# Thun 2019, gah ngak hadang ba tabiak bruk lac kham merat mek hu 4 tỷ 200 triệu USD jien meng bruk pablei hadang tabiak negar lingiu. Saong daok khik taneh raong yau urak ini, sản lượng hu 780.000 tấn, dalam nan  hadang sú hu 300.000 tấn saong 480.000 tấn hadang thẻ. Bruk ini hu khan brei thau dalam nyaom biai “Ba tabiak jalan ngak gah hadang thun 2019” kayua Bộ NN-PTNT vbahrau peih tabiak di Sóc Trăng.  Dalam nyaom biai, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường ndom lac, piah ngak hu bruk mek jien tame hu 4,2 tỷ USD meng bruk pablei hadang tabiak negar lingiu, jang yau paglaong pren  meriak gauk ka drei hadang Việt, njauk pataom tame rami ramik veik gah hadang tui jalan pambuak gauk paglaong giá trị, pambuak labik ngak haong labik blei, patagok pasang iek saong saong khik ramik chất lượng drei hadang, langyah catang dom bruk bơm chích tạp chất tame drei hadang nguyên liệu. Abih di nyu nan lac, jhul khang bruk patagok darak pasar, padang rup binguk drei hadang Việt Nam raong sinh thái, hữu cơ, piah yaih khan tabiak darak pasar dunya.

# Mentri Công thương birau hu panuac kakei urang juai blei mbang phô mai hu ngak meng ia tasau pabe  caik angan “Valencay Aoc Affine Hardy”; saong khan brei jabat chức năng jaik di abih thau meyah mboh labik halei pablei pandap ini. Dahlau di nan, mBan Thư ký Mạng lưới jabat pandap mbang hacih sa-at dunya hu payua panuac khan tal jabat chức năng  Việt Nam ka pandap phomai blei tame meng negar Pháp njom E.coli O157:H7; gam brei thau lac, jabat khik iek di Pháp brei pataom mek veik dom pandap njom anek ruak nan.

  # Harei 18/3, labaih 400 thí sinh di 34 kapul pakacah mai meng dom sang bac trung học phổ thông di 32 tỉnh, ban saong 2 sang bac đại học yam tame pakacah di bruk pakacah Ilamu, kỹ thuật pakat negar anek saih trung học thun bac 2018-2019 bhum gah meraong. Bruk pakacah hu rilo sahneng duah, jalan ngak gheih piah daong ka urang jaoh jo, urang ruak, anek saih jaoh jo dalam sang bac. Dom đề tài roh duah gheih abih hu pok brei jien bac saong daong gah công nghệ piah samar ba tabiak ngak, pandar.

        # Pambak tal bruk oh bhian mboh tuk kol co klaik lua tame Sang bac THCS saong THPT Đinh Thiện Lý di quận 7, TPHCM mek nao tu pasei dalam nan hu labaih 200 blah bằng tốt nghiệp di anek saih tal bac 12, muk Hoàng Thị Diễm Trang, Akok sang bac khan brei thau, biar harei 18/3, sang bac ngak harak công văn likau pakat angaok brei langyah ngan saong bruk ini piah khik hu quyền lợi di anek saih.

# Mesup harei 18/3, huấn luyện viên  Park Hang Seo hu ba tabiak dom angan urang dit blong di kapul U23 Việt Nam saong angan 5 angan njauk klaak veik mbang ini. Tui nan, 5 cầu thủ lac Bùi Hoàng Việt Anh (Hà Tĩnh), Trần Đức Nam (Hà Tĩnh), Đậu Văn Toàn (Hà Nội), Nguyễn Vũ Tín, Trần Văn Bửu (Sài Gòn) oh hu angan dalam kapul U23 Việt Nam bo njauk mai veik kalup kapul di drei. Tui kuhria, harei 20/3, HLV Park Hang Seo brei thau angan 23 cầu thủ hu mbaok dalam vòng loại U23 châu Á 2020. Lingiu dom mbaok meta hu angan di kapul U23 saong đội tuyển quốc gia, dom urang bahrau daok veik njauk meriak gauk biak catang piah hu mbaok dalam kapul ini.

