Chr’hoong da ding ca coong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ặt đăn lâng Lào. Pr’đơợ plêêng k’tiếc đh’hi liêm đh’rứah lâng vêy bấc c’kir lịch sử, crâng ca coong ma bhuy z’nghít, A Lưới nức dzợ vêy pr’đơợ văn hóa bấc ơl bơơn bhrợ t’váih tu bấc c’bhúh acoon cóh cơnh: Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Hy… Cơnh lâng pr’đơợ n’nâu, A Lưới liêm  đoọng pa dưr du lịch vel bhươl ha dang k’đhơợng bhrợ choom lâng vêy c’lâng bhrợ pa dưr mâng đanh muy cơnh nhâm mâng. Bha ar xră âng A lăng Lợi, Pv Đài P’rá Việt Nam xay moon ghít lấh mơ ooy râu đâu:

Zr’lụ du lịch vel bhươl Aka A chi chr’val c’noong k’tiếc A Roàng nắc muy đhị lướt la lêy vel bhươl tr’nơợp bơơn bhrợ t’váih âng chr’hoong A Lưới. cơnh lâng râu liêm pr’hay âng crâng ca coong công cơnh bấc bhiệc bhan, ch’na đh’nắh âng ma nứih Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Cô, Pa Hy, đhị lướt la lêy vel bhươl vel Aka Achi vêy nắc muy cóh bấc đhị liêm pr’hay bêl t’mooi tước la lêy, bơơn năl râu liêm pr’hay âng da ding ca coong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Tước lâng vel Aka 1, t’mooi vêy bơơn đha nuôr vel hơnh déh lâng đợ pr’mau Ri răm hơnh t’mooi moọt ooy vel hr’lúc lâng xa nul khèn, ching vêy bhrợ t’váih muy râu bhui har, pr’hay pr’hươn ha t’mooi bêl tước ooy đâu. T’coóh Viên Danh, Phó Chủ tịch UBND chr’val A Roàng xay trúih, t’mooi tước đâu bơơn lướt xe đạp lướt la lêy apêê vel bhươl, chơớc năl pr’ặt tr’mông zấp t’ngay âng đha nuôr cơnh: taanh zong a pậ, taanh n’đoóh a doóh lâng đh’rứah cha đợ ch’na đh’nắh đơơng âng yêm đha hum âng crâng ca coong.

Buôn nắc t’mooi tước moọt bêl ha bu. Tu cơnh đêếc, t’mooi buôn ặt bệch muy ha dum. Cóh bh’rợ xa nay bhrợ đoọng ha t’mooi nắc vêy bơơn xơợng bhrợ cơnh đâu: Ha bu t’mooi vêy bơơn lêy pr’hát xa nul nắc đha nuôr cóh đâu bhrợ lâng cha đợ ch’na âng đha nuôr Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu… Ha dum, t’mooi vêy bơơn tước lum apêê vel bhươl âng đha nuôr, chơớh lêy pr’ặt tr’mông zấp t’ngay âng đha nuôr cóh đâu. Tước ra diu t’ngay m’muy, t’mooi vêy choom lướt lâng xe đạp tước apêê đhị du lịch cơnh hợp tác xã taanh Zèng, lum crâng a bhuy A Roàng, moọng lêy tơơm n’loong k’ha riêng c’moo, bơơn lêy a chịm a mó… Tước bêl ga lêếh nắc t’mooi choom chong a đay cóh toọm đác púih. Cóh A  Alưới nắc muy A Roàng a năm dzợ vêy crâng a bhuy lâng đác púih….

