( Jasi saong Musa lang tapa sap Cam)

# Mentri Công an saong mentri pajeng ba hu njauk hatai gauk dalam bruk klah rabha dữ liệu urang peih radaih suan adat hukum saong harak ba-ar drei adat peih radaih njauk khik veik, suan abih meng harei 1/6 meda pambuak pagam. Tui Cục CSGT, dom bruk ngak suan di urang peih radaih meda hu dom jabat tổng hợp, payua nao talk Tổng Cục Đường bộ saong Sở Giao thông dom puk palei yaok harei. Dom jabat daok dalam Mentri pajeng ba meda nhập tagok hệ thống cơ sở dữ liệu piah khik iek. Meyah thei ngak suan njauk tước bằng lái, bo brei thau lac lahik piah ngak veik ye oh hu brei  ngak bahrau. Hadei di tuk pambuak pagam, thông tin ngak suan angaok salan mbak nao mai saong ma túy di urang peih radaih meda hu cập nhật bhian harei. Dua jabat meda pandar dữ liệu di gauk piah taong phat, khik iek urang peih radaih.

# Chi cục Hải quan TP Đà Nẵng bahrau pambuak bruk haong dom gah chức năng peih bruk pasang iek, pataom mek labaih 9 tấn pandap medil lac bala lamen, hu ramik ngak yau kayau dalam dom container hu ba meng châu Phi mai cảng Đà Nẵng. Tapa pasang iek, gah chức năng brei thau, labik taduan mek pandap ini, lac 1doanh nghiệp daok di tỉnh Quảng Nam. Taong abih pandap medil lac bala lamen ini njauk gah chức năng niêm phong, daok peih praong duah thau, piah langyah.

       # Dom anek saih tut angan đăng ký dự thi THPT negar thun 2019 meng harei 1 tal harei 20/4/2019, ngan haong jalan ngak xét tốt nghiệp THPT saong palih ruah tame dom sang bac đại học, cao đẳng... Hồ sơ tut angan hu dua Phiếu đăng ký dự thi, bản photocopy dua mbaok ba-ar Chứng minh nhân dân angaok sa mbaok ba-ar A4, dua ảnh 4x6 cm. Thí sinh tự do njauk nộp thêm 1 bì thư hu tauk tem vak cambaih angan, labik daok saong labik taduan mek phiếu báo kết quả pakacah (tuk sang bac payua kết quả pakacah meda pandar phong bì thư ini). Hadei di harei 20/4, thí sinh oh brei salih labik pakacah saong dom thông tin ka bài thi, môn thi hu mboh tangin sanya blaoh.

# Xã bhum glaong Thuận Hòa, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận urak ini daok kurang ia pandar biak khang. Dalam xã hu labaih 1.770 sang saong labaih 6.800 menuac daok kurang ia. Tok hu takik sang daok jaik craoh kuac raok bingun meng hu ia. Rilo mikva bangsa takik nao tame dom craoh sit ala takai caik duah ia mai pandar min ih oh hacih sa-t. Ong Phạm Tuấn Đức, Phó Chủ tịch UBND xã Thuận Hòa brei thau:  

Băng: “Dalam tuk pandiak bhang yau urak ini, labaih 2/3 dom sang dalam xã nao blei ia. Abih di nyu nan lac palei Dân Hiệp, khin hu ia pandar mikva brei tagok ceik duah craoh jaik takai ceik piah kuac raok bingun mek ia mai pandar

# Tui kuhria di Chi cục pala drak saong pacang khik phun pala tỉnh Bến Tre, urak ini mblang taneh kruac bhung kalik hijao njauk halak mbang baoh ngak khat lahik jaik 69 héc – ta, pataom rilo di dom huyện yau: Giồng Trôm, Mỏ Cày Bắc, Châu Thành, Chợ Lách,... Dalam nan, huyện Giồng Trôm nan lac puk palei njauk khat lahik trak abih ngan labaih 35 héc – ta, tỷ lệ baoh njauk khut di bein kruac bhung njaom halak mbang baoh meng 5% tal 10%, hu bein khut tal 50%.

Khaw tin dunya:

# Google saong Tập đoàn viễn thông Ê-tếch-xa (ETECSA) di Cuba bahrau mbaoh tangin tame sa thỏa thuận piah pasiam tốc độ pambuak pagam Internet di Cuba.  Yaom lac rajaei Cuba kham merat pasiam tốc độ truy cập internet meng bruk patagok quyền truy cập tame dom blah web, patagok dom labik truy cập Wi-Fi saong internet di động, min urang pandar jeng daok mbuah ka tốc độ kết nối saong bhum pabak riyak di mạng di động. Bruk pambuak gauk di Google saong Tập đoàn viễn thông Ê-tếch-xa meda daong ka urang pandar truy cập samar jang tame asal kadha hu khik piah angaok dom máy chủ di Google. 