          Khaw tin dunya:

# Bruk duah thau makna di bala kapal haok di Hãng Kala haok Ethiopian Airlines ngak ka 157 urang metai tuk camereip mboh hu lagaih tuk dom urang duah thau tải hu dữ liệu di thiết bị labik buồng lái, dalam tuk rilo kadha birau ka dom tukvak puac abih di mbang par nan dak tuk dak hu thau rilo. Tui nan, hadei di tuk par tagok, kapal haok 302 par biak samar oh yau bhian randap, urang peih par haok khan brei thau saong iew samar brei tagok glaong dahlau di tuk samar iew brei par gilac veik mai. Tapa khaw tin nan brei thau phi công gaok kan kandah ka bruk kiểm soát kapal haok saong nan lac bruk ba tal ong khin par tagok glaong piah plaik njiak haok par tame labik hu mbuan ceik.

#Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern tabiak panuac lac brei ngak catang hukum pasang iek phao ndao hadei di bruk tấn công khủng bố di 2 sang megik Islam, ngak brei 49 urang metai. New Zealand doak kuhria pakauk abih phao bán tự động, hadei di tuk thủ phạm ngak po tal 5 mbaik phao njauk adat hukum. Gah tình báo taneh ia ini meda patagok bruk pasang iek dom kol cực hữu. Hadei di bruk khủng bố, 4 urang njauk cap mek, 1 urang likei quốc tịch Úc lac urang pametai menuac saong njauk tabiak tòa chip dalam harei 16/3 meng bloh.. Urak ini, cảnh sát daok duah thau talei pambuak bruk di dom urang daok veik.

#Tui kuhria mboh birau ini ngan saong jaik 70.000 urang di Trung Quốc, dalam nan taong abih lac anek saih brei mboh, hu tal 63% uranaih umo meng 6-17 thun ndih oh ka tal 8 tuk yaok harei. Kayua ndik oh ginup tukvak yau nan ye dom uranaih tuk ndih tagok mboh khang kadang, bui sambai tok hu 18%. Ba tal bruk nan, kayua kadha bac da-a biak rilo. Langiu di nan, bruk pandar pandap điện tử, ron thir, pui hadah saong bruk mbang huak ndik daok di amaik ame nan lac dom kadha ba tal bruk ndih oh ginup di anke bik uranaih Trung Quốc./.

Trang tin sáng 19.3

              # Năm 2019, ngành tôm đặt ra mục tiêu phấn đấu sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu 4,2 tỷ USD. Đồng thời, duy trì diện tích nuôi hiện có, sản lượng đạt 780.000 tấn, trong đó sản lượng tôm sú 300.000 tấn và 480.000 tấn tôm thẻ. Thông tin này được đưa ra tại hội nghị “Triển khai kế hoạch ngành tôm năm 2019” do Bộ NN-PTNT vừa tổ chức tại Sóc Trăng.  Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, để đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu 4,2 tỷ USD, cũng như nâng cao sức cạnh tranh cho con tôm Việt cần tập trung tái cơ cấu ngành tôm theo hướng hợp tác, liên kết theo chuỗi giá trị, gắn kết giữa sản xuất với tiêu thụ; tăng cường kiểm soát và quản lý chất lượng con giống, vật tư đầu vào; xử lý nghiêm các trường hợp bơm chích tạp chất vào tôm nguyên liệu. Đặc biệt, đẩy mạnh phát triển thị trường, xây dựng hình ảnh tôm Việt Nam nuôi sinh thái, hữu cơ, để quảng bá ra thị trường thế giới…

# Bộ Công Thương vừa có khuyến cáo người tiêu dùng tuyệt đối không sử dụng sản phẩm phô mai từ sữa dê mang tên “Valencay Aoc Affine Hardy”; đồng thời báo với cơ quan chức năng gần nhất nếu phát hiện địa chỉ bán sản phẩm này.Trước đó, Ban Thư ký Mạng lưới cơ quan an toàn thực phẩm quốc tế  đã gửi cảnh báo tới cơ quan chức năng Việt Nam về sản phẩm phomai nhập khẩu từ Pháp nhiễm E.coli O157:H7; đồng thời cho biết, cơ quan quản lý Pháp đã thu hồi các sản phẩm bị ảnh hưởng.