Lấh đhị Du lịch vel bhươl chr’val A Roàng lâng chr’val Nhâm, x’ría c’xêê 7/2017, đhị du lịch vel bhươl chr’val Hồng Hạ nắc âi bơơn pa lứih bhrợ têng. Đhị du lịch vel bhươl chr’val Hồng Hạ ch’ngai tơợ thị trán A Lưới dâng 25 km chô n’đắh Đông Nam bơơn bhrợ têng ting pr’đhang Gươl âng ma nứih Cơ Tu, bơơn ta bhrợ lâng n’loong, cr’đêê, ra dzul, p’oo, cha tợp lâng ha la ch’loọn… đơơng âng ghít văn hóa Cơ Tu, liêm glặp lâng cruung k’tiếc. Đhị đhêy ặt âng t’mooi bơơn bhrợ têng t’mêê zêng tơợ c’bhúh điện, bóng đèn, chr’đhí; đhr’num pr’lóp, tr’ơớih, màn, k’đhơợng liêm ha 20 cha nắc t’mooi/chu đhêy ặt. Chr’val Hồng Hạ công âi bhrợ t’váih c’bhúh văn nghệ  cơnh lâng 12 cha nắc, c’bhúh ch’na đh’nắh 4 cha nắc, c’bhúh t’taanh c’lcăng 5 cha nắc lâng c’bhúh đương pa câl pr’đươi, xay trúih k’đơơng t’mooi nắc 4 cha nắc. a moó Rapát Thêm, ma nứih Cơ Tu, tổ trưởng tổ Lễ tân pa câl pr’đươi Đhị du lịch vel bhươl chr’val Hồng Hạ xay moon:

Bh’rợ t’mêê, a zi cắh âi bơơn pa choom đoọng liêm ta níh n’đắh du lịch Homestay… tu cơnh đêếc lum bấc râu zr’nắh k’đháp. Azi cắh âi năl bhrợ têng, prá xay lâng t’mooi. Pa bhlâng nắc t’mooi k’tiếc k’ruung n’lơơng, pa bhlâng k’đháp prá xay. Acu rơơm kiêng bơơn lướt pa choom p’xoọng n’đắh du lịch lâng pa choom p’rá Anh.

Chất lượng dịch vụ, chuyên nghiệp hóa du lịch nắc muy cóh bấc râu đhur xoọc bơơn chr’hoong A Lưới bhrợ bhr’lậ tr’xin. UBND chr’hoong pa zum lâng apêê tổ chức zr’ziêng Huế pa choom đoọng ha pêê ngai cóh tổ du lịch đhị apêê du lịch vel bhươl ha dưr dal chuyên môn nghiệp vụ. Du lịch vel bhươl cóh chr’hoong da ding ca coong A Lưới nắc choom dưr váih muy đhị tước la lêy bơơn bấc t’mooi chắp kiêng. T’coóh Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND chr’hoong A Lưới đoọng năl, pr’đhang Du lịch vel bhươl tr’nơợp âi đoọng bh’nơơn choom hơnh déh. Xoọc đâu cóh vel đong chr’hoong xoọc vêy 13 đhị lướt la lêy lâng 7 đong đhêy, khách sạn xoọc bhrợ têng. Pa zêng chu t’mooi tước la lêy c’moo 2016 k’dâng bơơn 45.000 chu ( cóh đêếc t’mooi k’tiếc k’ruung n’lơơng dâng 7.000 chu lâng k’tiếc hêê dâng 38.000 chu), pa zêng zên pa chô dâng 9 tỷ. Bhrợ t’váih bh’rợ tr’nêng ta luôn ha dâng 100 cha nắc cơnh lâng zên lương 2,5 tước 3,5 ức đồng/cha nắc/c’xêê. 6 c’xêê tơợp c’moo 2017, đợ t’mooi tước la lêy cóh Vel du lịch văn hóa vel bhươl A Ka 1, chr’val A Roàng; vel A Hưa, chr’val Nhâm bơơn dâng 9.297 chu, pa chô tơợ dịch vụ du lịch dâng 4,25 tỷ đồng. T’coóh Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND chr’hoong A Lưới moon ghít:

