Bh’rợ pa dưr bhươn mẫu căh mưy zooi đoọng đhanuôr tr’xăl c’năl bh’rợ, bhrợ têng cha liêm choom năc dzợ chrooi pa xoọng pa dưr dal thu nhập, pa liêm pr’ăt tr’mung lâng bhrợ đhị ặt bhrợ t’viêng - liêm - áih.

Đhị chr’val Duy Vinh, chr’hoong Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, bhiệc bhrợ pa dưr bhươn mẫu ơy vaih bh’rợ zâp prang, đơơng chô bh’nơơn liêm dal lâng đhanuôr.

Zr’lụ bhươn mẫu âng t’cooh Võ Đức Khánh, coh vel Hà Mỹ, chr’val Duy Vinh, chr’hoong Duy Xuyên t’viêng liêm vaih bâc p’lêê. Bhrợ têng c’lâng xa nay bhrợ pa dưr bhươn mẫu, pr’loọng đông t’cooh Khánh ơy bhrợ pa liêm bhươn đông k’noọ 1.500 mét vuông đoọng choh zâp râu tơơm cha p’lêê cơnh pih ngam, pih bhung, chrun, pa neh, đu đủ... T’cooh Võ Đức Khánh moon, tơợ bêl bhrợ pa dưr bhươn mẫu, pr’ăt tr’mung bơơn pa dưr, pr’loọng đông têêm ngăn lâh. T’cooh Võ Đức Khánh dzợ chrooi đoọng zên, đoọng k’tiêc bhrợ cha đoọng bhrợ c’lâng lươt ooy vel đông đăh bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê đhị vel đông: “Vel vêy c’lâng bh’rợ pa dưr vel bhươl t’mêê, acu ơy bhrợ bhươn mẫu, pr’loọng đông ting đươi bhrợ, choh bơr pêê tơơm cha p’lêê coh bhươn lâng bhrợ bhươn đoọng liêm aih, ting por bhrợ c’lâng c’tôch, chrooi đoọng zên prặ đoọng bhrợ pa dưr c’lâng c’tôch. Đhanuôr ting bhrợ bh’rợ nâu liêm choom, c’lâng ơy bhrợ xang. Xoọc đâu lêy bhrợ t’noọl điện t’mêê liêm tr’ang doọ dzợ cơnh ahay. Pr’ăt tr’mung đhanuôr zêng lêy lươt pa bhrợ, zên pa chô têêm ngăn, bâc pr’loọng đông câl pr’đươi coh đông liêm zâp”.

Bêl lêy bhrợ pa dưr zr’lụ đhanuôr ặt vel bhươl t’mêê kiểu mẫu, 100% c’lâng vel bhươl, zâp đhị pa lêêh c’lâng zêng bhrợ lâng bê tông, choh pô, tơơm n’loong bhrợ gâm ngut, đhanuôr lươt bhrợ pa liêm vệ sinh bêl t’ngay Chủ nhật zâp tuần. T’cooh Nguyễn Nở, Trưởng vel Hà Mỹ, chr’val Duy Vinh, chr’hoong Duy Xuyên moon, pr’ăt tr’mung coh vel đông ting bhưah liêm, tr’mung âng đhanuôr cung pa dưr ghit liêm: “Tơợ zên xa nay bh’rợ pa dưr vel bhươl t’mêê zooi đoọng đhanuôr tơợ 4 ực tước 5 ực, zooi đoọng đhanuôr pa liêm cớ bhươn, choh pa xoọng bơr pêê râu tơơm cha p’lêê chr’năp dal cơnh chrun, pih bhung, ổi, quýt. Zêng coh vel đông vêy 9 pr’loọng bhrợ pa dưr bhươn mẫu. Ooy ha y chroo ha dang du lịch vel bhươl pa dưr pa xớc năc đợ bhươn nâu năc đhị đoọng ta mooi pâh lêy chi ơh”.