          # Ngày 18/3, hơn 400 thí sinh thuộc 34 đội thi đến từ các trường trung học phổ thông tại 32 tỉnh, thành và 2 trường đại học bước vào phần tranh tài tại cuộc thi Khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia học sinh trung học năm 2018-2019 khu vực phía Nam. Cuộc thi có rất nhiều mô hình sáng tạo, giải pháp thiết thực để hỗ trợ người khuyết tật, bệnh nhân, học sinh đặc biệt trong nhà trường. Các đề tài nghiên cứu xuất sắc nhất sẽ được trao học bổng và hỗ trợ công nghệ để sớm ứng dụng thực tế.

        # Liên quan đến vụ việc hy hữu khi trộm đột nhập trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Đinh Thiện Lý tại quận 7, TPHCM lấy đi két sắt trong đó có khoảng 200 bằng tốt nghiệp của học sinh khối 12, bà Hoàng Thị Diễm Trang, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, chiều 18/3, trường  làm công văn kiến nghị hướng giải quyết đặc cách đối với sự cố bất khả kháng này để bảo đảm quyền lợi của học sinh.

            # Sáng 18/3, huấn luyện viên  Park Hang Seo đã đưa ra quyết định về bản danh sách rút gọn của U23 Việt Nam và 5 cầu thủ đã bị loại trong đợt gút danh sách lần này. Theo đó, 5 cầu thủ Bùi Hoàng Việt Anh (Hà Tĩnh), Trần Đức Nam (Hà Tĩnh), Đậu Văn Toàn (Hà Nội), Nguyễn Vũ Tín, Trần Văn Bửu (Sài Gòn) sẽ không tiếp tục hành trình cùng đội tuyển U23 Việt Nam mà phải trở về CLB. Theo kế hoạch, vào ngày 20/3, HLV Park Hang Seo sẽ chốt danh sách 23 cầu thủ chính thức tham dự vòng loại U23 châu Á 2020. Ngoài những gương mặt nòng cốt là các cầu thủ từng được triệu tập lên U23 và đội tuyển quốc gia, các tân binh còn lại sẽ phải cạnh tranh quyết liệt cho một suất chính thức.

          - Tin thế giới:

# Tiến trình xác định nguyên nhân vụ tai nạn máy bay của Hãng hàng không Ethiopian Airlines khiến 157 người thiệt mạng đã bước đầu đạt tiến triển khi các nhà điều tra tải thành công dữ liệu của thiết bị thu âm buồng lái, trong khi nhiều tình tiết mới về những giây cuối cùng của chuyến bay cũng dần được hé lộ. Theo đó, sau khi cất cánh, chuyến bay 302 đã tăng tốc bất thường, phi công đã báo cáo về các vấn đề và yêu cầu cho phép nhanh chóng nâng độ cao trước khi khẩn cấp yêu cầu quay trở lại. Nguồn tin cho biết phi công đã gặp trục trặc về kiểm soát máy bay và đó là lý do khiến ông muốn nâng độ cao để tránh bay vào khu vực địa hình đồi núi.

        # Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern tuyên bố sẽ siết chặt luật kiểm soát súng đạn sau vụ tấn công khủng bố tại 2 thánh đường Hồi giáo, khiến 49 người thiệt mạng. New Zealand đang cân nhắc cấm hoàn toàn súng bán tự động, sau khi thủ phạm gây ra vụ tấn công đã sở hữu tới 5 khẩu súng một cách hợp pháp. Lực lượng tình báo nước này sẽ tăng cường giám sát những nhóm cực hữu. Sau vụ khủng bố, 4 người bị bắt giữ, một người đàn ông quốc tịch Úc đã bị buộc tội giết người và hầu tòa ngay trong ngày 16/3 vừa qua. Hiện cảnh sát đang làm rõ sự liên quan của các nghi phạm còn lại.

# Số liệu thống kê mới đây được thực hiện đối với gần 70.000 người ở Trung Quốc, trong đó tuyệt đại đa số là học sinh cho thấy, có tới gần 63% thanh thiếu niên từ 6-17 tuổi ngủ không đủ 8 tiếng mỗi ngày. Chính bởi ngủ không đủ giấc nên tỉ lệ thanh thiếu niên khi ngủ dậy cảm thấy tỉnh táo, sảng khoái chỉ chiếm 18%. Nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này là do áp lực bài vở quá lớn. Bên cạnh đó, việc lạm dụng các thiết bị điện tử, ảnh hưởng tiếng ồn, ánh sáng  và thói quen sinh hoạt của phụ huynh cũng là những tác nhân gây nên tình trạng ngủ không đủ giấc của thanh thiếu niên Trung Quốc./.