Bruk taoh mek rak talei brei hu tangin gheih ngak, kayua mayah ngak oh njauk ye rak talei oh drieh gauk, kan ngak merai, oh kajap

Pala phun lanh oh glaih glar, min piah manyim jeng blah khan bai ye abih rilo tukvak, prein yava. Tal bilan 3 saka ia bilan, tuk pala tangei jeng lac tuk pala phun lanh. Tuk jaoh tangei ye phun lanh jeng taha piah kaoh ba mai sang. Urang Mông biak hanjul tangin haong phun lanh, kayua phun sit, racam, mbuan jaoh, mayah jaoh ye rak lanh oh daok mekre tra. Tuk ba phun mai sang, dom harei pandiak urang ba tabiak pabu ka phun thu, melam mai atau dom harei hajan urang ba tame piah dalam sang ging.

Tuk phun lanh thu layau lac tuk mek hu rak talei. Bruk taoh mek rak talei brei hu tangin gheih ngak, kayua mayah ngak oh njauk ye rak talei oh drieh gauk, kan ngak merai, oh kajap. Rak talei lanh taoh tabiak hu kak jeng paok tuan anak pambang sang, blaoh pagul veik caik dalam lasung piah saok. Saok mbiah tal tuk rak lamin ye mek tabiak tuan tagok, tuk nan dui hu jeng merai.

Dalam sang, urang kumei bangsa Mông, kuhria gam uranaih, yaok urang iek tui prein di drei, kuhri kuhria tukvak taoh sa pambuak talei ba tui piah se. Bruk se lanh hu ngak di yaok tuk, yaok labik, yau ye se di jalan tagok puh, tame glai, tuk tahanek lisei, tuk nao darak pasa… Tuk se blaoh, urang mek “con quay” pambuak dom rak veik biak atah, blaoh taoh tabiak truh “con quay”, cih inem mek di akaok rak talei viek saong ba nao tuh haong bau ghing. Yaok mbang tuk blaoh urang ba nao tram viek, blaoh sa harei ba nao papah, ngak yau nan tal tuk halei merai mbong patih meng padeih.

Tuk talei lanh hu mbong patih ye pabu talei lanh tagok tal tuk halei thu meng ba tame “con quay” piah manyim. Bruk ngak ini bhian hu urang taha abih dalam sang ngak, kayua urang hu rilo tukvak daok di sang jang saong hu ilamu ngak dom talei jhak, talei klaoh atau lapih… dom adei sit jeng hu dom urang haha brei dang iek piah bac manyim saong hu tuk brei ka dom adei tame menyim piah pato dom adei jalan ba talei, mek mrai. Dom bruk ngak meda dui atah dalam thun, kayua tuk lahaiy urang meng ngak.

Khan bai lanh lac sa binah oh kurang hu dalam raidiuk di bhap bini bangsa Mông. Kayua tuk metai nao, urang Mong brei cuk khan aw hu ngak meng khan bai lanh. Urang Mong saneng lac, mayah oh hu cuk khan aw meng khan bai lanh, ye manuac metai oh duah hu jalan nao taom muk kei. Muk kei jeng oh duah hu manuac metai meyah cuk khan bai karei, nan ye manuac metai oh hu menek tabiak jeng rai karei. 

Khan bai lanh daok hu pandar ngak pandap hadaih alin urang taha atau dalam harei ngak adat ieu yang tuk umo 60 thun. Urang taha biak iek praong pandap alin hadaih ni, urang ba mepiah biak tani tanat, tuk halei hu bruk hagait biak praong meng ba tabiak pandar.

Urak ni angaok dom bhum bhap bini bangsa Mong daok, hu takik sang pala phun lanh, manyim khai bai. Bruk cak rok patagok samar di kinh tế darak pasar, ilamu công nghệ, jang yau bruk lai tame gauk di ilamu dom bangsa, ba tal bruk salih karei khan ao ngui cuk. Min, khan ao hu salih karei yau habar, ye phun lanh, khan bai lanh jeng daok oh kurang hu dalam raidiuk di bhap bini bangsa Mông. Kayua lac, khan bai lanh oh lac sa janih pandap piah jhik khan aw ngui cuk, bo nyu daok kak kajap haong ilamu, adat cambat di bhap bini./.

Urang lang: Thu Thao – 14/09