(Jasi saong Hani Pha lang tapa sap Cam)

# Harei ini (22/04) nan lac Harei baoh taneh. Harei baoh taneh lac harei piah paglaong akaok saneng saong yaom glaong di môi trường tự nhiên di baoh taneh. Harei baoh taneh hu peih ngak mbang akaok meti di harei 22/4/1970 di Hoa Kỳ. Asal kadha di harei baoh taneh thun ini nan lac “Sa dunya oh hu hareik hareim”. Tui kuhria mboh, dom hareik hareim di dom bal di Việt Nam tagok dua mbang dalam 15 thun tapa. Daok dom katak pandar di urang Việt hadei di labaih 25 thun tapa tagok jaik 10 mbang, min dom hareik hareim ini rilo meng oh ka hu pataom mek saong xử lý njauk tui adat hukum. Nyu bhian hu tuh trun kraong saong tatheik tabiak tasik. Meyah khaol drei oh ngak, dalam thun 2050, dom hareik hareim, rác thải nhựa dalam dom tasik praong meda hu rilo jang dom janih ikan.

  # Mesup harei ni, TAND pakat glaong di TPHCM  peih phiên tòa  phúc thẩm, xét xử bruk ngak lahik labaih 3.600 tỷ rah tabiak di gilang pariak  Đông Á (ieu katut lac DAB). Phiên tòa hu peih tui đơn kháng cáo likau patrun hajual hình phạt di 16 bị cáo, langiu di 8 urang hu quyền lợi song nghĩa vụ pagam tal jeng kháng cáo bản án sơ thẩm.Langiu di  bị cáo Trần Phương Bình – urang dahlau deih ngak Tổng Giám đốc DAB, vụ án ni dok hu  menuac urang sangka tuk pambuak tal Phan Văn Anh Vũ – ieu lac Vũ nhôm – urang dahlau deih ngak  Chủ tịch HĐQT Công ty CP padang ngak Bắc Nam 79. Tui kuhria harei 7/5 tòa tabiak  tuyên án. Dahlau di nan, tòa sơ thẩm tuyên phạt Phan Văn Anh Vũ 17 thun guk, gam song  bản án dahlau di nan, Vũ njauk dok guk 25 thun. Bị cáo Trần Phương Bình njauk guk Chung thân.

  # Biar harei 21.4, Jabat CSĐT Công an Quận 4 (TP.HCM) hu tabiak quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can ngan haong ong Nguyễn Hữu Linh (61 thun), urang dahlau diah ngak Phó viện trưởng Viện KSND ban sit Đà Nẵng piah ngak cambaih laih  bruk "dâm ô ngan haong urang umo ala 16 thun" tui paka 146 Bộ luật Hình sự 2015; saong pakuak oh brei nao tabiak negar langiu, oh brei nao truh labik daok ngan haong urang ini. Jabat CSĐT Công an Q.4 jeng hu ba  hồ sơ vụ án ka Viện KSND quận 4 đề nghị phê chuẩn dom quyết định tố tụng ini. 

      # Công ty Điện lực Vĩnh Long dok kham merat pathau khan, dong ka bhap bini song  doanh nghiệp ngak hệ thống điện ia harei dalam tỉnh. Menuac Urang halei ngak  điện ia harei angaok tabung sang  ye hu Công ty Điện lực Vĩnh Long pagam brei saoh công tơ duk yaok  dua  chiều piah dut  dom điện labaih phát tagok jalan điện song mbaoh tangin tame harak pambuak bruk pablei salih  điện tui  yaom 2.134 đồng/kWh. Bruk ni hu ba mai dom kein laba  tapak gah kinh tế song  môi trường.

