(Jasi saong Musa lang tapa sap Cam)

# Tui Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Thị Nhung, akaok khoa Dinh dưỡng sang bac, Viện Dinh dưỡng negar, urak ini dalam negar hu jaik 4.000 sang bac hu ngak van mbang jala pandiak ka anek saih. Tui TS Cao Văn Trung, Phaok akaok phòng pasang iek jru mek pandap mbang menyum saong Thông tin truyền Thông (Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế), dom bruk njauk jru mek rilo menuac di sang bac tok meblah 3,7% taong abih dom bruk njauk jru mek pandap mbang menyum. Yau nan min, di dom mbang njauk jru mek di sang bac, uranaih njauk biak rilo, langiu di nan dom hadei daok sit, pren pacang ruak oh ka khang, meyah njauk jru mek meda ngak kan kandah oh takik tal pren yava. Kayau yau nan ye, bruk padang dom ghing mbang tập thể saong ba brei dom suất ăn ATTP di dom sang bac oh njauk lac bruk di ta-eng thei, bo nyu lac bruk di taong abih bol bhap rah ra.

# Harei 27/3, 200 baoh sang kathaot, jaik si kathaot, urang taha daok sa drei... di xã Phan Hòa, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận hu iek ruak saong brei jru. Lingiu di nan, yaok sang daok taduan hu paok pandap, dalam nan hu: Mì tôm, menyek mbang, brah, bột giặt, saradang…Danak dak ini kayua kapul Tịnh xá Linh Quang pambuak bruk haong dom anek kamuan urang Cam daok diukrai, ngak bruk di ban raya hCM peih ngak.

# Yaok ribau héc-ta glai tràm di Cà Mau urak ini salih tapa báo động khuah pakat 5 (pakat biak mbuan khuah). Ini lac tanut báo động bhong, kayua glai meda rah tabiak khuah tuk halei jeng hu…Dalam taong abih mblang taneh labaih 42.000 ha glai di Cà Mau, hu jaik 16 ribau ha daok di tanut mbuan khuah pakat 4 (pakat nguy hiểm) saong labaih 4.350 ha di tanut khuah pakat 5 (pakat biak nguy hiểm). Akaok UBND tỉnh Cà Mau daok hu panuac kakei dom jabat chuyên trách saong dom po glai jhui iek lap, patui bruk ba menuac khik iek luac harei melam, taphia di nan peih ngak siam jalan ngak “4 di labik” saong dom jalan pacang caga khuah hu pasang iek brei adat blaoh, khik ginup manuac urang, pandap panda piahpacang padam meyah hu apui khuah.

# Mesup 27/3, dalam xã Trung Nguyên, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc hu bala radaih paoh gauk angaok jalan di radaih pajeng tuai saong kapul urang ba menuac metai nao dar ngak brei 5 urang metai di labik, 2 urang metai di sang iek ruak, 1 urang njauk rambus trak daok hu cấp cứu di sang iek ruak. Hu thua, maong 5 page harei 27/3, radaih pajeng tuai BKS 27B - 003.43 di hãng An Vinh daok peih angaok jalan tỉnh 304 tui gaha Điện Biên - Vĩnh Phúc, tuk nao tal canah 4 di xã Trung Nguyên ye ginuh tame radaih ba menuac metai nao dar. Makn di bruk ini daok hu duah thau, ngak brei cambaih laih.

  # Sang iek ruak uranaih 2 TPHCM brei thau bahrau daong paklah di metai ka sa uranaih likei umo 5 thun, daok di tỉnh Đăk Nông njauk mbaik pasei klauk tapa meta tame glo akaok 5cm. Biak patuah nan lac mbaik pasei ini bahrau taom gaok haong asal meta, nan ye ê-kip blac raih pandar dụng cụ biak karei veih tagok saong pacang khik asal meta dalam tukvak mek mbaik pasei nan tabiak truh nhu mô não saong meta, tạo hình veik labik talang sọ di uranaih njauk mbaik pasei klauk tapa. Urak ini jalan blac riah di uranaih daok siam veik, oh hu tổn thương thần kinh, oh mboh nhiễm trùng, meta gah hanuak maong iek  hu siam veik. 

