Nghị định 19/2019/NĐ-CP quy định cambaic laic saong ginup dom quy định pambak tal bruk mein hue, hụi khik hu quyền lợi di dom gah.

Cambaic laic, urang main njauk brei hu siam jang brei ngak tui ginup hukum dân sự , umo 18 thun tagok atau praong meng 15 thun hu drap ar eng; quy định taduan tui tuk urang main hụi metai…Bruk peih ngak hue hụi jeng hu quy định tani tanat, yau ye: njauk brei hu harak van ban oh ndem cambuai saong gauk yau dahlau diah; po hue brei hu sổ saong vak bien nhan tuk jao brei jien; meyah urang halei tal harei bo suai rik jien tame ye po hụi brei rik tame ka urang min urang nan njauk brei bayar jien laba kayua suai riuk jien saong rik jien phạt tui thỏa thuận; meyah yaom jien hụi tuk main hu meng 100 trieu dong tagok atau po hue padang hu dua talei main hụi njauk brei hu harak van ban khan brei UB bhap bini xã thau, meyah oh khan brei taong phạt vi phạm hánh chính…Langiu di nan, nghị định jeng hu brei thau camabic laic jien laba kayua urang me-in thỏa thuận min oh tapa 20% sa thun tui quy định Hukum Dân sự.

Yau nan min, hu mboh oh lac takik harak văn bản pháp quy biak njauk lagiah min hadei tuk ba tabiak ngak kayua oh ngak siam bruk tacei ba pandar yau nan ye takik lagaih. Bruk ba tabiak Nghị định 19/2019/NĐ-CP, lac bruk ngak bhian mboh ralo min mbuan pambak tal rilo bruk kanjiak jhak dalam raidiuk di bhap bini, urak ini hu quy định ramik pasiam veik; abih di nyu lac quy định ka urang main hue hụi hu quyền pok panuac tagok jabat hu thẩm quyền langyah brei atau hình sự ngan saong urang brei mesre mbang laba glaong, pagat pachot drap meblah drap ar, pachreih ja ba urang rik phun jien mein hụi suan hukum. Tuk peih ngak hu siam, bruk main hụi jeng lac jalan piah bhap bini rik phun jien daong ka gauk hu salamat, njauk hukum, pacang caga bruk brei mesre laba glaong jeng yau dom bruk meblah gauk tuk mein hụi oh daok kan kandah yau dahlau diah./.  

Hụi- đã được luật hóa

Thời gian gần đây, việc chơi hụi phát triển với quy mô lớn, có tính chất phức tạp, biến tướng thành hình thức huy động vốn, cho vay nặng lãi.  Có những vụ bể hụi với số tiền hàng trăm tỷ đồng. Vấn đề giật hụi, bể hụi càng nhức nhối hơn khi không có chế tài xử lý rõ ràng nên khó truy tố trách nhiệm hình sự những người vi phạm. Trước tình hình đó, Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 19/2019/NĐ-CP quy định về họ, hụi, biêu, phường  có hiệu lực vào ngày 5-4-2019 tới đây.

Nghị định số 19/2019/NĐ-CP quy định chi tiết và đầy đủ các quy định liên quan đến hoạt động chơi hụi, bảo vệ quyền và lợi ích các bên.

Cụ thể, người chơi phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, 18 tuổi trở lên hoặc trên 15 tuổi có tài sản riêng; quy định thừa kế khi người chơi hụi chết… Quy trình lập hụi cũng được quy định chặt chẽ, như: phải có thỏa thuận bằng văn bản (không thỏa thuận miệng như trước đây); buộc chủ hụi phải lập sổ và viết biên nhận khi giao nhận tiền; nếu người nào đến kỳ mà chậm đóng thì chủ hụi đóng thay nhưng người đó phải chịu lãi suất chậm nộp và bị phạt chậm nộp (nếu có thỏa thuận); nếu giá trị phần hụi tại một kỳ mở từ 100 triệu đồng trở lên hoặc chủ hụi lập 2 dây hụi thì phải thông báo bằng văn bản với UBND cấp xã, nếu không thông báo sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính... Ngoài ra, nghị định cũng quy định rõ lãi suất do người chơi thỏa thuận nhưng không quá 20%/năm theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy có không ít văn bản pháp quy rất thiết thực nhưng sau khi ban hành do không tổ chức tốt khâu thực thi nên ít phát huy hiệu quả. Với việc ra đời Nghị định 19/2019/NĐ-CP, một hoạt động phổ biến nhưng dễ phát sinh nhiều hệ lụy trong đời sống sinh hoạt của người dân, nay đã có quy định điều chỉnh; nhất là quy định cho mọi người tham gia chơi hụi có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý hành chính hoặc hình sự đối với người cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật khi tham gia hụi. Khi được triển khai tốt, việc chơi hụi sẽ là cách để người dân huy động vốn lẫn nhau an toàn, hợp pháp, chống lại tín dụng đen và các tranh chấp trong quan hệ hụi sẽ không còn phức tạp như trước đây./.