Cóh c’nặt t’rúih “ Xơợng p’rá xa nay cóh Gươl t’ngay đâu ahêê đh’rứah chơớc năl t’rúih vêy a lua n’nâu ớ:

     T’rúih vêy la lua tơợp tơợ muy chủ trương cắh âi ting vêy tơợ ahay, nắc đoo, đha nuôr cắh đớp zên ha ting pr’loọng, nắc chroi đoọng đh’rứah lâng vel, lâng chr’val bhrợ pa dưr đợ bh’rợ đoọng za zum ha đha nuôr cóh vel đong. Cắh đớp zên ha c’la đay, n’đhơ cơnh đêếc apêê cắh ha mơ lơi crâng, nắc pa rách cớ, lêy crâng cơnh lêệ a ham âng đay. Râu đâu moon ghít văn hoá zư crâng âng đha nuôr Cơ Tu zr’lụ da ding ca coong Tây Giang.

Vel Ga Nil chr’val A Xan, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Đơơng âng a zi lướt đhị acoon c’lâng bê tông vêy n’juốih ch’ngai  k’noọ 1km t’mêê bơơn ta bhrợ, t’coóh vel Pơloong Rin cắh mặ p’lơớp râu bhui har. Bêl ahay, tu pr’đơợ k’rong bhrợ âng Nhà nước vêy mơ đêếc a năm, tu cơnh đêếc bêl chô vel t’mêê, pr’ặt tr’mông âng 78 pr’loọng đha nuôr Cơ Tu cóh đâu công dzợ lum bấc râu zr’nắh k’đháp. Dưr váih tơợ đhr’năng la lua n’nắc, ha lúh c’moo 2016 prang vel Ga Nil âi vêy muy quyết định cắh  cơnh apêê loơng. T’coóh vel Pơloong Rin vel Ga Nil, chr’val A Xan, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl:

               Đha nuôr zi mr’cơnh loom lứch, bêl ra văng chiêm pác zên k’đhơợng zư crâng muy pr’loọng 200 r’bhâu đồng, cắh mặ bhrợ râu rí, tu cơnh đêếc c’moo đâu đha nuôr pa zum zên muy ooy đoọng bhrợ c’lâng bê tong liêm choom. Nâu câi nắc lướt ra vạch buôn bặ lấh.

              Cắh đớp zên k’đhơợng zư lêy crâng, n’đhơ cơnh đêếc đha nuôr công cắh ha mơ lơi crâng, nắc đoo râu xoọc dưr váih đhị vel Ga Nil. Zấp c’xêê, đha nuôr Cơ Tu cóh vel công tr’xăl moọt ooy crâng ch’mêệt lêy, zư lêy đợ bha lang crâng bơơn đoọng k’đhơợng zư. Cơnh lâng apêê đoo crâng nắc cơnh lêệ a ham, cơnh pr’hơơm da dul âng đay. T’coóh Bhriu Dem vel Ga Nil, chr’val A Xan, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam moon:

           Muy c’xêê bơr t’ngay lướt ch’mêệt lêy zư lêy crâng, k’đhơợng zư lêy crâng pa liêm oó đoọng apêê pa hư, óch. Đhauôr cắh đớp zên cr’nhăng nắc zên pay đoỌng za zum bhrợ c’lâng bê tông.

          Dưr váih tơợ chủ trương “ nhà nước lâng đha nuôr đh’rứah bhrợ”, tơợ c’moo 2015 tước nâu câi, 22 c’bhúh pr’loọng đong, cơnh lâng 508 pr’loọng đha nuôr Cơ Tu chr’val A Xan ting pấh k’đhơợng lêy lấh 4851 ha crâng, âi vêy bh’rợ pr’hay “ Cắh đớp zên k’đhơợng lêy crâng ting Nghị định 99 âng Chính phủ, nắc đươi đợ zên n’nắc đoọng đh’rứah lâng chr’val bhrợ têng c’lâng bê tong, đong pr’noong, đác ch’ngaach.

           Tr’nơợp, bh’rợ n’nâu công crêê râu xay moon cắh kiêng âng muy bơr ngai cán bộ lâng đha nuôr. N’đhơ cơnh đêếc, bêl xay bhrợ liêm choom pr’đhang bhrợ c’lâng bê tông, đong pr’noong đhị vel Ga Nil, A rơợng 1, Ka Nool 1, nắc đha nuôr âi mr’cơnh xơợng đươi bhrợ têng. Xay prá lâng zi, t’coóh Tơ Ngôl Tờ Phó Chủ tịch UBND chr’val A Xan, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam moon:

          Đhị pr’đơợ ma ting pấh chroi đoọng zên, chroi c’rơ âng đha nuôr. Azi xay trúih, p’too moon, tước nâu câi azi bơơn bhrợ cóh 3 vel, cơnh lâng k’noọ 2,6 km c’lâng, tước nâu câi đha nuoro bơơn lêy chủ trương âng chr’val bhrợ pa bhlâng liêm crêê,, chroi đoọng bhrợ pr’ặt tr’mông âng đha nuôr dưr liêm. Cơnh lâng bh’nơơn n’nắc, k’noọ tước ha y azi vêy bhrợ t’bhứah pr’đhang n’nâu, đha nuôr xơợng đươi bhrợ têng, đhị pr’đơợ n’nâu azi xay moon lâng cấp ping vêy chủ trương đoọng chr’val bhrợ liêm lấh cóh apêê vel n’lơơng.