Khaw tin dunya:

  # Trung Quốc brei peih praong adat pakauk oh blei hạt cải dầu di Canađa kuhria gam dom pandap di Vi-tê-ra (Viterra Inc). Ini hu maong lac bruk bahrau di abih dalam dom bruk meriak gauk gah pablei salih di 2 taneh ia. Vi-tê-ra lac gah pablei hạt cải dầu tabiak ngar lingiu ka 2 njauk Trung Quốc mek veik harak adat xuất khẩu, hadei di tuk Bắc Kinh brei padeih dom chuyến hàng meng nhà xuất khẩu dang akaok dunya Ri-chác-sơn (Richardson) di akaok bilan 4 ini.

# Giám đốc Điều hành Kadung jien Uranaih Liên hợp quốc UNICEF Hen-ri-ét-ta Pho (Henrietta Fore) brei thau, manuac urang caong khin daong pahla di Công-gô tagok tal 13 triệu saong bruk iek lipa, lavang lavaih daok tagok tal tanut glaong di abih. Tui amuk Hen-ri-ét-ta Pho, dalam nan hu 7,5 triệu nan lac uranaih. 

# Dom urang njauk ruak sởi daok tagok rilo di dunya, dalam nan hu gam dom taneh ia cakrok yau Mỹ saong Đức, labik rilo amaik ame oh brei anek klauk vaccine. Pasak pasang iek saong pacang caga jit ruak  di Mỹ brei thau, mboh hu takik di abih 314 urang njauk ruak sởi di taneh ia ini kuhria meng harei 1-1 tal harei 21-3, dalam tuk abih thun 2018, Mỹ hu 372 mbang urang njauk ruak sởi. Daok di Ukraine  hu takik di abih 14 urang metai, jaik 33.000 urang karei njauk ruak dalam mbang tamuh jit sởi di taneh ia ini dalam jaik 3 bilan tapa./.

Trang tin chiều ngày 27/3/19

( Biên soạn: Hanipha- Duyệt Ái Nghiêm)

# Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Thị Nhung, Trưởng khoa Dinh dưỡng trường học, Viện Dinh dưỡng quốc gia, hiện cả nước có khoảng 4.000 trường học có tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh. Theo TS Cao Văn Trung, Phó Trưởng phòng giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền Thông (Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế), số vụ ngộ độc thực phẩm tập thể tại trường học chỉ chiếm khoảng 3,7% tổng số các vụ ngộ độc thực phẩm. Tuy nhiên, ở các vụ ngộ độc tại trường học, số trẻ bị mắc khá đông, hơn nữa các em còn nhỏ, sức đề kháng yếu, nếu bị ngộ độc sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe. Do đó, việc vận hành các bếp ăn tập thể và cung cấp suất ăn ATTP ở các trường học không phải là câu chuyện của riêng ai, mà là trách nhiệm của cả cộng đồng và toàn xã hội.

# Ngày 27/3, 200 hộ nghèo, hộ cận nghèo, người già neo đơn... ở xã Phan Hòa, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận được khám bệnh và phát thuốc miễn phí. Bên cạnh đó, mỗi hộ còn nhận được một phần quà bao gồm những nhu yếu phẩm như: Mì tôm, dầu ăn, gạo, bột giặt, đường…Chương trình thiện nguyện này do đoàn Tịnh xá Linh Quang phối hợp với một số con em người Chăm đang sinh sống và làm việc tại Thành phố HCM thực hiện.

