Tơợ đêêc, năc n’leh bấc bh’rợ pa bhrợ liêm choom ooy kinh tế bấc bhlâng, ting pa dưr bh’rợ ch’choh b’băn nhâm mâng. Coh đêêc, bh’rợ “Đươi dua rau liêm choom âng kỹ thiật pa dưr bh’rợ băn a ọc tăm da ding k’coong liêm crêê sinh học đh’rưah lâng pa câl pr’đươi coh chr’hoong Đông Giang” năc muy rau liêm choom.

Tr’nơớp c’moo 2023, pr’loọng đong anoo Bhơ Nướch Việt Hùng, pr’loọng đong đăn đharựt coh cr’noon Ra Đung, chr’val Jơ Ngây, chr’hoong Đông Giang vêy Trung tâm khuyến nông chr’hoong đoọng 12 p’nong m’ma a ọc tăm âng vel đong đươi tơợ Dự án “Đươi dua rau liêm choom âng kỹ thuật pa dưr bh’rợ băn a ọc tăm da ding k’coong liêm crêê sinh học đh’rưah lâng pa câl pr’đươi coh chr’hoong Đông Giang”. Anoo Bhơ Nướch Việt Hùng prá xay, vêy vel đong đoọng m’ma a ọc, ting n’năc pa choom ooy kỹ thuật băn par năc cr’năn a ọc âng pr’loọng đong anoo rưah đơơh, doọ lâh crêê pr’luh cr’ăy. Tước nâu cơy, cr’năn a ọc âng pr’loọng đong anoo ơy vaih tước 200 p’nong. C’moo 2024, pr’loọng đong anoo pa câl 78 p’nong m’ma a ọc, bơơn pay pa chô mơ 100 ức đồng. Ting cơnh anoo Việt Hùng, coh cr’chăl băn a ọc, lâh đợ bh’năn ng’bơơn tơợ crâng k’coong năc c’rol ta luôn t’bil độc, vi trùng, bhưah bhaih, l’thai. Đh’rưah lâng n’năc, anoo t’bhlâng zâl cha groong pazêng rau pr’luh cr’ăy cơnh tụ huyết trùng, bhih buunh boóp tr’ploóc chr’coop, pa zruah… đoọng ha a ọc. B’băn liêm choom, pr’loọng đong anoo Bhơ Nướch Việt Hùng năc dzợ choh crâng n’loong ga măc lâng băn c’roóc. “Tơợ bêl băn a ọc tăm âng vel đong, pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong cu vêy ta ha dưr ghít bhlâng. Xoọc đâu, zr’lụ băn a ọc âng pr’loọng đong cu năc lâh 3 r’bhâu mét vuông, cr’năn a ọc căn rưah pêê, puôn chu, bơr p’nong a ọc m’ma vêy ta pa câl tơợ 1 tước 3 ức đồng. Bh’rợ băn a ọc tăm âng vel đong lâng bh’rợ liêm crêê sinh học năc crêê pa bhlâng coh zr’lụ da ding k’coong, đợ rau liêm choom công bấc lâh mơ. Tu cơnh đêêc, coh cr’chăl ha y pr’loọng đong cu t’bhlâng t’bhưah zr’lụ băn a ọc ting c’lâng bh’rợ liêm crêê sinh học đoọng pa dưr rau bơơn pay pa chô lâng nhâm mâng kinh tế âng pr’loọng đong”.

Bơơn lêy rau liêm choom tơợ bh’rợ băn a ọc tăm âng vel đong, anoo Cơ Lâu Críu, ắt coh chr’val A Ting, chr’hoong Đông Giang ơy câl 4 p’nong m’ma a ọc tơợ cr’năn a ọc âng pr’loọng đong anoo Bhơ Nướch Việt Hùng chô băn. Anoo Cơ Lâu Críu prá xay, băn a ọc tăm ting c’lâng bh’rợ liêm crêê sinh học vêy bấc rau liêm buôn, pa bhlâng năc bơơn đươi đợ bh’năn coh crâng k’coong cơnh prí, arong, pazêng rau r’veh r’đoong, bhơi xấc… A ọc tăm vêy c’rơ k’rơ bhlâng, mặ zâl pazêng rau pr’luh cr’ăy tu cơnh đêêc năc a ọc buôn rưah vaih đơơh, bấc lâh mơ. Ting n’năc, lêệ đha hum yêm, ka griing, vêy thị trường câl đươi bấc: “Pr’loọng đong cu công rơơm kiêng bơơn băn a ọc tăm cơnh pr’loọng đong anoo Bhơ Nướch Việt Hùng. L’lăm ahay pr’loọng đong cu công vêy băn năc căh vêy u rưah bấc cơnh âng pr’loọng đong anoo Hùng. Tu cơnh đêêc acu tước câl m’ma a ọc tăm n’nâu lâng đươi anoo Hùng pa choom ooy bh’rợ băn”.