# Meng adit anak tal, mạng xã hội Facebook saong Instagram meda tah klak dom kadha đăng hu asal kadha phân biệt chủng tội, bình luận, pok meyaom atau pachreih tui  chủ nghĩa bangsa kalik mbong atau chủ nghĩa ly khai. Facebook jeng brei thau meda pandar trí tuệ nhân tạo (AI) piah duah mboh dom kadha vak ndom ka chủ nghĩa bangsa kalik mbong. Ini jeng lac jalan ngak daok hu Facebook pandar piah duah thau ka dom asal kadha ndom ka chủ nghĩa khủng bố. Panuac khan brei thau nan hu ba tabiak oh ka bak 2 adit, hadei di tuk rah tabiak mbang medhil lac tự xưng tui chủ nghĩa mbangsa kalik mbong patuh phao pametai 49 urang di 2 sang megik Hồi giáo pak New Zealand. Raja-ei New Zealand hu pachreih saong ủng hộ quyết định bahrau abih di Facebook.

# Cameron – sa uraniah likei 7 thun daok di mbang South Carolina, Mỹ juak radaih yaok pluh mbaik jalan piah ieu daong urang ame daok njauk đột quỵ. Ame di Cameron njauk ruak me-ik saradang saong đột quỵ dom harei bahrau ini. Adei kham merat ieu 911 saong puk paga min oh hu, bo oh thau password phone tangin di ame nan ye adei juak radaih sit di drei tabiak jalan, nao tapa labaih 8 km piah ieu amuk mai daong. Tuk angaok jalan juak nao, adei gaok anai Keller Sutherland, sa gru pato daok peih radaih mai sang. Anai gru tangi sua saong tuk thau bruk, hu ieu phone tal cấp cứu chip, meng nan ame di adei hu daong. Adei Cameron hu karja pok meyaom lac naih gheih saong khang hatai./.

   Trang tin chiều ngày 29/3/19

(Biên soạn: Hanipha- Duyệt Ái Nghiêm)

        # Sáng 29/3, tại trụ sở Trung ương Đảng, Thường trực Ban Bí thư tổ chức Hội nghị cán bộ lãnh đạo cấp cao nghỉ hưu. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì Hội nghị. Tại Hội nghị, các đồng chí cán bộ lãnh đạo cấp cao nghỉ hưu đã đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm với Đảng, Nhà nước. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước bày tỏ đồng tình, trân trọng các ý kiến tâm huyết, trí tuệ của các đại biểu, nhấn mạnh con người là yếu tố quan trọng, văn hóa soi đường cho quốc dân đi, đạo đức là nền tảng tinh thần của xã hội. Đặc biệt là sắp tới tập trung chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần thứ XIII thành công tốt đẹp, tiếp tục vững bước đi lên, nhất định phải đi lên, phải bảo vệ cho được thành quả cách mạng của Đảng, của dân tộc.

    # Cùng ngày 29/3, tại Bình Định, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Bình Định tổ chức hội nghị Ban Chỉ đạo nhà nước về Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2016-2020. Đây là Chương trình quan trọng của ngành Lâm nghiệp trong giai đoạn từ nay đến năm 2020, nhằm cụ thể hóa mục tiêu nâng tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc lên 42% vào năm 2020 theo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, đồng thời tiếp tục thực hiện tái cơ cấu ngành Lâm nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. 

     # Bộ Công an vừa họp báo, cung cấp thông tin về việc triệt phá những đường dây ma túy có số lượng đặc biệt lớn. Trong đó, Bộ Công an đã cung cấp thông tin về vụ triệt phá đường dây vận chuyển gần 900 bánh ma túy. Việt Nam có trên 3.000km đường biên giới, với nhiều đường mòn, lối mòn; cách khu vực tam giác vàng - trung tâm sản xuất ma túy của thế giới qua Lào 500km, địa bàn rất hiểm trở. Lợi dụng những điểm này, tội phạm liên tục thẩm lậu ma túy vào nước ta. Nắm được tình hình trên, lực lượng Cảnh sát phòng chống ma túy đã xây dựng phương án và triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ. Qua đó phát hiện các đối tượng tập trung vận chuyển ma túy vào khu vực Bắc miền Trung và phía Nam. 

