(Musa saong Jasi lang tapa sap Cam)

# Tui Mentri ngak nong saong patagok palei, bilan hè thu thun 2019, dalam bhum taneren kraong CL tui kuhria pala drak labaih 1,6 triệu ha padai, năng suất jaik 56,46 tạ/ha, sản lượng 9.051.000 tấn, tagok 258.000 tấn dut haong tukvak ini thun 2018. Piah khik ka bilan padai hè thu mek hu jayak, mentri ngak nong saong patagok palei pala pandar dom puk palei ramik veik tukvak trun pajaih ka nyu laghaih, njauk kuhri kuhria tal bilan thu đông saong bilan padai mùa 2019;  tui bruk plaih njaik tua riya pandiak bhang saong nnjaom mbak, ngak njauk jalan trun pajaih tập trung dalam yaok labik, yaok mblang hamu tui kuhria mboh dahlau ka  halau aia saong rầy nâu mai daok. Tui kuhria tukvak trun pajaih meng bilan 4 tal bilan 6/2019. 

        # Harei 25/3, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận peih mbang xét xử phúc thẩm 13 urang dalam bruk ngak srau kadau anak labik ngak bruk  Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận di harei 10/6/2018. Hội đồng xét xử tabiak panuac y án sơ thẩm ngan saong dom urang hu đơn kháng cáo. Cambaih laih lac, bị cáo Lê Nhựt Bản njauk 3 thun guk; dom bị cáo: Nguyễn Thị Nhâm, Đỗ Văn Tài, Trần Thị Mai Hương, Trương Gia Quốc Huy yaok urang 2 thun 6 bilan guk; dom bị cáo Đỗ Văn Cơ, Đồng Kim Hùng, Nguyễn Hữu Thái, Nguyễn Đình Đồng yaok urang 2 thun 3 bilan guk; dom bị cáo: Phạm Minh Tùng, Đoàn Thị Hạnh Thương, Đặng Ngọc Hòa, Nguyễn Sinh yaok urang 2 thun guk.

# Panuac khan meng Cục Thống kê  Đồng Nai brei thau, jien mek tame meng bruk pablei takhaok dép tabiak negar langiu dalam 3 bilan akaok thun 2019 tui kuhria hu jaik 1 tỷ USD, tagok jaik 21%  dut haong tukvak ini thun dahlau. Ini jeng lac janih pandap hu jien mek tame meng bruk pablei tabiak negar langiu prong abih dalam labaih 50 janih pandap pablei tabiak negar langiu di tỉnh. Urak ini, Đồng Nai pablei takhaok dếp tabiak negar langiu tapa lanbaih 80 negar, rilo doanh nghiệp taduan mek hu đơn hàng ngak tal akaok thun 2020, ba brei bruk ngak ka rilo urang ngak di puk palei saong rilo tỉnh, bal karei.

# Tui kuhria, yaok thun Việt Nam hu labaih 40.000 urang metai kayua dom ruak meng pakao hala.  Dom urang metai meda tagok tal 70.000 urang yaok thun di thun 2030, meyah oh hu jalan pacang cakak. Anak bruk ini, Mintri Jien padai saong Mintri Y tế bahrau ini hu sahneng tal bruk tagok yaok kak je tiêu thụ đặc biệt ngan saong pakao hala, dalam nan hu bruk kuhria pabak 1.000 atau 2.000 đồng tal 5.000 đồng ka yaok pok pakao hadei di kuhria je bloh.

# "Tapuk - Tri thức, patagok saong ba drei tame" nan lac angan di Harei pataom tapuk bal Cần Thơ mbang ka III thun 2019 daok rah tabiak di bal ini. Harei pataom tapuk pachreih hu labaih 70 jabat hu mbaok tame, ngan haong jaik 300 gian hàng di dom nhà xuất bản, công ty patabiak tapuk, công ty văn hóa phẩm, truyền thông. Labaih 196.000 akaok tapuk, ngan haong jaik 2,32 triệu baoh tapuk parang iek saong pablei. Harei pataom tapuk rah tabiak meng ini tal harei 31/3.