Pa dưr Du lịch vel bhươl đhị pr’đơợ râu liêm pr’hay âng văn hóa acoon coh lâng crâng ca coong k’ruung đác. A Lưới vêy đươi dua liêm lứch apêê pr’đơợ văn hóa lâng cruung đác đoọng pa dưr du lịch vel bhươl. Lấh đhị đêếc, A Lưới vêy k’rong bhrợ pa dưr dal z’hai đoọng ha ngai trực tiếp k’đhơợng lêy bh’rợ du lịch, đợ apêê ngai trực tiếp bhrợ du lịch. Râu bơr nắc t’bhlâng bh’rợ xaytrúih p’cắh, râu pêê nắc k’rong bhrợ apêê thiết chế ooy văn hóa lâng k’rong bhrợ liêm bh’rợ quy hoạch apêê zr’lụ, apêê đhị lướt la lêy, pa dưr du lịch homestay. Lêy nâu đoo nắc bha lâng cóh pa dưr du lịch âng A Lưới cóh cr’chăl ha y./.

A LƯỚI: PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG

TRÊN NỀN TẢNG VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG

Huyện miền núi A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế tiếp giáp với Lào. Khí hậu mát mẻ cùng, có nhiều di tích lịch sử, hệ sinh thái đa dạng, cảnh quan còn nguyên sơ, A lưới còn có nền văn hóa phong phú, được tạo dựng bởi nhiều thành phần dân tộc khác nhau: Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu, Pa hy….Với nguồn tài nguyên này, A Lưới có thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng nếu quản lý tốt và có chiến lược phát triển một cách bền vững…Bài viết của A Lăng Lợi Phóng viên Đài TNVN nói rõ hơn về điều này:

Điểm du lịch cộng đồng Aka Achi xã biên giới A Roàng là điểm du lịch cộng đồng đầu tiên được hình thành của huyện A Lưới.  Với những vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ của núi rừng cũng như các lễ hội, món ăn truyền thống của dân tộc Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Cô, Pa Hy, điểm du lịch cộng đồng thôn Aka Achi sẽ là một trong những điểm hấp dẫn khi du khách đến tham quan, khám phá vẻ đẹp của miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế.

  Đến với thôn A Ka 1, du khách sẽ được bản làng đón chào bằng những điệu múa Ri răm đón mừng khách vào làng hòa cùng những tiếng khèn, tiếng chiêng sẽ tạo nên một không khí vui nhộn, thân mật cho du khách khi đến nơi này. Sau đó, du khách được đạp xe tham quan các bản làng, tìm hiểu cuộc sống sinh hoạt thường nhật như: đan lát, làm rẫy, dệt Zèng và cùng thưởng thức ẩm thực mang đậm hương vị núi rừng.  Ông Viên Danh, Phó Chủ tịch UBND xã A Roàng giới thiệu, thông thường du khách đến vào buổi chiều. Vì thế, du khách sẽ ở lại một đêm:

Trong chương trình phục vụ du khách sẽ được thực hiện: buổi chiều du khách sẽ được thưởng thức văn hóa văn nghệ chính người dân tộc nơi đây trực tiếp biểu diễn và thưởng thức ẩm thực của người đồng bào Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu… Buổi tối, du khách sẽ được đến thăm các bản làng của bà con, tìm hiểu cuộc sống đời thường của bà con nơi đây. Đến sáng hôm sau, du khách có thể di chuyển bằng xe đạp đi thăm xung quanh những điểm du lịch như hợp tác xã dệt zèng, thăm rừng nguyên sinh A roàng ngắm những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi, bắt gặp những chú sóc, chim muông… đến lúc ngấm mệt thì du khách có thể ngâm mình trong dòng suối nước nóng. Ở A Lưới, duy chỉ ở A roàng mới còn rừng nguyên sinh và suối nước nóng.