# Hàng nghìn héc-ta rừng tràm ở Cà Mau hiện đã chuyển sang báo động cháy cấp năm (cấp cực kỳ nguy hiểm). Đây là mức báo động đỏ, bởi rừng có thể xảy ra cháy bất cứ lúc nào…Trong tổng diện tích hơn 42.000 ha rừng ở Cà Mau,  có gần 16 ngàn ha đang ở mức cảnh báo cháy cấp bốn (cấp nguy hiểm) và hơn 4.350 ha báo động cháy cấp năm (cấp cực kỳ nguy hiểm). Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau tiếp tục nhắc nhở các cơ quan chuyên trách và các chủ rừng không được lơ là, tiếp tục cắt cử lực lượng ứng trực 24/24, đồng thời thực hiện tốt phương châm “bốn tại chỗ” và các phương án PCCCR đã được phê duyệt, bảo đảm nhân lực, vật lực để ứng phó trong tình huống xấu nhất.

      # Sáng 27/3, trên địa bàn xã Trung Nguyên, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc đã xảy ra vụ  tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng giữa xe khách và đoàn đưa tang khiến 5 người chết tại chỗ, 2 người chết tại bệnh viện, 1 người bị thương nặng đang được cấp cứu tại bệnh viện. Theo đó, khoảng 5 giờ sáng ngày 27/3, xe khách BKS 27B - 003.43 của nhà xe An Vinh đang lưu thông trên đường tỉnh 304 theo hướng Điện Biên - Vĩnh Phúc, khi đến ngã tư thuộc xã Trung Nguyên đã bất ngờ đâm vào xe đưa tang. Nguyên nhân vụ tai nạn đang được điều tra, làm rõ.

# Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM cho biết vừa cứu sống thành công một bé trai 5 tuổi, ngụ tỉnh Đăk Nông bị thanh sắt đâm qua mắt xuyên não 5cm. Rất may mắn là thanh sắt chỉ vừa mới tiếp tuyến với nhãn cầu, nên ê-kip phẫu thuật dùng dụng cụ chuyên biệt vén và bảo vệ nhãn cầu trong quá trình lấy thanh sắt ra khỏi nhu mô não và ổ mắt, tạo hình lại vùng xương sọ của bệnh nhi bị thanh sắt xuyên qua.Hiện vết mổ của bé đã liền, không có tổn thương thần kinh cũng như dấu hiệu nhiễm trùng, thị lực mắt phải đã hồi phục hoàn toàn. 

Tiếp theo là một số tin thế giới:

# Trung Quốc đã mở rộng lệnh cấm nhập khẩu hạt cải dầu của Canađa kể cả các chuyến hàng từ Vi-tê-ra (Viterra Inc). Đây được xem là động thái mới nhất trong các tranh chấp thương mại giữa hai nước. Vi-tê-ra là nhà xuất khẩu hạt cải dầu thứ hai bị Trung Quốc rút giấy phép xuất khẩu, sau khi Bắc Kinh tạm dừng các chuyến hàng từ nhà xuất khẩu hàng đầu quốc tế Ri-chác-sơn (Richardson) vào đầu tháng 4 này.

# Giám đốc Điều hành Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc UNICEF Hen-ri-ét-ta Pho (Henrietta Fore) cho biết, số người cần cứu trợ nhân đạo tại Công-gô đã tăng mạnh lên 13 triệu và tình trạng thiếu đói, suy dinh dưỡng đang tăng lên mức cao nhất. Theo bà Hen-ri-ét-ta Pho, trong số này có 7,5 triệu là trẻ em. 

# Số ca mắc sởi đang gia tăng trên toàn cầu, trong đó có cả những nước phát triển như Mỹ và Đức, nơi nhiều bậc phụ huynh từ chối tiêm vaccine cho con. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh của Mỹ cho biết đã ghi nhận ít nhất 314 trường hợp mắc bệnh sởi ở nước này kể từ ngày 1-1 đến 21-3, trong khi cả năm 2018, Mỹ có 372 ca mắc bệnh sởi. Còn tại Ukraine đã có ít nhất 14 người đã chết, gần 33.000 người khác mắc bệnh trong đợt bùng phát dịch sởi ở nước này trong gần 3 tháng qua./.