Dự án ““Đươi dua rau liêm choom âng kỹ thiật pa dưr bh’rợ băn a ọc tăm da ding k’coong liêm crêê sinh học đh’rưah lâng pa câl pr’đươi coh chr’hoong Đông Giang” âng Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp chr’hoong Đông Giang bhrợ têng tơợ c’moo 2022. Tơợ dự án n’nâu, 6 pr’loọng đong đhanuôr coh chr’val Jơ Ngây lâng Kà Dăng vêy ta đoọng 72 p’nong m’ma a ọc tăm (60 p’nong a ọc căn lâng 12 p’nong a ọc conh). Coh cr’chăl băn, pazêng pr’loọng đong n’nâu năc zêng xay bhrợ crêê cơnh xa nay bh’rợ băn par, c’rol bh’năn liêm crêê lâng băn zập bh’năn ha a ọc.

T’cooh A Lăng Đưa, Phó Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Đông Giang prá xay, coh cr’chăl ahay, Hội ơy đh’rưah lâng Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp chr’hoong bhrợ bấc lớp pa choom ooy kỹ thuật băn lâng zâl cha groong pr’luh cr’ăy đoọng ha a ọc tăm âng vel đong. Cán bộ kỹ thuật nông nghiệp công ta luôn xiêr ooy pazêng pr’loọng đong đhanuôr ch’mêệt lêy bh’rợ băn. Đươi vêy cơnh đêêc, xang 3 c’moo xay bhrợ Dự án, cr’năn a ọc dưr vaih liêm, đợ a ọc mamông bơơn lâh 80%. Tước nâu cơy, cr’năn a ọc ma coon bấc lâh mơ lâng đợ bấc năc lâh 750 p’nong. Xang 8 c’xêê băn, pr’loọng đong băn năc đơơng pa câl muy chu, xang bêl pác lơi zên đươi dua, đợ zên lãi bơơn pay pa chô lâh 1,2 ức đồng muy p’nong. Ting cơnh t’cooh A Lăng Đưa, tơợ rau liêm choom coh tr’nơơp, coh cr’chăl ha y, chr’hoong Đông Giang t’bhlâng bhrợ t’bhưah bh’rợ n’nâu lâng t’hước ooy bh’rợ bhrợ t’vaih pr’đươi OCOP a ọc tăm da ding k’coong Đông Giang. “Hội Nông dân chr’hoong đh’rưah lâng Phòng Nông nghiệp công cơnh Trung tâm kỹ thuật nông nghiệp chr’hoong Đông Giang coh bh’rợ ch’choh, b’băn, coh đêêc vêy bh’rợ băn a ọc tăm vel đong. C’moo 2024 tơợ bh’rợ ch’mêệt lêy năc vêy bấc pr’loọng đong băn liêm choom, liêm choom bhlâng năc vêy 4 pr’loọng đong coh chr’val Jơ Ngây lâng Kà Dăng. Pazêng pr’loọng đong băn zập c’moo bơơn pay pa chô xang bêl pác lơi zên đươi năc tơợ 80 - 120 ức đồng. Tơợ đêêc đhanuôr bhui har bêl bơơn pa dưr rau bơơn pay pa chô lâng bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng đhị đêếc”./.

ĐÔNG GIANG:  PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH CHĂN NUÔI HEO CỎ AN TOÀN SINH HỌC

Những năm qua, nông dân huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đồng thời ứng dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật vào sản xuất. Qua đó, đã xuất hiện nhiều mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao, góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững. Trong đó, mô hình “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật phát triển mô hình chăn nuôi heo cỏ miền núi an toàn sinh học gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn huyện Đông Giang” là một điển hình.

