Menek tabiak saong prong tagok di bhum palei NDUNG bak ilamo bangsa Mông labik bhum glaong Bắc Yên, meng tuk daok sit, ong Súa biak takre sap khèn, takre yuk khèn saong tamia khèn. Tal umo 15- 16 thun, ong Hờ A Súa yuk khèn saong tamia khèn biak gheih. Tui ong Súa: Caong khin yuk khèn siam njauk  bac pasram mek hơi piah hơi hu dalam, atah. Yuk khèn saong tamia khèn Mông tuk halei jeng nao gam haong gauk, kayua YAU nan ye njauk pambuak ralo động tác nhuần nhuyễn yau: tamia chat yar takai, payeng salih labik, pa-yeng (tại chỗ) DI LABIK, vờn khèn, lăn nghiêng, lăn ngửa, tamia daok xổm, nao kadul tui 4 gah... Meyah pambuak haong dom động tác kan di abih jeng brei khik hu sap khèn yava atah. Ong Hờ A Súa khan lac: “Dalam dom lễ hội atau ndam metai, dom baoh sang bhian daa dahlak nao yuk saong tamia khèn. Tuk yuk drei njauk mek hơi, hít hơi biak dalam saong palao hơi tabiak từ từ tame dalam ống khèn. Hu yau nan tuk  sap khèn par tabiak langiu meng samu gauk.

Tuk thau yuk khèn, ong Hờ A Súa khang hatai nao tal xã ayut Mường Giôn, huyện Mường La, tỉnh Sơn La piah bac megru ilamu ngak khèn meng urang gauk gar  nan lac nghệ nhân thau ngak khèn, bloh ong ngak hu: “Oh hu khèn piah yuk, ame dahlak oh thau yuk saong oh thau ngak khèn. Meyah oh ngak ye oh meda khik hu asal ilamo di bangsa, saneng mboh yau nan dahlak nao bac ilamu ngak khèn di ong gauk daok di Mường La. Akaok mereip, dahlak bac hu dom kiến thức cơ bản, dahlak mai sang jeng ngak hu dom mbaik khèn, min dahlak oh ka njauk hatai ralo. Dahlak khang hatai nao bac mbang ka dua, hadei di nan meng ngak hu dom mbaik khèn siam gheih saong tuk yuk meng hu suan yava”.

Dom mbaik khèn Mông yau meng kan di bangsa oh lac gheih mekre, bo tuk yuk  nyu tabiak dom sap gheih, sap khèn glaong, biar. Urang ngak khèn njauk tame glai palih ruah phun krem tok caik piah ngak khèn, hu đường kính, chiều dài dom nding karei di gauk saong mek kayau pơ mu ngak rup khèn. Di 6 ống krem, yaok ống hu cao sa (lubang) GILAONG piah ka sap yava tabiak meng dom nding ini karei di gauk, angaok yaok nding krem hu pagam 6 dalah ban piah tuk yuk, yaok ngón tangin megei tui nhịp di bài khèn. Ngak khèn Mông cầu kỳ lac yau nan, nan ye yaom lac caik abih hatung hatian brei ka bruk ngak khèn ye yaok thun, ong Súa tok ngak  hu labaih pluh mbaik khèn. Urak ini, dalam huyện Bắc Yên tok hu 2-3 urang thau ngak khèn, min khèn di ong Hờ A Súa ngak tabiak tuk halei jeng hu mikva takre jang. 

Hu năng khiếu, gam haong hatai takre, urak ini ong Súa hu jeng urang yuk khèn gheih saong naih jioy ngak khèn di palei, xã. Meng hatai caong khin khik ramik, patoa veik hu sap khèn Mông, jeng yau ilamu ngak khèn,  ong tuk halei jeng abih hatai pato tacei, klah rabha dom ilamu yuk khèn, tamia khèn saong jalan ngak khèn ngan haong urang halei takre, khin bac. Yau sa-ai Hờ A Sếnh, Phaok bí thư đoàn xã Hang Chú, huyện Bắc Yên hadei di sa thun hu ong Hờ A Súa abih hatau pato, tal urak ini sa-ai Sếnh hu thau mek hơi, yuk hu dom lagu cơ bản. sa-ai Hờ A Sếnh (klah rabha) khan lac: "Dahlak kham merat bac megru ilamu yuk, takik abih njauk bac hu sa meteh. Saong dahlak kham merat tui bac dalam 2-3 thun tra meng thau yuk, thau tamia dom kadha khèn saong meda nao daong dom Wa yuk khèn tuk hu ndam metai”.

Ong  Hờ A Súa hu mikva urang Mông di huyện bhum glaong Bắc Yên iek yau sa phun cổ thụ dalam gah yuk khèn, tamia khèn saong ngak khèn. Min ngan haong ong Súa, ngak khèn saong yuk khèn tok lac tok lac hatai caong khin  rik daong tame bruk khik ramik hu asal ilamo di bangsa drei./.