# Harei ini di gah Meraong, pandiak bhang jeng daok rah tabiak di rilo labik meng miền Đông trun tal miền Tây. Nhiệt độ glaong abih di bal raya HCM saong bal Cần Thơ jeng yau grauk abih dom tỉnh karei jeng daok dalam jaik 35 - 37oC. Pandiak bhang mbuan ba tal bruk lahik aia, abih pren saong đột quỵ kayua sốc nhiệt tuk nao tabiak pandiak lavik haong nền nhiệt độ glaong. Kayua nan ye, khaol drei njauk takik nao tabiak pandiak vaktu meng 11 tuk tal 16 tuk yaok harei, taphia di nan njauk menyum aia ka nyu ginup saong mbang menyumg siam laghaih piah patagok pren pacang caga ruak ka rup babhap.

      Khaw tin dunya: 

      # Tui panuac khan bahrau abih di kênh Newsfirst Sri Lanka, hu takik di abih 160 urang  metai song labaih 500 urang njauk rambuac dalam dom mbang patuh rah tabiak mesup harei 21/4 di dom nhà thờ song khách sạn di Sri Lanka. Dom bruk dong dok rah tabiak. Hadei di tuk thau hu dom mbang tong bom di Sri Lanka ngak ka rilo urang metai song njauk rambuac, dom urang jakar pal akaok Đảng, karja drei hu payua harak klah rabha pandik harao tal dom urang pan akaok taneh ia Sri Lanka. 

# Page mesup harei ini 22/4 (tukvak Việt Nam), dom tangin phao hu taong tame labik padeih padei Kajuru Castle di Tây Bắc Nigeria, pametai 2 urang, dalam nan hu sa urang jakar cứu trợ urang negar Anh saong cap mek 4 uran tuai. Labik padeih padei pakat glaong Kajuru Castle daok atah  bal Kaduna jaik 60 km gah Đông Nam. Hadei di tuk pametai 2 urang, dom tangin phao ini cap mek 4 urang tuai daok padeih di ini, taong abih dom urang nan jeng lac urang Nigeria.

    # Melam kroi, ceik pui  A-gung di labik padeih padei angaok palao  Bali di In-đô-nê-xia daok pruh pui. Menuac Urang dok di pak nan njauk panduan nao labik karei. Ceik pui Agung lac baoh ceik glong abih di Bali.  Ceik pui ni livik livik nyu tabiak suak song thun mun. Mbang pruh di thun 1963 lac sa dalam dom  bala prong abih di Indonesia khiến ngak ka labaih 1.100 urang metai./.

Trang tin trưa thứ  hai 22/4- P Chăm

                                                                                          (H.Thủy biên soạn)

            # Hôm nay (22/04) là Ngày Trái Đất. Ngày Trái Đất là ngày để nâng cao nhận thức và giá trị của môi trường tự nhiên của Trái Đất. Ngày Trái Đất được tổ chức lần đầu tiên vào 22/4/1970 tại Hoa Kỳ. Chủ đề của Ngày Trái đất năm nay là “ Một thế giới không rác thải”. Theo thống kê, lượng rác thải sinh hoạt tại các đô thị của Việt Nam tăng gấp đôi trong 15 năm qua. Riêng lượng tiêu thụ nhựa của người Việt sau hơn 25 năm qua đã tăng hơn gấp 10 lần, nhưng phần lớn số rác thải này chưa được thu gom và xử lý đúng quy định. Một lượng lớn bị thải ra các dòng sông và dần đi ra biển. Nếu chúng ta không hành động, vào năm 2050, số lượng rác thải nhựa trong các đại dương sẽ nhiều hơn cả các loại cá.

          # Sáng nay, TAND Cấp cao tại TPHCM  mở phiên tòa phúc thẩm, xét xử đại án làm thất thoát hơn 3.600 tỷ xảy ra tại Ngân hàng Đông Á (gọi tắt là DAB). Phiên tòa được mở  theo đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của 16 bị cáo, ngoài ra 8 người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan cũng kháng cáo bản án sơ thẩm.Ngoài bị cáo Trần Phương Bình – cựu Tổng Giám đốc DAB, vụ án này được dư luận chú ý khi liên quan đến Phan Văn Anh Vũ – tức Vũ nhôm - cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79. Dự kiến  ngày 7/5 tòa sẽ tuyên án. Trước đó, tòa sơ thẩm tuyên phạt Phan Văn Anh Vũ 17 năm tù giam, cộng với bản án trước đó, Vũ bị tuyên phạt 25 năm tù. Bị cáo Trần Phương Bình bị xử phạt tù Chung thân.

