Nâu đoo năc muy coh pazêng zr’lụ tước la lêy liêm pr’hay pa bhlâng lâng ta mooi coh c’lâng lướt la lêy âng Sơn La - Tây Bắc.

Cr’noon Khá đăn ooy c’lâng bhlâng 6, ch’ngai tơợ thị trấn Yên Châu, chr’hoong Yên Châu k’nặ 10 km n’đăh Hà Nội. Cr’noon vêy 90 pr’loọng đong, lâh 420 cha năc manuyh ắt mamông, k’nặ 100% đhanuôr Thái ắt mamông.

Tước ooy cr’noon Khá, ta mooi năc bơơn ắt coh zr’lụ têêm ngăn, cruung k’tiếc âng muy cr’noon Thái ty đanh, pazêng pr’loọng đong zêng ắt coh đhr’nong đong đh’rơơng ty, coh toor đêêc năc bhươn xoài, t’nơơm me ga măc gâm ngút, ting n’năc vêy toom đác Vạt t’băh liêm…

T’cooh Quàng Văn Phanh, 80 c’moo, đhanuôr coh cr’noon Khá prá xay, đhanuôr coh cr’noon dzợ zư đớc lâng pa dưr bấc râu văn hoá la lay anag đhanuôr Thái, cơnh: Hát pr’hát acoon coh, cha ơh tr’coọ xa nul acoon coh; pa dưr đợ bh’rợ tr’nêng ty đanh cơnh taanh bhai, ih khăn piêu, taanh đợ pr’đươi ng’đươi coh zập t’ngay, đh’rưah lâng pazêng râu bhiệc bhan “Xên bản”, “Xên lẩu nó”, “Đông sửa”… Nâu đoo năc đợ j’niêng cr’bưn ty đanh vêy chr’năp pa bhlâng rơơm kiêng mamông k’rơ, rơơm kiêng muy c’moo boo crêê đhí liêm, ha roo abhoo chắt vaih bấc.

“Zập c’moo tước ooy t’ngay 10 năc ng’bhuôih muy chu. Bhuôih đoọng bhươl cr’noon mamông k’rơ, bhrợ cha bhr’nha k’van; ruộng ha rêê chr’noh chr’bêệt chặt vaih liêm; t’rí c’roóc bhreh k’rơ, doọ crêê pr’luh cr’ăy”.

Tơợ pazêng râu liêm choom n’năc, chr’hoong Yên Châu ơy xay bhrợ Đề án pa dưr bh’rợ du lịch bhươl cr’noon đhị cr’noon Khá; c’lâng xay bhrợ bh’rợ du lịch coh 5 c’moo, lâng đợ zên k’rong bhrợ k’dâng 43 tỷ đồng. Ting n’năc, vel đong t’bhlâng bhrợ đợ pr’đươi bha lâng, cơnh: C’riing moot ooy cr’noon; bhrợ zr’lụ đương hơnh deh ta mooi đhị zr’lụ xe đhêy lâng đợ xe điện chở đơơng ta mooi tước ooy cr’noon crêê liêm ha môi trường; pazêng zr’lụ pa câl hàng lâng đợ chr’ơh pr’hay; bhrợ t’vaih bh’rợ chêêc lêy n’năl; pa liêm bhươl cr’noon, bhrợ đong pr’noong liêm…

Cr’noon Khá ơy lêy pay 5 pr’loọng đong năc choom pa liêm bhrợ homestay; 3 pr’loỌng đong năc choom bhrợ đong pa câl chr’na đha năh acoon coh; 3 pr’loọng đong choom taanh bhai, ih khăn piêu, t’taanh đoọng ha ta mooi du lịch lêy. Bấc pr’loọng đong đhanuôr coh cr’noon Khá ơy vêy ta pa choom ooy bh’rợ du lịch bhươl cr’noon. Cr’noon công bhrợ t’vaih 2 c’bhuh văn nghệ, ta luôn pa choom đh’rưah lâng biểu diễn đợ pr’hát, t’nơớt đoọng ha ta mooi du lịch lêy. Amoó Vì Thị Thanh, đhanuôr cr’noon Khá prá xay:

“Pr’loọng đong cu vêy ting pâh bhrợ du lịch. Xang bêl ting pâh, pr’loọng đong ơy câl bhr’lếp t’mêê đoọng ta mooi tước ắt. Bêl ta mooi tước, azi zêệ bhrợ đợ chr’na đha năh âng manuyh Thái, cơnh r’veh đu đủ, x’roong bon, a’băng, a’tứch, a’xiu ng’bóh… đoọng apêê ta mooi cha đăh”.

