Urang ngak hu bruk ngak gilau dalam harei jiak tết
Meng drak pasa Kỳ Lừa, nao oh tah hadom, vah tame sa jalan sit di khối 6 phường Đông Kinh, ban sit Lạng Sơn lac tal sa palei ngak gilau meng kan hu meng yaok rituh thun ni mai. Meng pabah mbang , tal mblang bein di yaok boh sang, gilau hu bhap bini prai cambu angaok dom boh sạp kreim.
Maong tapa jeng mboh oh karei hagait gilau karei, min pandap ngak jeng gilau lac janih biak karei. Meng akaok bilan, urang duah blei sa janih kreim (ieu tui sap Tày-Nùng lac Mạy Mười) – janih kreim hu tuk tah, tapak ngak gai gilau; tagok glai duah hala dính (dok ieu lac hala Bơ hắt) hu rilo katak, tamuh jeng mbu tapen chraoh. Langiu di nan, urang dok duah kanduh phun nghiến đỏ, mùn cưa, phun thung... piah ngak ka nyu pahe. Dalam palei, meng urang hata tal urang ranaih, thei jeng thau ngak gilau, min rilo meng lac urang kamei kayua bruk ngak ni brei hu tangin gheih song tari tarieng. Bac ngak gilau meng tuk dok sit, saai Lương Thị Đào khan lac ngak gilau hu rilo công đoạn yau kaoh tăm, srau tapung, …min praong di abih saong rilo tuk vak di abih lac bruk cambu thu
“Pandiak rilo cambu sa harei, daok pandiak takik ye cambu 2 harei ka nyu thu. Min, oh brei cambu pandiak rilo nyu talah, khuah tal labik talah ye gilau pandam. Pandiak khang njauk me-om pacang atau ba tame labik halui. Tong abih jeng ngak meng tangin, oh hu jru hóa chất hagait, 100 mbaik gilau pablei hu 12.000 đồng, mek pren ngak laba min.”
Dalam ilamu Việt, mbaik gilau hu mong lac talei pambuak menuac daok diuk haong lot daih. Mbaik gilau kak kajap hong adat ngak Then, sa ilamu lavik rai di mik va dom bangsa Tày, Nùng. Ngan saong dom gru Then di palei Lạng, gilau di mik va ngak bhian hu pandar dalam dom adat cambat. Kayua habar yau nan ? Gru then Lã Viết Mạnh lac:
“ Mbiak gilau lac bruk hacih saat, oh pandar tal nerak hagait di dunya. Tok pandar dom janih phun dalam glai mai ngak tapung gilau bloh ngak mbiak gilau khuah. Dreih yau Phật giáo urang pandar dom jainh hacih saat di abih piah pok tagok Phật Thánh. Ong muk drei dahlau daih pandar gilau palei kayua gilau palei meda ngak eng hu, oh hu sauk, oh khet bo khuah suai.”
Dom bhum palei di Lạng Sơn hu jalan ngak gilau karei di gauk. Meng rai ni tapa rai deih, bhap bini pak ni pato gauk jalan ngak dom mbiak gilau, yaom lac bruk ngak gilau hu thur mur, gleih glar, min bruk siam mekre meng kan nan dok hu patagok song khik ramik. Ong Nông Văn Thì, Akaok Ban ngak bruk mặt trận khối 6 phường Đông Kinh, ban Lạng Sơn brei thau:
: “Thau hu ka bruk tâm linh ye bruk kakuh dak hu iek prong. Bruk palih mbiak gilau hu iek prong jang, janih gilau ni kayua nyu khuah siam nan ye hu rilo menuac pandar. Bhap bini pak ni tuk halei lahaiy lac ngak hu chip saong duah hu jien laba tani tanat song siam jang ngak hamu.”
Yaok thun tuk tết mai, palei ngak gilau Đông Kinh bak bui sambai chreih chrai. Palei ngak gilau meng kan dok rik dong tame bruk khik ramik dom ilamu tâm linh gheih mekre. Dom mbaik gilau am tagok gam song pahe di nyu dalam dom boh sang di bhap bini Tày, Nùng palei Lạng yau mboh veik dalam hatai di yaok urang ka tukvak taom gauk dalam harei lễ tết trei sir, bui sambai./.
Urang lang: Hanipha -18/1
Viết bình luận