URANG TAHA DI PAI NAGAR KHIK JAGA PAJAIK PADAI HALIM
Thứ hai, 09:10, 22/01/2024 TS. Phú Văn Hẳn TS. Phú Văn Hẳn
VOV4.VOV.VN - Di angak bhum taneh mukei, ông Lê Quốc Việt, daok ieu lac ong Tư Việt, umur 59 thun, daok di bansit Minh Lương, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang nagk labaih 40 pajaih padai dalam thun, ngak tui langan kam meng kan mai piah khik ilamu urang ngak meng jaman dalau. Ralo urang ngak hamu ndom mayai haong gauk lac, hu ông Tư Việt bo ilamu padai pajaik meng kan dalau mai yau ye madaih. Kadha " Manuac gheih bruk siam" adait ini, daa mikva haong taong abih gauk pang kadha ndom mayai tal ong Tư Việt khik ramik dom pajaih padai yau mang kan. Kadha hu ba tagok harak khan Thanh niên.

Di kreih hamu padai mblang praong, hamu praong 2,5 ha pala drak dom janih pajaih padai yau kan dalau di ông Tư Việt oh lac ralo urang ngak. Hamu pak mata yau ye papan. Yaok papa alaok hamu hu sa janih pajaih padai, hu pajaih barau tagok danih, jang hu alaok hamu chroh bingu, hu hamu jaik brei yuak… dua gah ar hamu ong brei padang paga khang kajap pacang jru cawao hóa học njom tame.

Jalan brei padang ngak ilamu di ông Tư Việt mai meng dom mbang taom dom dom ong taha piah duah thau ilamu, duah pataom langan kam ngak hamu. Oh hu dom thun ong padang hu baoh sang Nam bộ piah prai pambu ieik dom ndap nda urang ngak hamu meng tuh ngak taneh haluk tal jeng padai brah. Thun 2011, ông kuria tal bruk duah dom janih padai pajaih piah ngak yau kan dalau.

Hu tanah blaoh, min tapi duah pajaih yau kan dalau oh lac mbuan sanang. Nao duah yaok palei oh hu, ông Tư Việt nao tal dom insitut, univesiti, dom labik mada daok khik phun gien dom pluh thun dalau piah lakau mai pala. Tal thun 2017, ông Viet meng ganap brei "salih" padai tui thun. "Yaok phun pajaih urang brei ralo abih 200 sar, hu pajaih barau dom pluh sar min. Mai meng dom sar padai biak tukik, kau paralo nyu biak suai. Tapi min oh njauk pajaih halei drei ba mai jeng lagaih jeng paralo hu. Mada hu pajaih pala ralo mbang jeng palai prein, oh jeng", ông Tư Việt khan yau nan.

Mbiah tal ini, ông Tư Việt paralo hu labaih 40 janih pajaih, hu pajaih jaik yau ye oh daok mboh di halei, yau ye: Thần Nông 5 (IR5), Thần Nông 8 (IR8), Tào Hương, Châu Hồng vỏ, Sa Quay, Một Bụi, Móng Chim Rơi, Nàng Thơm cồn Vĩnh Quới… Dalam nan, yaok thun, ông pablei tabiak labaih meng 20 - 30 tấn padai bilan kan dalau. Dalam nan pajaih Móng Chim Rơi, Móng Chim Vàng hu brei angan OCOP 3 patuk cấp tỉnh. Mayau oh hu dom asar pajaih dalau, ông Tư Việt sa urang thau patak pataom glao akaok prein yawa, hatai jai ba tame bruk roh duah khik ramik pajaih tui jalan "tích tiểu thành đại" Cham lac “takik lawik jeng ralo”.

Tui ông Tư Việt, bruk padang ilamu padai oh sa janih tame pajaih bo do caik hatai tal dom janih ngak jeng padai, hatai tal langik tasik alam di nyu. Hamu padai di ong oh hu ia jru hóa học, gam tui di nan, ông daok buh bèo bingu ngak jeng khak  hữu cơ, ka ada haong chim mbang halak halin. Jamraih jeng oh hu pandar, nagk hamu padai mang tangin: ngak hareih mang kaore, kadung thai iai, tam padai meng gai, yuak padai mang wang, padai pacang mang katang, pajeng padai mang ak kabau, tauk brah mang lasung... Thau mbiah lac ngak padai mang kan mek hu oh ralo. Ralo mbang yuak kuak oh lagaih mek hu meng 30 - 50%. Min tapi mboh chreih di dalam hatai kayua lac padai brah lagaih kein ka prein yawa, nyu lagai haong langik tasi alam môi trường.

Piah daong khik weik gac brei ka hamu Nam bộ mraong nagar siam makre anit ranam yau kan dalau, ông Tư Việt daok brei pala phun cano, talaoh, njam patam; raong ba ba, kura, ikan, bao hamu piah brei ka nyu caih mabaoh. Kayua hu yau nan ralotuai damuai chreih mai main mai ieik tal sang di ong.

Yaok thun hu ralo prof, docter, urang bac univer duah mai tal sang di ong piah ieik piah roh duah padai halim. Labaih 3.000 m2 tanah hu brei pacang halam jan, pala barau gac labaih 800 pajaih padai daok khik di dalam gilang Svalbard. Dalam nan, mang bilan 6 thun blaoh, ông Tư Việt padang HTX ngak padai halim haong labaih hu 30 urang di bhum taneh jaik kraong Cái Lớn, Cái Bé. Hadei bilan padai halim ye raong dang hijau, ia mbak ye raong tôm sú./.

TS. Phú Văn Hẳn

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)