Âi vêy lấh 1 tỷ đồng âng đhauôr chroi đoọng tơợ zên pay chroót đoọng dịch vụ môi trường crâng đoọng bhrợ t’váih 2,6km c’lâng bê tong vel bhươl. Lâng ting k’dâng đớc âng chr’val A Xan, tơợ râu xơợng đươi âng đha nuôr, vêy lấh 4km c’lâng bê tong vel bhươl nắc cớ bơơn bhrợ têng xang cóh cr’chăl hay./.

KHÔNG NHẬN TIỀN GIỮ RỪNG LÀM CỦA RIÊNG

MÀ DÙNG VÀO VIỆC CHUNG CỦA LÀNG

(CTV Tấn Sỹ gởi chương trình)

            Theo nghị định 99 của chính phủ, lâu nay, người dân tham gia quản lý bảo vệ rừng, thì mỗi tháng được nhận khoản trợ cấp 200.000 đồng/1ha. Được nhận tiền, ai không muốn! Thế nhưng tại nhiều thôn của xã A Xan huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam, đồng bào Cơ Tu nơi đây lại không hề “muốn nhận tiền”. Trong Tiết mục Dưởi mái nhà Gươl hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu câu chuyện có thật này nhé:

             Câu chuyện có thật này bắt nguồn từ một chủ trương chưa từng có trong tiền lệ, đó là, người dân không nhận tiền riêng từng hộ, mà góp chung cùng với thôn, với xã xây dựng các công trình phúc lợi dân sinh trên địa bàn. Không nhận tiền làm của riêng, nhưng họ không bao giờ bỏ rừng mà ngược lại, họ coi rừng như máu thịt của mình. Điều này khẳng định tính cộng đồng làng cũng như văn hóa giữ rừng của đồng bào Cơ Tu vùng cao Tây Giang.

          Làng Ganil xã A xan, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Đưa chúng tôi đi trên con đường bê tông có chiều dài gần 1km mới hoàn thành, già làng Pơ Loong Rin không giấu được niềm vui mừng. Già cho biết trước đây, do nguồn lực đầu tư của nhà nước còn hạn chế, nên khi về làng mới, cuộc sống của 78 hộ đồng bào Cơ Tu nơi đây vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Xuất phát từ thực tế đó, đầu năm 2016 cả làng Ganil đã có một quyết định không giống ai. Già làng Pơ Loong Rin Làng Ganil, xã A Xan, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết thêm

            Bà con mình nhất trí hết, lúc trước chia tiền quản lý bảo vệ rừng một hộ 200.000 đồng, không giải quyết được vấn đề gì, nên năm nay bà con mình chung tiền lại để xây dựng đường bê tông thành công, giờ đi lại sướng hơn, cả xe cộ đi được.

           Không nhận tiền giữ rừng, song người dân vẫn không bỏ rừng, đó chính là điều đang diễn ra tại làng Ganil. Hàng tháng, bà con Cơ Tu trong làng vẫn thay phiên nhau vào rừng để tuần tra, bảo vệ những cánh rừng được giao khoán. Với họ rừng như máu thịt, như mạng sống của mình.Ông Bríu Dem Làng Ganil, xã A Xan, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam nói

           Một tháng hai ngày đi kiểm tra bảo vệ rừng, giữ rừng cho tốt đừng cho họ phá họ đốt, bảo vệ rất tốt, rất đẹp. dân không lấy tiền cá nhân mà đưa vào tập thể để làm đường bê tông.

            Xuất phát từ chủ trương “nhà nước và nhân dân cùng làm”, từ năm 2015 đến nay, 22 nhóm hộ, với 508 hộ đồng bào Cơ Tu xã A Xan tham gia quản lý bảo vệ hơn 4851ha rừng, đã có sáng kiến: “không nhận tiền quản lý bảo vệ rừng theo Nghị định 99 của Chính phủ, mà dùng số tiền đó để cùng với xã xây dựng đường bê tông, nhà vệ sinh, nước sạch”.

           Ban đầu, sáng kiến này cũng vấp phải sự phản ứng của một bộ phận cán bộ và nhân dân. Song, khi triển khai thành công mô hình làm đường bê tông, nhà vệ sinh tại làng Ganil, A rầng 1, Ka Nool 1, thì người dân đã đồng loạt hưởng ứng và làm theo. Trao đổi thêm với chúng tôi, Ông Tơ Ngôl Tờ Phó Chủ tịch UBND xã A Xan, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam nói

              Trên cơ sở tự nguyện của bà con đóng góp tiền, sức công lao, chúng tôi tuyên truyền, vận dụng, đến thời điểm này chúng tôi làm được 3 thôn, với gần 2,6km đường, đến thời điểm này bà con nhận thấy chủ trương của xã làm rất là đúng đắn, hiệu quả, góp vào cuộc sống dân sinh của bà con. Với kết quả đó, sắp tới chúng tôi sẽ nhân rộng ra mô hình này, bà con hưởng ứng, trên cơ sở này chúng tôi đề nghị cấp trên có chủ trương để xã làm tốt hơn ở các thôn còn lại.

            Đã có hơn 1 tỷ đồng do người dân đóng góp từ nguồn chi trả dịch vụ môi trường rừng để làm nên 2,6km đường bê tông nông thôn. Và theo dự kiến của xã A Xan, từ sự hưởng ứng của người dân, sẽ có hơn 4km đường bê tông nông thôn tiếp tục được hoàn thiện trong thời gian tới./.