Khaw tin dunya:

# Hadei di jaik pluh thun padang ngak, harei 27/3, Miuyim negar Qatar hu thaot binguk bông hồng sa mạc hu peih pakak. Abih tih yaom jien padang ngak tui kuhria lac 434 triệu đô la Mỹ ngan saong taneh praong labaih 52.000m2, daok di tapen jalan tapen tasik di labik pabah lamnge Doha. Gah dalam miuyim praong labaih 1.500m2 parang tabiak dom tác phẩm nghệ thuật. Miuyim peih pabah mbang raok tuai damuai tame ravang iek meng harei 28/3.  

# Sang bac Tiểu học Canley Vale di Sydney, Australia, bahrau tabiak adat pakauk pandap mbang samar, caong khin dom urang ngak amaik ame oh pandar pandap mbang di McDonald, KFC… ka anek saih dalam van mbang kreh pandiak. Tui Hiệu trưởng Ben Matthews, pandar mbang samar oh siam ka kren yava   di uranaih sit saong dom urang ngak amaik ame njauk kuhria caga dom van mbang pak sang atau pandar pandap mbang di căn tin pak sang bac. Biak rilo chuyên gia njauk hatai haong bruk ngak ini di  Canley Vale. Chuyên gia dinh dưỡng Joel Ferren ye klah rabha công thức di sa van mbang kreh pandiak mbuan ngak saong ginup nan lac: sandwich, salads, baoh kayau, njam, baoh saong sữa chua.

# Tổng thống Mali Ibra-him Bô-ba-ca Kê-ta (Ibrahim Boubacar Keita) hu taom gaok dom urang njauk bala daok diuk dalam bruk pametai rilo menuac di palei Ô-gô-sa-gô (Ogossagou) di urang Fu-la-ni daok di bhum kreh negar Mali. Bruk pametai rahra di dom palei harei 24/03 meng bloh ngak brei 134 urang metai, dalam nan hu rilo urang kumei saong uraniah. Bruk pametai rilo menuac nan rah tabiak 1 dit hadei di bruk tấn công di kol cực đoan taong tame 1 chốt quân sự, ngak brei takik di abih 23 urang lin metai di bhum kreh negar Mali. Bruk nan kayua dhar di  An-ke-đa daok di Mali ngak./.

Trang tin chiều ngày 26/3/19

( Biên soạn: Hanipha- Duyệt Ái Nghiêm)

# Theo Bộ NN-PTNT, vụ hè thu năm 2019, toàn vùng ĐBSCL dự kiến gieo sạ hơn 1,6 triệu ha lúa, năng suất khoảng 56,46 tạ/ha, sản lượng 9.051.000 tấn, tăng 258.000 tấn so cùng kỳ 2018. Để đảm bảo vụ lúa hè thu thắng lợi, Bộ NN-PTNT yêu cầu các địa phương bố trí thời vụ sản xuất và thời gian xuống giống hợp lý, có sự tính toán đến sản xuất vụ thu đông và vụ lúa mùa 2019; áp dụng việc né tránh hạn mặn, tuân thủ nguyên tắc xuống giống tập trung trong từng vùng, từng cánh đồng theo dự báo nguồn nước và dự báo rầy nâu di trú. Dự kiến thời gian xuống giống tập trung từ tháng 4 đến tháng 6/2019. 

# Ngày 25/3, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận mở phiên xét xử phúc thẩm 13 đối tượng trong vụ án gây rối trật tự công cộng xảy ra trước trụ sở Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận vào ngày 10/6/2018. Hội đồng xét xử tuyên y án sơ thẩm đối với các bị cáo có đơn kháng cáo. Cụ thể, bị cáo Lê Nhựt Bản lãnh án 3 năm tù; các bị cáo: Nguyễn Thị Nhâm, Đỗ Văn Tài, Trần Thị Mai Hương, Trương Gia Quốc Huy mỗi người 2 năm 6 tháng tù; các bị cáo Đỗ Văn Cơ, Đồng Kim Hùng, Nguyễn Hữu Thái, Nguyễn Đình Đồng mỗi người 2 năm 3 tháng tù; các bị cáo: Phạm Minh Tùng, Đoàn Thị Hạnh Thương, Đặng Ngọc Hòa, Nguyễn Sinh mỗi bị cáo 2 năm tù.

