Sơ cứu mblung ia lac sa bruk ngak hu makna praong, mayah sơ cấp cứu  oh njauk, uranaih meda metai atau caik veik “di chứng” di glo akaok biak trak damak, yaom lac hadei di nan hu pandar dom jalan “hồi sức tích cực” kayua tukvak kurang ô-xy glo akaok dui atah.

Urang praong thun njauk caik hatai tal 5 jalan ngak njauk, tuk cấp cứu uranaih mblung ia:

Ka 1: Ieu urang daong: Njauk samar drah duah bruk daong di dom menuac daok vil val tuk uranaih njauk mblung ia meng bruk preo khang, ieu cấp cứu laik phone 115.

Ka 2: samar drah ba uranaih tabiak truh ia meng yaok jalan ngak. Ini lac bruk ngak hu makna praong.

Ka 3: pasang iek uranaih hu suak yava halei oh saong daok thau halei oh meng jalan maong iek cada di uranaih hu daok magei halei oh? Caik tangi di drei jaik cambuai saong idung di uranaih hu mboh hangin suak yava tabiak di uranaih tabiak mbaok di drei halei oh? (thở ngáp hu maong lac oh suak yava).

Dalam tuk pasang iek suak yava, drei jeng meda magei yuh rup uranaih piah maong iek uranaih daok thau hagait halei oh.

Ka 4: Mayah uranaih oh suak yava, tuk nan meng hồi sức tim phổi chip:

Caik uranaih ndih ndang di mangaok nền khang.

Mayah medil uranaih njauk rambuac di takoi: njauk ba uranaih meng jalan ba abih rup uranaih (akaok, takoi, talang raong saong ka-ing) haong gauk, khik ka rup tapak gauk; oh pableng kang tagok, njauk pa-um kang.

Mayah oh medik lac njauk rambuac takoi: khik akaok uranaih mbaiy nao gah likuk saong pok kang piah suak yava.

Ngan hồi sức tim-phổi ka uranaih tui jalan ngak lac:

Bluh tame: ngan haong uranaih daok sit, caik cambuai di drei gam idung saong cambuai di urang naih piah bluh tame hu sir. Daok ranaih praong jang, caik sa tangin kateik idung saong ba cabuai di drei bluh tame cambuai di uranaih. Bluh dar dalam 1 tal 2 minit saong cada di uranaih meda blung tagok, bluh ngạt 5 mbang suak yava camriep.

Kateik baoh hatai di langiu cada: hadei di tuk bluh ngạt 5 nhịp camriep, brei kateik baoh hatai langiu cada. Caik sa gah tangin vuông góc haong cada, (ranaih praong/ urang praong thun meda pandar dua gah tangin). Labik kateik baoh hatai lac meteh mala talang cada, kateik trun cada dalam 1/3-1/2 cada tui jalan đường kính anak, likuk.

Prein kateik baoh hatai 100-120 mbang sa minit. Dom mbang hadei di nan peih ngak tui tukvak 30 mbang kateik baoh hatai, 2 mbang bluh ngạt. Patui veik kateik baoh hatai saong bluh ngạt gam gam (kuhria gam tuk pajeng nao cấp cứu) mbiah tal tuk uranaih eng drei suak yava hu veik, mbaok mata hu siam makre gilac.

Ka 5: Hadei di tuk uranaih mblung ia thau kadrei veik, njauk caik uranaih nan daok ka nyu lagaih, siam mekre. Ndih mbleing, caik patal tagok glaong di dua gah bara, pacadu aw capha piah plaih ka uranaih oh suak yava hu gilac veik. Uak thu rup, cuk khan ao karei saong ủ ấm uranaih hadei di nan samar drah ba uranaih nao tal labik y te jaik di abih. Di jalan nao, njauk caik hatai tui iek tal bruk suak yava, tuần hoàn di uranaih. Siam di abih lac hu bruk daong pajeng di urang ngak gah y te.

Tuk cấp cứu uranaih mblung ia oh brei “dốc ngược” uranaih tagok bara blaoh nduac ngak ka jit di tung pruac nduac tame jalan suak yava saong ngak suai bruk hồi sức tim phổi, ngak lahik tukvak ameh piah cấp cứu ka uranaih.

-Oh padeih hồi sức tim phổi mayah uranaih ka oh suak yava.

-Tuk kateik baoh hatai langiu cada, oh kateik cada biak khang meda ngak jaoh talang lasuk, ngak dập phổi.

-Njauk ba taong abih dom uranaih njauk mblung ia nao tal labik y te piah pasang iek saong tui iek dom biến chứng hadei di njauk mblung ia.

-Mayah urang daong oh thau caluai ia ye juai kham plaong trun ia, mbuan ba tal metai lahik./.