T’cooh Quàng Văn Chiến, Phó Chủ tịch UBND chr’val Sặp Vạt công prá xay p’xoọng:

“Tỉnh, chr’hoong k’rang lêy năc vêy c’lâng xa nay bhrợ pa dưr cr’noon Khá năc zr’lụ du lịch bhươl cr’noon, chr’val zi bhui har bhlâng. Azi ơy đh’rưah lâng chr’hoong lâng đơn vị prá xay, lướt ch’mêệt lêy, quy hoạch đợ công trình c’lâng lướt, c’riing coh bhươl cr’noon, bhrợ t’vaih Hợp tác xã Du lịch đoọng đh’rưah bhrợ lâng n’năl cơnh bhrợ du lịch năc h’cơnh”.

Ting cơnh t’cooh Lù Văn Cường, Chủ tịch UBND chr’hoong Yên Châu, đoọng pa dưr cr’noon Khá dưr vaih cr’noon du lịch bhươl cr’noon đh’rưah lâng pa dưr bhươl cr’noon t’mêê, UBND chr’hoong ơy p’too moon ngành chức năng bhrợ pa dưr lâng đươi cơnh xa nay ooy môi trường văn hoá đhị zr’lụ du lịch bhươl cr’noon coh cr’noon Khá; bhrợ đợ lớp tập huấn, pa choom đoọng, pa dưr c’năl ooy môi trường văn hoá, bhrợ pa dưr râu liêm crêê coh pr’ắt tr’mông, pr’ắt bh’rợ công cơnh coh bh’rợ du lịch n’lơơng.

“Xoọc đâu, azi ơy bhrợ cr’noọ bh’rợ đoọng pazêng pr’loọng đong đhanuôr lướt la lêy coh pazêng zr’lụ du lịch k’nặ mr’cơnh lâng râu la lua âng đhanuôr coh cr’noon Khá. Đh’rưah lâng n’năc, azi công đoọng đhanuôr tước ooy zr’lụ pa choom ng’bhrợ bh’rợ du lịch đoọng đhanuôr bơơn lêy, n’năl ghít. Azi công ơy prá xay ooy tỉnh lâng năc vêy tỉnh p’too moon năc bhrợ pa dưr cr’noon Khá dưr vaih cr’noon du lịch văn hoá liêm pr’hay đoọng đươi pazêng zên prặ k’rong bhrợ tơợ xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung lâng pazêng zên prặ tơợ ngân sách crêê cơnh xa nay đoọng pa dưr cr’noon Khá dưr vaih cr’noon du lịch văn hoá bhươl cr’noon ơy vêy tỉnh đoọng bhrợ têng”.

Chủ tịch UBND chr’hoong Yên Châu công prá xay, lâh cr’noon du lịch bhươl cr’noon âng đhanuôr Thái, vel đong công bhrợ Cr’noọ bh’rợ zư lêy, pa dưr râu chr’năp văn hoá muy bơr acoon coh cơnh Mông, Xinh Mun… đoọng pa dưr râu chr’năp văn hoá ty đanh đh’rưah lâng du lịch. Tơợ đêêc, bhrợ t’vaih râu liêm choom bhlâng ooy kinh tế - xã hội vel đong pa dưr lâh mơ. Nâu đoo năc muy coh pazêng xa nay chr’năp năc chr’hoong ơy t’moót ooy dự thảo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ chr’hoong g’luh XX, nhiệm kỳ 2026 - 2030 năc vêy ta bhrợ coh c’moo ha y./.

VỀ BẢN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG GẮN VỚI NÔNG THÔN MỚI Ở YÊN CHÂU

Còn lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái, kết hợp với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, bản Khá, xã Sập Vạt, huyện Yên Châu (Sơn La) đã và đang được đầu tư để phát triển mô hình du lịch cộng đồng kiểu mẫu gắn với xây dựng nông thôn mới. Đây là một trong những điểm đến hấp dẫn với du khách trên cung đường khám phá Sơn La – Tây Bắc.

Bản Khá nằm ngay gần trục QL6, cách thị trấn Yên Châu, huyện Yên Châu gần 10 km về phía Hà Nội. Bản có hơn 90 hộ, hơn 420 nhân khẩu, gần như 100% dân tộc Thái sinh sống.

Đến với bản Khá, du khách sẽ được chìm đắm trong không gian yên ả thanh bình, tự nhiên của một bản Thái cổ xưa, với hầu hết các gia đình đều ở trong các nếp nhà sàn cổ, xung quanh là vườn xoài, me cổ thụ rợp bóng mát, có dòng suối Vạt uốn quanh...