     # Sở Công thương phối hợp với Tỉnh đoàn, Công ty Điện lực Bình Phước vừa tổ chức lễ phát động hưởng ứng sự kiện giờ Trái đất năm 2019. Hơn 400 đoàn viên thanh niên của các trường học trong tỉnh, cán bộ  các cơ quan, đơn vị, xí nghiệp tham gia. 2019 là năm thứ 11 chiến dịch giờ Trái đất được tổ chức tại Việt Nam. Với thông điệp “Hôm nay tôi sống xanh hơn”, thông điệp này, kêu gọi cộng đồng cùng tham gia tắt các thiết bị điện không cần thiết và tắt đèn từ 20h30 phút đến 21h30 phút ngày 30-3- 2019. Các hoạt động thiết thực hưởng ứng giờ trái đất năm 2019 nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về sử dụng hiệu quả, ý thức tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải CO2 góp phần bảo vệ môi trường. 

     # Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh vừa cấp cứu bé trai gần 2 tuổi nhập viện do ăn nhầm phải thuốc diệt chuột. Theo thông tin từ gia đình bệnh nhân, do người lớn cất thuốc diệt chuột không cẩn thận nên em bé lấy ăn vì tưởng là kẹo. Ngay sau đó, bé được đưa đến Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh. Các bác sĩ cho biết: do được cấp cứu kịp thời và các loại thuốc chuột này nằm trong nhóm độc tố ít nguy hiểm nên sức khỏe của bé đã qua cơn nguy kịch. ThS. BS. Đinh Thị Lan Oanh, Phó Giám đốc Bệnh viện sản nhi Quảng Ninh, khuyến cáo: các bậc phụ huynh phải rất cẩn thận trong việc sử dụng, bảo quản các hóa chất độc hại, đặc biệt là thuốc diệt chuột bởi vì nguy cơ dẫn đến tử vong là luôn luôn hiện hữu. Các bậc phụ huynh cũng nên giáo dục con cái, dạy cho con kĩ năng sống để không sử dụng phải những đồ không phải đồ ăn, không để cho các em bé ăn nhầm phải thuốc, hóa chất độc hại, gây nguy hiểm tính mạng cho trẻ.

# Công an tỉnh Vĩnh Phúc đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam lái xe khách gây tai nạn làm 7 người tử vong, 3 người bị thương tại xã Trung Nguyên, huyện Yên Lạc xảy ra ngày 27-3. Thượng tá Bùi Minh Tiến, trưởng phòng tham mưu Công an tỉnh Vĩnh Phúc, cho biết Cơ quan CSĐT đã ra quyết định khởi tố bị can, đồng thời ra lệnh bắt tạm giam 4 tháng tài xế Phan Thanh Phú (43 tuổi, quê tại xã Xuân Sơn, thị xã Sơn Tây, Hà Nội) để làm rõ về tội "vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ".Theo kết quả xét nghiệm của cơ quan giám định, không phát hiện nồng độ cồn và các chất ma túy trong máu đối với tài xế Phan Thanh Phú - người lái chiếc xe khách gây tai nạn khiến 7 người tử vong ở xã Trung Nguyên. 

Tiếp theo là một số tin thế giới:

# Tại thủ đô London, Chính phủ Anh sẽ bước vào cuộc đua quyết liệt tại Hạ viện vào chiều ngày 29/3 theo giờ địa phương. Các nghị sỹ sẽ thảo luận và bỏ phiếu một phần của thỏa thuận rút khỏi EU mà chính phủ đã nhất trí với EU trước đây. Liên minh châu Âu cho biết nước Anh sẽ phải rời EU vào ngày 12/4 nếu như bỏ phiếu ngày 29/3 tại Hạ viện lại thất bại. Nếu như dự thảo rút khỏi được thông qua thì EU mới đồng ý để Anh lùi ngày rời EU đến ngày 22/5.

# Bộ Thống nhất Hàn Quốc ngày 29/3 cho biết, Hàn Quốc đang tìm cách thúc đẩy chuyến thăm của Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Châng Un tới Xơ-un, để tham gia Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 4 với Tổng thống Hàn Quốc Mun Chê In trong năm nay. Bộ này cho biết, cuộc gặp sẽ là cơ hội để cải thiện mối quan hệ song phương, cũng như thúc đẩy tiến trình phi hạt nhân hóa đang bị đình trệ.

# Các chuyên gia y tế thế giới cho biết tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe có liên quan đến đột quỵ, ung thư phổi, bệnh tim mạch. Giờ đây, ô nhiễm không khí còn bị xem là có tác hại không kém gì hút thuốc lá. Bà Mehta chuyên gia y tế thế giới cho rằng tại phần lớn quốc gia Nam Á và Đông Nam Á, khí thải từ phương tiện giao thông không phải là nguyên nhân lớn nhất và duy nhất làm không khí ô nhiễm. Các nguồn gây ô nhiễm khác là nhà máy nhiệt điện, công trường xây dựng, pháo hoa, cháy rừng./.