Đầu năm 2023, gia đình anh Bhơ Nướch Việt Hùng, hộ cận nghèo ở thôn Ra Đung, xã Jơ Ngây, huyện Đông Giang được Trung tâm khuyến nông huyện hỗ trợ 12 con giống heo cỏ địa phương thuộc Dự án “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật phát triển mô hình chăn nuôi heo cỏ miền núi an toàn sinh học gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn huyện Đông Giang”. Anh Bhơ Nướch Việt Hùng cho biết, được địa phương hỗ trợ con giống, đồng thời, tập huấn, chuyển giao kỹ thuật chăn nuôi nên đàn heo phát triển nhanh, ít bị dịch bệnh. Đến nay, đàn heo của gia đình anh đã phát triển lên gần 200 con. Năm 2024, gia đình anh đã xuất bán 78 con heo giống, thu về hơn 100 triệu đồng. Theo anh Việt Hùng, trong quá trình nuôi heo, ngoài yếu tố thức ăn từ tự nhiên thì chuồng trại cần phải được tiêu độc, khử trùng, mặt bằng rộng rãi, thoáng mát. Cùng với đó, anh chú trọng phòng chống các bệnh tụ huyết trùng, lỡ mồm long móng, tiêu chảy…cho đàn heo. Chăn nuôi thuận lợi, gia đình anh Bhơ Nướch Việt Hùng tiếp tục đầu tư trồng rừng gỗ lớn và chăn nuôi bò. “Từ khi nuôi heo cỏ địa phương, đời sống gia đình tôi được nâng cao rõ rệt. Hiện nay diện tích chuồng trại nuôi heo cỏ của gia đình tôi là hơn 2 ngàn mét vuông, đàn heo nái đã sinh sản được ba bốn lứa, mỗi cặp heo giống bán ra từ 1 – 3 triệu đồng. Mô hình nuôi heo cỏ địa phương theo hướng an toàn sinh học rất phù hợp ở vùng miền núi, tỷ lệ đạt hiệu quả rất cao. Vì thế, thời gian tới gia đình tôi tiếp tục đầu tư mở rộng khu nuôi heo theo hướng sinh học nhằm tăng thu nhập và ổn định kinh tế gia đình”.

Nhận thấy hiệu quả từ mô hình nuôi heo cỏ địa phương, anh Cơ Lâu Críu, ở xã A Ting, huyện Đông Giang đã mua 4 con giống từ đàn heo của gia đình anh Bhơ Nướch Việt Hùng về nuôi. Anh Cơ Lâu Críu cho biết, nuôi heo cỏ theo hướng an toàn sinh học có nhiều điểm thuận lợi, nhất là tận dụng được các nguồn thức ăn trong tự nhiên, như: chuối, sắn, các loại rau, cỏ… Heo cỏ có sức đề kháng tốt, chống chịu được các loại dịch bệnh nên đàn heo có thể phát triển nhanh, số lượng nhiều. Bên cạnh đó, chất lượng thịt heo thơm ngon, săn chắc, được thị trường ưa chuộng: “Gia đình tôi cũng mong muốn phát triển đàn heo cỏ như gia đình anh Bhơ Nướch Việt Hùng. Trước đây gia đình tôi cũng có nuôi heo nhưng không phát triển như mô hình của anh Hùng. Nên tôi đến đây mua giống heo cỏ này và nhờ anh Hùng hướng dẫn về kỹ thuật nuôi”.

Dự án “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật phát triển mô hình chăn nuôi heo cỏ miền núi an toàn sinh học gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn huyện Đông Giang” do Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện Đông Giang thực hiện từ năm 2022. Từ dự án này, 6 hộ nông dân ở xã Jơ Ngây và Kà Dăng đã được hỗ trợ 72 con heo cỏ giống (60 heo cái và 12 heo đực). Quá trình chăn nuôi, các hộ đều tuân thủ quy trình kỹ thuật, vệ sinh chuồng trại và cung cấp đầy đủ thức ăn cho heo.

Ông A Lăng Đưa, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đông Giang cho biết, thời gian qua, Hội đã phối hợp với Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện mở nhiều lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi và phòng chống dịch bệnh cho heo cỏ địa phương. Cán bộ kỹ thuật nông nghiệp cũng thường xuyên xuống các hộ dân kiểm tra, giám sát trong quá trình nuôi. Nhờ đó, sau 3 năm triển khai Dự án, đàn heo phát triển tốt, tỷ lệ heo sống đạt hơn 80%. Đến nay, đàn heo đã sinh sản nhiều lứa với tổng số lượng hơn 750 con. Sau 8 tháng nuôi, các hộ xuất chuồng một lần, sau khi trừ chi phí, lãi bình quân hơn 1,2 triệu đồng/con. Theo ông A Lăng Đưa, từ hiệu quả bước đầu, thời gian tới, huyện Đông Giang tiếp tục nhân rộng mô hình này và hướng tới tạo thương hiệu OCOP heo cỏ miền núi Đông Giang. “Hội Nông dân huyện phối hợp với Phòng Nông nghiệp cũng như Trung tâm kỹ thuật nông nghiệp huyện Đông Giang trong công tác trồng trọt, chăn nuôi, trong đó có nuôi heo cỏ địa phương. Trong năm 2024 qua công tác kiểm tra có nhiều hộ chăn nuôi heo cỏ đạt hiệu quả cao, tiêu biểu có 4 hộ dân ở các xã Jơ Ngây và Kà Dăng. Các hộ chăn nuôi mỗi năm thu về sau khi trừ đi chi phí từ 80 – 120 triệu đồng. Qua đây bà con rất phấn khởi khi tăng được thu nhập và tạo công ăn việc làm tại chỗ”./.