Ông Quàng Văn Phanh, 80 tuổi, người dân bản Khá cho biết, bà con trong bản hiện vẫn lưu giữ và phát huy nhiều nét văn hóa đặc trưng độc đáo của đồng bào Thái, như: Hát dân ca, biểu diễn nhạc cụ dân tộc; duy trì các nghề thủ công truyền thống dệt vải, thêu khăn piêu, đan lát các vật dụng sinh hoạt hằng ngày, cùng các lễ hội như “Xên bản”, “Xên lẩu nó” , “Đông sửa”… Đây là các nghi lễ truyền thống có ý nghĩa cầu mong sức khỏe, mong một năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

“ Hàng năm đến mùng 10 là phải cúng 1 lần. Cúng cho dân bản khỏe khoắn, làm ăn phát đạt; ruộng nương bội thu; trâu bò khỏe mạnh, không bị dịch bệnh”.

Từ những lợi thế, tiềm năng sẵn có, huyện Yên Châu đã triển khai thực hiện Đề án phát triển mô hình du lịch nông thôn tại bản Khá; lộ trình xây dựng sản phẩm du lịch trong 5 năm, với tổng mức đầu tư khoảng 43 tỷ đồng. Theo đó, địa phương tập trung xây dựng các hạng mục chính, như: Cổng chào vào bản; xây dựng điểm đón tiếp khách tại bãi đỗ xe; điểm đỗ xe và hệ thống xe điện trung chuyển du khách vào bản đảm bảo môi trường; các điểm bán hàng và trò chơi trải nghiệm; xây dựng lộ trình trải nghiệm; chỉnh trang cảnh quan bản, xây dựng các điểm vệ sinh....

Về phía bản Khá đã lựa chọn 5 gia đình có khả năng cải tạo nâng cấp thành homestay; 3 gia đình có khả năng mở nhà hàng ẩm thực dân tộc; 3 gia đình có khả năng dệt vải, thêu khăn piêu, đan mây tre thủ công phục vụ đón khách du lịch. Nhiều hộ dân ở bản Khá đã được tập huấn kiến thức làm du lịch cộng đồng. Bản cũng thành lập 2 đội văn nghệ dân gian, thường xuyên tổ chức tập luyện và biểu diễn các chương trình dân ca, dân vũ, dân nhạc để phục vụ khách du lịch. Chị Vì Thị Thanh, người dân bản Khá chia sẻ:

“ Gia đình tôi có đăng ký tham gia làm du lịch. Sau khi đăng ký, gia đình đã mua sắm chăn đệm mới để sẵn sàng đón khách. Khi khách đến, chúng tôi thường chế biến các món ăn của người Thái,  như rau đu đủ, canh bon, măng luộc, gà cá nướng… để phục vụ du khách”.

Ông Quàng Văn Chiến, Phó Chủ tịch UBND xã Sặp Vạt cũng cho biết:

“Tỉnh, huyện quan tâm có chủ trương xây dựng bản Khá là điểm du lịch cộng đồng, xã chúng tôi rất phấn khởi. Chúng tôi đã cùng huyện và đơn vị tư vấn làm công tác khảo sát, quy hoạch lại các công trình đường làng, ngõ xóm, thành lập HTX Du lịch để bà con cùng nhau làm và biết được làm du lịch thế nào”.

Theo ông Lù Văn Cường, Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, để xây bản Khá trở thành bản du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới, UBND huyện đã chỉ đạo ngành chức năng xây dựng và hướng dẫn áp dụng bộ tiêu chí về môi trường văn hóa tại điểm du lịch cộng đồng bản Khá; tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo, nâng cao nhận thức về môi trường văn hóa, xây dựng những chuẩn mực về lối sống, hành vi trong giao tiếp, trong ứng xử cũng như trong các hoạt động kinh doanh du lịch khác.

“ Hiện nay chúng tôi đã xây dựng kế hoạch đưa các hộ dân đi tham quan học hỏi ở các khu, điểm du lịch có nét tương đồng với điều kiện thực tế của bà con ở bản Khá. Cùng với đó, chúng tôi cũng đưa bà con đến các điểm mà người ta đang có chương trình hướng dẫn các cách làm du lịch để bà con tiếp cận, học hỏi. Chúng tôi cũng đã báo cáo tỉnh và được tỉnh chỉ đạo đưa vào xây dựng bản Khá thành bản du lịch văn hoá kiểu mẫu để sử dụng các nguồn vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia và các nguồn ngân sách hợp pháp để phát triển bản Khá thành bản du lịch văn hoá cộng đồng đã được tỉnh phê duyệt”.

Chủ tịch UBND huyện Yên Châu cũng cho biết, ngoài bản du lịch cộng đồng dân tộc Thái, địa phương cũng xây dựng Kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá một số dân tộc như Mông, Xinh Mun..., nhằm phát huy giá trị văn hoá truyền thống gắn với du lịch. Từ đó, tạo bước đột phá thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển. Đây cũng là một trong những nội dung quan trọng mà huyện đưa vào dự thảo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XX, nhiệm kỳ 2026 - 2030 sẽ diễn ra vào năm tới./.