Dom panuac kakei ngan haong ruak đậu mùa khỉ
Thứ năm, 06:00, 28/07/2022 Ái Nghiêm Ái Nghiêm
Gah Y tế dunya (WHO) khan lac hu labaih 16.000 urang njauk ruak đậu mùa khỉ di 75 taneh ia mangaok dunya, dalam nan hu 5 urang metai. Di Việt Nam, urak ini oh ka hu urang halei njauk ruak đậu mùa khỉ, min ruak biak mbuan njaom tame saong tamuh tabiak di taneh ia drei lac bruk oh kan hagait. Ruak meda pambak meng menuac tapa menuac tuk daok jaik gauk, njaom mbak tapa pabah laka, tapa ia pabah prah tabiak saong tapa tangin pan dom pandap njaom anek ruak.

 

Tui Mintri Y tế, ruak đậu mùa khỉ bhian ngak brei rup pandiak, pandik akaok, pandik talang talaih, pandik ka-ing, brah hạch bạch huyết, sru la-an, glaih glar, tabiak mban dreih yau baoh ia mangaok mbaok, gah dalam cambuai atau di dom labik karei mangaok rup yau palak tangin, palak takai, cada, labik me-ik atau gilaong taok. Ruak meda abih eng dalam 2 tal 3 adit, min bhian mboh hu laka di mangaok klik saong hu hạch praong dalam 2 tal 3 adit. Uraniah, urang kumei metian atau urang trun prein pacang ruak, meyah njauk ruak ye mbuan trak tagok.

Piah caga pacang jit ruak đậu mùa khỉ di taneh ia drei, Mintri Y tế kakei bhap bini ngak dom jalan pacang ruak yau ini:

K 1. Pacang pabah saong dhung tuk patuk atau dhung phal, siam di abih lac pacang meng khan tanyiak atau khan ba-ar pandar sa mbang bloh klaak, atau pacang meng tangin ao piah ngak patrun patakik bruk par tabiak gah langiu dom ia prah tabiak tui jalan suak yava; rao tangin meng sabon atau ia hacih, atau ia jru pametai anek ruak hadei di tuk patuk, dhung phal. Oh ka-hạc, tacuac ia pabah di labik công cộng.

K 2. Bhian rao tangin meng sabon saong ia hacih atau ia jru pametai anek ruak di tangin.

K 3. Urang mboh yau tabiak mban cấp tính oh thau cambaih makna gam haong rilo triệu chứng mboh medil, njauk nao tal labik y tế piah hu tui iek, tacei pato samar drah. Gam haong nan, njauk eng drei daok karei, plaih ndih daok haong gauk.

K 4. Jhui daok jaik urang njauk ruak đậu mùa khỉ, jhui gaok tapak dom pabah laka, ia pabah prah tabiak saong dom pandap pandar hu njaom anek ruak. Meyah labik daok, labik ngak bruk hu menuac njauk ruak atau medil lac njauk ruak, brei khan ka gah y tế thau piah hu tacei pato saong langyah samar drah, oh eng drei taong ruak

K 5. Urang nao tal dom taneh ia daok hu jit ruak đậu mùa khỉ (lac bhum kreih saong Tây Phi), jhui gaok athur hu tasau (metai bloh atau daok diuk) yau athur gặm nhấm, athur hu kadung, athur meda hu virus đậu mùa khỉ. Tuk mai veik Việt Nam, brei khan ka jabat y tế palei thau piah hu tacei pato.

K 6. Khik kajap bruk siam mekre hacih sa-at pandap mbang menyum, diukrai tui jalan khang kadang, patagok bruk pasram pahat rup pabhap, paglaong prein yava./.

Urang lang: M.Phuong

 

 

 

Ái Nghiêm
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)