Prang chr’hoong Duy Xuyên vêy 39 zr’lụ vel bhươl kiểu mẫu, 195 bhươn mẫu. Bâc c’moo đăn đâu, chr’hoong Duy Xuyên ơy zooi đoọng lâh 1 tỷ đồng đoọng k’rong bhrợ pa dưr bhươn mẫu. T’cooh Nguyễn Chí Công, Trưởng phòng Nông nghiệp lâng Môi trường chr’hoong Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam đoọng năl, c’lâng xa nay bhrợ pa dưr bhươn mẫu ơy chrooi pa xoọng bhrợ tr’xăl tơợ c’năl bh’rợ tươc bhrợ têng âng zâp ngai đhanôr đăh bhrợ pa dưr kinh tế bhươn, bhrợ pa dưr vel đông liêm pr’hay lâh: “Ooy xa nay bh’rợ pa dưr vel bhươl t’mêê, pr’ăt tr’mung coh vel đông ting t’ngay ting bhưah liêm, t’viêng aih, pr’ăt tr’mung văn hoá  tinh thần ting t’ngay ting pa dưr, vêy pa dưr pa xớc zr’nưm âng chr’hoong đông. Xoọc đâu pr’ăt tr’mung coh vel đông ting pa dưr pa xớc. Tơợ đêếc dưr n’leh vaih bơr pêê bh’rợ bhươn mẫu đoọng pa dưr thu nhập âng đhanuôr. Cr’chăl nâu a’tôh chr’hoong t’bhlâng bhrợ t’bhưah bh’rợ nâu”.

Tươc đâu, đhị tỉnh Quảng Nam ơy vêy lâh 220 đhị vel bhươl t’mêê kiểu mẫu lâng lâh 350 bh’rợ bhươn mẫu, lâh mơ pa zưm đhị zâp chr’hoong Duy Xuyên, Đại Lộc, Điện Bàn lâng Tiên Phước. Zâp bhươn mẫu lâh mơ năc choh đợ tơơm cha p’lêê liêm choom cơnh a’moot, quế, pih bhung, măng cụt, ổi... vêy đhị pa câl têêm ngăn. T’cooh Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đoọng năl, bhiệc bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê kiểu mẫu, pa dưr bhươn mẫu g’luh tr’nơợp đơơng chô bh’nơơn liêm dal, bhrợ pr’đơợ đoọng lêy chô bhrợ nông nghiệp liêm sạch, nông nghiệp hữu cơ, ting bhr’dzang bhrợ pa dưr đhị ặt bhrợ liêm nhâm. Tơợ đêếc pr’ăt tr’mung pr’loọng đông pa dưr pa xớc, đhị ặt ma mung cung bơơn pa liêm pa dưr, ặt tơt vel đông liêm ta nih lâh: “Cr’chăl nâu a’tôh xay moon k’rơ lâh, t’bhlâng bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê kiểu mẫu, lươt moot ooy zâp vel đông lâng chr’val vel bhươl t’mêê kiểu mẫu. Bhiệc bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê kiểu mẫu đhị bha lâng năc đhanuôr, đoọng pa dưr bh’rợ tr’nêng cung cơnh pa dưr pr’ăt tr’mung đhanuôr. K’đươi moon âng UBND tỉnh năc t’bhlâng zooi đoọng zên bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê, lâh mơ năc vel bhươl t’mêê kiểu mẫu bơơn pa dưr ting lêy lâng cr’chăl lăm ahay”./.

QUẢNG NAM: XÂY DỰNG VƯỜN MẪU NÂNG TẦM NÔNG THÔN MỚI

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, các địa phương ở tỉnh Quảng Nam đã tích cực vận động, hỗ trợ người dân cải tạo vườn tạp, hình thành những mô hình vườn mẫu đem lại hiệu quả kinh tế cao. Phong trào xây dựng vườn mẫu không chỉ giúp người dân thay đổi nhận thức, sản xuất khoa học mà còn góp phần góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và tạo cảnh quan môi trường, xanh- sạch- đẹp. 

Tại xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, việc xây dựng vườn mẫu đã trở thành phong trào rộng khắp, đem lại những hiệu quả tích cực đối với người dân.