Bên cạnh điểm Du lịch cộng đồng xã A Roàng và xã Nhâm, cuối tháng 7/2017, điểm Du lịch Cộng đồng xã Hồng Hạ chính thức đưa vào hoạt động. Điểm Du lịch cộng đồng xã Hồng Hạ cách thị trấn A lưới, huyện A lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế khoảng 25 km về phía Đông Nam được xây dựng theo mô hình nhà Gươl truyền thống của đồng bào Cơ Tu, với chất liệu gỗ, tre, nứa, tấm lợp lá cọ… mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Cơ Tu, phù hợp với cảnh quang thiên nhiên và thân thiện với môi trường. Chỗ nghỉ của du khách được lắp đặt mới toàn bộ hệ thống điện, bóng đèn, quạt trần; trang bị chăn, ra, gối, nệm, rèm màn đảm bảo phục vụ cho 20 lượt khách/lần lưu trú. Xã Hồng Hạ cũng đã thành lập đội văn nghệ dân gian với 12 thành viên, đội ẩm thực gồm 4 thành viên, tổ dệt dèng, đan lát 5 thành viên và tổ phục vụ lễ tân bán hàng, hướng dẫn viên gồm 4 thành viên. Chị Rapát Thêm, dân tộc Cơ Tu, tổ trưởng tổ Lễ tân bán hàng Điểm du lịch cộng đồng xã Hồng Hạ thổ lộ:

Công việc mới, mình chưa qua đào tạo bài bản về du lịch Homestay… nên gặp rất nhiều khó khăn. Chưa biết cách đón tiếp khách, giao tiếp thế nào. Đặc biệt là khách nước ngoài, rất khó giao tiếp. Mong  muốn được trang bị cơ sở vật chất và mong muốn đi học thêm về lĩnh vực du lịch và học thêm tiếng Anh giao tiếp.

Chất lượng dịch vụ, chuyên nghiệp hóa du lịch là một trong những điểm yếu đang được huyện A Lưới từng bước khắc phục. UBND huyện phối hợp với các tổ chức hữu nghị Huế tập huấn cho các thành viên tổ du lịch trong các điểm du lịch cộng đồng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ. Du lịch cộng đồng ở huyện miền núi A Lưới hoàn toàn có thể trở thành một điểm đến thu hút được nhiều du khách. Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND huyện A Lưới cho hay, mô hình Du lịch Cộng đồng bước đầu cho một số kết quả đáng khích lệ. Hiện nay trên địa bàn huyện hiện có 13 điểm du lịch và 7 nhà nghỉ, khách sạn đang hoạt động. Tổng lượt khách tham quan du lịch năm 2016 ước đạt khoảng 45.000 lượt (trong đó tổng lượng khách quốc tế khoảng 7.000 lượt và khách nội địa đạt khoảng 38.000 lượt), tổng doanh thu ước đạt khoảng 9 tỷ. Tạo công ăn việc làm thường xuyên cho khoảng 100 lao động thường xuyên với mức lương 2,5 – 3,5 triệu/người/tháng. 6 tháng đầu năm 2017, số lượng khách tham quan Làng du lịch văn hóa cộng đồng Thôn A Ka1, xã A Roàng; Làng du lịch văn hóa cộng đồng Thôn A Hưa, xã Nhâm đạt khoảng 9.297 khách. Doanh thu từ dịch vụ du lịch ước đạt 4,25 tỷ đồng.

  Ông Nguyễn Mạnh Hùng Chủ tịch UBND huyện A Lưới nhấn mạnh:

Phát triển Du lịch Cộng đồng trên nền tảng bản sắc văn hóa dân tộc và hệ thống sinh thái. A Lưới sẽ tận dụng các tiềm năng về văn hóa và sinh thái để phát triển du lịch cộng đồng. Bên cạnh đó, A Lưới sẽ tập trung nâng cao năng lực cho những người trực tiếp quản lý công tác du lịch, những người trực tiếp làm du lịch. Thứ hai,  tăng cường công tác quảng bá. Thứ ba đầu tư các thiết chế về văn hóa và tập trung làm tốt khâu quy hoạch các khu, các điểm du lịch sinh thái, phát triển du lịch Homestay xem đây là mấu chốt trong phát triển du lịch của A Lưới trong thời gian sắp tới./.

-