# Chiều 21.4,  Cơ quan CSĐT Công an Quận 4 (TP.HCM) đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Hữu Linh (61 tuổi), nguyên Phó viện trưởng Viện KSND TP.Đà Nẵng để làm rõ hành vi "dâm ô đối với người dưới 16 tuổi" theo điều 146 Bộ luật Hình sự 2015; đồng thời áp dụng biện pháp cấm xuất cảnh, cấm đi khỏi nơi cư trú đối với bị can này. Cơ quan CSĐT Công an Q.4 cũng đã chuyển hồ sơ vụ án cho Viện KSND cùng cấp đề nghị phê chuẩn các quyết định tố tụng này. 

       # Công ty Điện lực Vĩnh Long đang nỗ lực tuyên truyền, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên địa bàn tỉnh. Người dân lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà sẽ được Công ty Điện lực Vĩnh Long gắn miễn phí công tơ đo đếm hai chiều để đo lượng điện thừa phát lên lưới và ký hợp đồng mua bán điện với giá 2.134 đồng/kWh. Việc làm này đã mang lại những lợi ích trực tiếp về kinh tế và môi trường.

         # Ngày hôm nay ở Nam bộ, nắng nóng gay gắt vẫn diễn ra trên diện rộng từ miền Đông xuống miền Tây. Nhiệt độ cao nhất ở TP.HCM và thành phố Cần Thơ cũng như hầu khắp các tỉnh khác đều trong khoảng từ 35 - 37oC. Nắng nóng dễ gây tình trạng mất nước, kiệt sức và đột quỵ do sốc nhiệt khi tiếp xúc lâu với nền nhiệt độ cao. Do vậy, các bạn cần hạn chế ở ngoài trời vào thời điểm từ 11 giờ đến 16 giờ hàng ngày, đồng thời cần bổ sung đủ nước uống và chế độ dinh dưỡng hợp lý để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể./.

-Sau đây là một số tin thế giới

       # Thông tin mới nhất của kênh Newsfirst Sri Lanka cho biết, có ít nhất 160 người bị thiệt mạng và hơn 500 người bị thương trong các vụ nổ xảy ra sáng 21/4 tại các nhà thờ và khách sạn ở Sri Lanka. Các chiến dịch cứu trợ đang diễn ra. Ngay sau khi được tin các vụ đánh bom tại Sri Lanka làm nhiều người thiệt mạng và bị thương, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta đã gửi điện chia buồn đến các vị lãnh đạo đất nước Sri Lanka. 

   # Rạng sáng nay 22/4 (giờ Việt Nam), các tay súng đã tấn công khu nghỉ dưỡng Kajuru Castle ở Tây Bắc Nigeria, sát hại 2 người, trong đó có một nhân viên cứu trợ người Anh và bắt cóc 4 du khách. Khu nghỉ dưỡng cao cấp Kajuru Castle nằm cách thành phố Kaduna khoảng 60 km về phía Đông Nam. Sau khi sát hại 2 người, các tay súng đã bắt đi 4 khách nghỉ tại đây, đều là người Nigeria.

       # Tối qua, núi lửa A-gung ở khu nghỉ dưỡng trên đảo Bali của In-đô-nê-xia tiếp tục phun trào. Người dân sống ở khu vực bị ảnh hưởng phải đi sơ tán. Núi lửa Agung là ngọn núi cao nhất ở Bali.  Núi lửa này thỉnh thoảng phun khói và tro. Lần phun trào năm 1963 là trong một trong những thảm hoạ lớn nhất trong lịch sử Indonesia khiến hơn 1.100 người thiệt mạng./.