    # Thông tin từ Cục Thống kê  Đồng Nai cho biết, kim ngạch xuất khẩu giày dép trong quý  I-2019 ước đạt gần 1 tỷ USD, tăng gần 21% so với cùng kỳ năm trước. Đây cũng là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất trong hơn 50 mặt hàng xuất khẩu chính của tỉnh. Hiện, Đồng Nai xuất khẩu giày dép qua hơn 80 quốc gia, nhiều doanh nghiệp đã nhận được đơn hàng sản xuất đến đầu năm 2020, giải quyết việc làm cho nhiều lao động tại địa phương và nhiều tỉnh, thành khác.

# Ước tính, mỗi năm Việt Nam có hơn 40.000 ca tử vong vì các bệnh do thuốc lá. Con số này sẽ tăng lên 70.000 ca mỗi năm vào 2030, nếu không có biện pháp ngăn chặn. Trước thực trạng này, Bộ Tài chính và Bộ Y tế mới đây đã đưa ra đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá, trong đó có phương án sẽ tính thêm 1.000 hoặc 2.000 đồng đến 5.000 đồng cho mỗi bao thuốc sau khi tính thuế.

# "Sách - Tri thức, phát triển và hội nhập" là chủ đề Hội sách thành phố Cần Thơ lần III năm 2019 đang diễn ra tại thành phố này. Hội sách thu hút trên 70 đơn vị đăng ký tham dự, với gần 300 gian hàng của các nhà xuất bản, công ty phát hành sách, công ty văn hóa phẩm, truyền thông. Hơn 196.000 đầu sách, với gần 2,32 triệu bản sách đăng ký trưng bày và bán. Hội sách diễn ra từ nay đến ngày 31/3.

          
       # Tin thế giới:

# Sau gần một thập niên xây dựng, ngày 27/3, Bảo tàng quốc gia Qatar có hình bông hồng sa mạc được khánh thành. Tổng kinh phí xây dựng ước tính 434 triệu đô la Mỹ với diện tích hơn 52.000m2, nằm bên con đường ven biển ở khu cảng Doha. Bên trong bảo tàng là một không gian rộng hơn 1.500m2 trưng bày các tác phẩm nghệ thuật. Bảo tàng mở cửa đón khách tham quan từ ngày 28/3.  

# Trường Tiểu học Canley Vale ở Sydney, Australia, vừa ra lệnh cấm đồ ăn nhanh, yêu cầu phụ huynh không sử dụng đồ ăn của McDonald, KFC… cho học sinh vào bữa trưa. Theo Hiệu trưởng Ben Matthews, đồ ăn nhanh không hề tốt cho sức khỏe của trẻ nhỏ và các phụ huynh nên chuẩn bị các bữa ăn từ nhà hoặc sử dụng đồ ăn ở căn tin của trường. Rất nhiều chuyên gia đồng tình với cách làm của Canley Vale. Chuyên gia dinh dưỡng Joel Ferren thì chia sẻ công thức của một bữa trưa dễ thực hiện và đủ dinh dưỡng gồm: sandwich, salads, trái cây, rau, trứng và sữa chua.

# Tổng thống Mali Ibra-him Bô-ba-ca Kê-ta (Ibrahim Boubacar Keita) đã có cuộc gặp với những nạn nhân còn sống sót trong vụ thảm sát tại ngôi làng Ô-gô-sa-gô (Ogossagou) của người Fu-la-ni ở miền Trung Mali.Vụ thảm sát các dân thường tại các ngôi làng hôm 24/03 vừa qua làm 134 người thiệt mạng, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em. Vụ thảm sát diễn ra chỉ 1 tuần sau vụ tấn công của các phần tử cực đoan nhằm vào một chốt quân sự, làm ít nhất 23 binh lính thiệt mạng tại khu vực miền Trung Mali. Vụ tấn công do nhánh của An-ke-đa tại Mali thừa nhận thực hiện./.