Khu vườn mẫu của ông Võ Đức Khánh, ở thôn Hà Mỹ, xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên rợp màu xanh cây trái. Thực hiện chủ trương xây dựng vườn mẫu, gia đình ông Khánh đã cải tạo vườn nhà gần 1.500m2 để trồng các loại cây ăn quả như, cam, cây bưởi, xoài, mít đu đủ….Ông Võ Đức Khánh cho biết, từ khi xây dựng vườn mẫu, đời sống được nâng lên, kinh tế gia đình ổn định. Ông Võ Đức Khánh còn đóng góp tiền, hiến đất để làm đường giao thông liên thôn trong xây dựng nông thôn mới tại địa phương. “Thôn có chủ trương xây dựng nông thôn mới, tôi đã xây dựng vườn mẫu, gia đình hưởng ứng, trồng một số cây ăn quả trong vườn và làm vườn cho sạch, tham gia làm đường giao thông, đóng góp tiền bạc để xây dựng đường giao thông. Bà con hưởng ứng làm phong trào này rất tốt, đường đã làm xong. Hiện nay quy hoạch trụ điện mới hết khang trang đẹp rõ lên chứ không phải như ngày xưa. Đời sống bà con hầu hết đi lao động, mức thu nhập ổn, nhiều gia đình sắm sửa trong gia đình đầy đủ”.

Khi bắt tay xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, 100% đường thôn, liên xóm, đường làng, ngõ xóm đều được bê tông hóa, trồng hoa, cây xanh bóng mát, người dân ra quân làm vệ sinh vào Chủ nhật hàng tuần. Ông Nguyễn Nở, Trưởng thôn Hà Mỹ, xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên cho biết, bộ mặt nông thôn ngày càng khang trang, đời sống của người dân được nâng lên rõ rệt. “Từ nguồn vốn Chương trình nông thôn mới hỗ trợ cho bà con từ 4 triệu đến 5 triệu, hỗ trợ thêm cho bà con chỉnh trang vườn lại, vận động bà con trồng thêm một số cây ăn quả có trị kinh tế như xoài, bưởi, ổi, quýt. Toàn thôn có 9 hộ xây dựng vườn mẫu. Tương lai sau này nếu du lịch cộng đồng phát triển thì những khu vườn mẫu là điểm đến cho khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm”.

Toàn huyện Duy Xuyên có 39 khu dân cư nông thôn kiểu mẫu, 195 vườn mẫu. Mấy năm gần đây, huyện Duy Xuyên đã hỗ trợ hơn 1 tỷ đồng để đầu tư phát triển mô hình vườn mẫu. Ông Nguyễn Chí Công, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam cho biết, chủ trương xây dựng vườn mẫu đã góp phần làm thay đổi từ nhận thức đến hành động của mỗi người dân trong phát triển kinh tế vườn, tạo cảnh quan nông thôn trù phú, đầy sức sống. “Trong chương trình xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn ngày càng khang trang, môi trường ngày càng xanh, sạch đẹp, đời sống văn hóa tinh thần ngày cảng được cải thiện, thu nhập đi lên, từng bước có sự phát triển chung của huyện nhà. Hiện nay bộ mặt nông thôn ngày càng phát triển. Từ đó xuất hiện một số mô hình vườn mẫu để nâng cao thu nhập của người dân. Thời gian đến huyện tiếp tục nhân rộng mô hình này”.

Đến nay, tại tỉnh Quảng Nam đã có hơn 220 khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu với hơn 350 mô hình vườn mẫu, chủ yếu tập trung ở các huyện Duy Xuyên, Đại Lộc, Điện Bàn và Tiên Phước. Các vườn mẫu chủ yếu trồng những loại cây ăn quả có hiệu quả kinh cao như, cây tiêu, quế, bưởi, măng cụt, ổi… có thị trường tiêu thụ ổn định. Bình quân, mỗi khu vườn này thu nhập từ 150 đến 200 triệu đồng mỗi năm. Ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, việc xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, hình thành vườn mẫu bước đầu đã mang lại hiệu quả, tạo tiền đề hướng đến nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, từng bước hình thành cảnh quan môi trường sinh thái bền vững. Từ đó kinh tế hộ gia đình phát triển, môi trường sống được cải thiện, tình làng xóm gắn kết thân mật hơn. “Thời gian đến tuyên truyền mạnh mẽ, tăng cường nông thôn mới kiểu mẫu, đi sâu vào từng thôn, khu dân cư và xã nông thôn mới kiểu mẫu. Việc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu trung tâm là người dân, để phát triển kinh tế cũng như phát triển đời sống của người dân. Chỉ đạo của UBND tỉnh là tiếp tục hỗ trợ, kinh phí dành cho nông thôn mới, đặc biệt nông thôn kiểu mẫu được tăng lên so với thời gian trước”/.