Virus mbang rilaow menuac hu rilo thait thaot 

Tui dom harak gar y khoa, ruak Whitmore (daok hu iew lac ruak Melioidosis) lac sa ruak nhiễm trùng di manuac saong athur meng sa janih vi khuẩn. Di negar drei, ruak ini hu mboh rilo di dom tỉnh ban gah Barak saong gah Meraong negar. Dom menuac metai kayua ruak ini biak glaong, labaih 40%, abih di nyu lac dom urang sốc nhiễm khuẩn saong viêm phổi trak.

Bác sĩ Lê Bửu Châu – akaok khoa nhiễm B, Sang iek ruak nhiệt đới (TP.HCM) brei thau, vi khuẩn bhian njaom tame meng labik kalik njauk saluah. Dom menuac bhian taom gaok haong taneh haluk saong aia njaom vi khuẩn min oh pandar khan ao pacang caga ye mbuan njauk ruak glaong jang. Langiu di nan, menuac njauk ruak kayua luai suan, suak yava njauk gaok dom asal dhul mur hu vi khuẩn atau pandar aia menyum, mbang dom janih pandap   hu gam vi khuẩn oh ka hu xử lý njauk jalan.  

Hadei di tuk njaom tame dalam rup, vi khuẩn meda ba tal rilo triệu chứng karei di gauk yau viêm phổi; njaom khuẩn huyết/sốc nhiễm khuẩn; njaom  khuẩn kalik mô laman: áp xe mala kalik, mun hu laneh, viêm mô tế bào; áp xe rilo labik dalam rup yau: áp xe gan, lách, thận, tiền liệt tuyến, tuyến dalam tangi, áp xe di mô ala kalik… Langiu di nan meda njauk saluah kalik, bruk di sa atau rilo labik angaok rup, kayua yau nan ye bhap bani bhian iew lac ruak kayua njaom "vi khuẩn mbang rilaow manuac".  

Tal harei ini ruak Whitmore jeng oh ka hu vắc xin pacang ruak, kayua yau nan ye jalan caga siam di abih nan lac plaih taom gaok taneh saong aia njaom khuẩn, abih di nyu lac dom urang hu ruak mãn tính yau me-ik saradang, ruak gan mãn tính…

Tuk hu laka njaom taneh haluk neriat atau aia neriat tachauk ye rao labik rambuis nan haong sabon saong aia hacih. Njauk pacang sre labik laka praong, plaih gaok taneh haluk atau aia mbiah tal tuk labik laka nan nyu siam abih. Juai mbang pandap mbang atau menyum aia oh ka tapa xử lý meda njaom vi khuẩn. Tuk tabiak langiu, plaih hajan prong saong dhul mul, meyah gaok labik dul mul, njauk pacang cambuai idung, jalan suak yava ka nyu siam. Tuk rup pandiak glaong, suy hô hấp, trun huyết áp atau mboh pandiak dui atah, viêm khớp, saluah sa atau rilo labik angaok kalik ye juai eng drei iek ruak pak sang bo njauk nao tal dom labik y tế hu angan je piah iek ruak, taong ruak samar drah./.

Urang lang: Jasi -30/6