó thuộc diện tiêm) và công tác tuyên truyền phòng, chống bệnh dại chưa tốt. Theo thống kê, số người đi tiêm phòng bệnh dại tăng cao nhất ở khoảng từ tháng 4-10, đạt đỉnh vào tháng 7, sau đó giảm dần tới cuối năm.

        
  # UBND TP. Hồ Chí Minh vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính, đề xuất cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung áp thuế  tiêu thụ đặc biệt (TTĐB)  một số hàng hóa, dịch vụ như: Điện thoại di động, camera, nước hoa, mỹ phẩm, dịch vụ kinh doanh game, dịch vụ thẩm mỹ. Trước đề xuất này, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng áp thuế TTĐB với điện thoại đi động là không hợp lý và trái với thông lệ quốc tế. Chuyên gia kinh tế PGS.TS Ngô Trí Long nói: "Điện thoại di động là phương tiện bình thường, thiết yếu của mỗi người trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Ngày nay, người ta dùng điện thoại không chỉ để liên lạc mà còn để giải trí, thậm chí dùng làm ví điện tử để thanh toán không dùng tiền mặt. Vậy tại sao lại thu thuế?”.

# Trong 4 tháng đầu năm 2019, cơ quan chức năng Nhật Bản đã kiểm tra và phát hiện nhiều lô hàng nông sản của Việt Nam xuất sang nước này có lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng cho phép như rau ngót tươi, rau ngò tàu tươi, nấm Fukurotake, thanh long tươi… Sau sự việc trên, về phía Nhật dự kiến áp lệnh kiểm tra 100% đối với sản phẩm nông sản vi phạm và tăng cường kiểm tra chung các mặt hàng nông sản. 

# Đại nhạc hội Kpop Concert 2019 lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam vào ngày 1-6 tại sân vận động Quốc gia Mỹ Đình. Đây sẽ là cơ hội tuyệt vời cho tất cả những ai muốn tìm hiểu và yêu thích văn hóa, đặc biệt là âm nhạc Hàn Quốc. Đêm nhạc quy tụ dàn sao đình đám của cả Việt Nam và Hàn Quốc như: nam ca sĩ Bi Rain, nhóm nhạc nữ Mamamoo, nhóm Pentagon, ca sĩ Noo Phước Thịnh, Tóc Tiên... Đêm nhạc còn có sự góp mặt của thầy trò huấn luyện viên Park Hang Seo.

# Thái Lan đang tập trung vào nhiều dự án cơ sở hạ tầng gồm dự án đường sắt cao tốc nối 3 sân bay chính gồm Don Mueang, Suvarnabhumi và U-tapao trị giá 7 tỷ USD; dự án sân bay U-tapao trị giá 9 tỷ USD; dự án trung tâm bảo dưỡng, sửa chữa và đại tu trị giá 330 triệu USD… Thống đốc Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) xác nhận ngân hàng này đã sẵn sàng mở rộng các khoản vay mềm cho dự án đường sắt cao tốc kết nối 3 sân bay nói trên. 

# Liên hiệp quốc vừa ra mắt chương trình giám sát khủng bố mới. Chương trình sẽ giúp các nước thành viên thu thập, xử lý và chia sẻ dữ liệu đi lại với cơ quan chức năng các nước và tổ chức quốc tế khác, với sự tôn trọng đầy đủ về quyền riêng tư và các quyền tự do cơ bản khác.

      # Hãng hàng không Qantas của Australia đã đưa vào khai thác chuyến bay thương mại “không rác thải” đầu tiên trên thế giới như một phần trong nỗ lực của hãng này nhằm cắt giảm sản phẩm nhựa dùng một lần. Điểm khác biệt trên chuyến bay này chính là tất cả đồ dùng đều được làm từ vật liệu tái sử dụng, có thể tái chế hoặc tự phân hủy, từ đồ đựng thực phẩm đến thìa dĩa. Ngoài ra, thẻ lên máy bay và thẻ đeo hành lý được chuyển thành dữ liệu kỹ thuật số. Qantas và Jetstar phục vụ khoảng 50 triệu lượt khách/năm. Với lượng khách như vậy, lượng rác thải của 2 hãng này có trọng lượng tương đương 80 chiếc Boeing 747 kín chỗ./.