Đhị tỉnh Đồng Tháp, bhươn atông băn axiu hô âng t’cooh Trần Văn Bảnh (dzợ moon năc t’cooh Hai Bảnh) coh chr’val Trung Hòa (ty), nâu câi năc chr’val Mỹ Tịnh An năc pr’đhang tr’haanh coh zr’lụ lâng râu a xiu n’nâu

Âi 70 c’moo, n’đhang t’cooh Trần Văn Bảnh z’zăng trơ vâng. Zâp t’ngay, t’cooh đơc bâc cr’chăl đoọng zư x’mir lêy k’rơ bhâu p’nong a xiu hô coh apêê aboc băn. T’cooh moon, l’lăm ahay pr’loọng đong t’cooh âi băn bâc râu axiu toọm dhị apêê aboc toor đong. Đhị đâu đanh 15 c’moo, bêl Trung tâm K’tiêc k’ruung M’ma axiu achông đac toọm Nam Bộ tơơp xay bhrợ pr’đhang băn a xiu hô coh vêêl đong, t’cooh ting pâh pr’đhang n’nâu.

Tr’nơơp, t’cooh năc băn đhêêng bơr pêê ha riêng p’nong aha dợ. xang n’năc, lêy a xiu hô vêy bâc pr’đơợ liêm, buôn băn, doó buôn lum cr’ay, zên đươi dua doó bâc tu cơnh đêêc t’cooh r’dợ bhrợ t’bhưah pr’đhang n’nâu. Tươc đâu, t’cooh Trần Văn Bảnh âi bhrợ c’la 3 aboc băn axiu đhị đhăm bhưah 1,5 ha, p’loh băn k’noọ 3.000 p’nong.

Râu choom moon năc apêê aboc băn axiu hô âng t’cooh bơơn k’rong bhrợ liêm ta nih, crêê xa nay, k’đhơợng liêm zâp tr’ang, đhộ, đợ đac yêm têêm đoọng axiu dưr pâ. Lâh mơ ma lic vêy coh aboc năc ch’na bha lâng, t’cooh dzợ đoọng axiu choot cha m’bứi ch’na công nghiệp đoọng a xiu đơơh pâ. T’cooh Hai Bảnh năc ma nưih lươt l’lăm lâng bhrợ liêm choom pr’đhang băn a xiu hô bhưah ga măc đhị vêêl đong.

C’moo 2017, t’cooh Trần Văn Bảnh dzợ pa zum lâng apêê n’lơơng bhrợ t’bhưah pr’đhang băn axiu hô dhị zr’lụ Láng Biển (chr’val Tân Thuận Bình, tỉnh Đồng Tháp) bhưah k’noọ 6 ha. Đhị đâu, đợ axiu hô âng t’cooh p’loh băn dâng 5.500 p’nong lâng xooc pâ dâng 10 kg/p’nong, ra văng lái bơơn đoọng pa câl. Coh cr’chăl n’nâu, t’cooh Trần Văn Bảnh năc c’la axiu hô bâc bhlâng miền Tây. Ooy pr’đhang băn a xiu n’nâu, t’cooh Trần Văn Bảnh xay moon:

“Axiu hô năc băn coh cr’chăl đanh, tu cơnh đêêc zâp t’ngay acu đoọng cha choot 1 chu công choom, 2-3 t’ngay muy chu công choom. Cr’ay năc acu doó âi bơơn lêy râu rí, năc muy bêl tơơp hân noo boo buôn căh zâp oxy năc vêy u c’măp, ha dợ cr’chăl n’lơơng năc doó buy xuy. Axiu choot ma lic coh đac lâng acu đoọng p’xoọng ch’na công nghiệp m’bứi. pa câl công choom n’đhang acu căh choom pa câl muy chu bâc tấn cơnh apêê axiu n’lơơng. Nâu câi đợ axiu dzợ coh aboc năc dưr pâ, bh’nhăn u hăt năc bh’nhăn đơơh u pâ, ha dang lưch năc acu p’loh băn axiu n’lơơng căh choom p’loh băn c’chăl năc apêê axiu p’loh t’tun căh đơơh u pâ”.

Ting t’cooh Phan Minh Luận, c’la kinh doanh a xiu đac toọm đhị chr’val Long Định, tỉnh Đồng Tháp, pr’đhang băn a xiu hô âng t’cooh Trần Văn Bảnh bhưah ga măc, liêm yêm bhlâng coh zr’lụ, pa bhlâng năc đợ axiu dưr pâ coh aboc đăn cơnh coh cruung đac. Cr’chăl ha nua, axiu hô n’nâu bơơn t’cooh câl đoọng đơơng âng lêệ ha thị trường prang k’tiêc, t’cooh Luận moon:

“Adêy Hai Bảnh năc ma nưih tr’nơơp băn axiu hô liêm choom bhlâng coh zr’lụ clung k’ruung Cửu Long lâng coh k’tiêc Việt Nam hêê. Moon ooy z’hai băm axiu năc adêy pa bhlâng choom, ooy đợ đac, mơ bâc hăt, ng’cơnh đoọng cha choot… Đợ axiu âng adêy pa bhlâng yêm tu cr’chăl văn đanh, băn m’ma coh cruung đac. Axiu doó vêy đươi dua z’nươu tr’hâu râu rí, ma mông coh đac ch’ngaach liêm, tu cơnh đêêc axiu vêy n’căr ca crưm, lêệ năc yêm đha hum. Apêê bhươn atông băn axiu âng adêy pa bhlâng liêm choom”.

Bơơn năl, t’cooh Trần Văn Bảnh năc cán bộ, đảng viên đhêy hưu. Coh k’noọ 10 c’moo ha nua, bêl đhêy hưu tươc đâu, n’đhơ t’cooh đhur, n’đhang t’cooh công p’zay bhrợ têng, kiêng băn axiu. Lâh n’năc, t’cooh dzợ k’rong bhrợ 3 đong đoọng achịm chr’laach cơnh lâng pa zêng zên zâp c’xêê k’noọ 10 kg đong achịm chrlaach. T’cooh moon, l’lăm ahay a đay bhrợ bh’rợ xã hội, nâu câi chô đhêy hưu năc pa bhrợ n’jưah t’bơơn zên ha pr’loọng đong, n’jưah pa đhep c’rơ lâng bhrợ đoọng ca coon cha chau ma ting lêy bhrợ. Tu cơnh đêêc, pr’đhang băn axiu hô, t’cooh công k’rong bhrợ, băn pr’têêt cơnh muy râu chăp kiêng bêl t’cooh đur./.

TỶ PHÚ CÁ HÔ  Ở MIỀN TÂY

Ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, mô hình nuôi cá hô thương phẩm tuy chưa nhiều nhưng cho hiệu quả kinh tế cao. Tại tỉnh Đồng Tháp, trang trại cá hô của ông Trần Văn Bảnh (tức ông Hai Bảnh) ở xã Trung Hòa (cũ), nay là xã Mỹ Tịnh An là mô hình tiêu biểu của vùng với loại thủy sản này  

Đã ở tuổi 70, nhưng ông Trần Văn Bảnh khá bận rộn. Hằng ngày, ông dành nhiều thời gian để chăm sóc đàn cá hô ở các ao nuôi đến hàng nghìn con. Ông cho biết, trước đây gia đình ông đã nuôi nhiều loại thủy sản nước ngọt tại các ao xung quanh nhà. Cách nay 15  năm, khi Trung tâm Quốc gia Giống Thủy sản Nước ngọt Nam Bộ triển khai thí điểm mô hình nuôi cá hô tại địa phương, ông tham gia mô hình này.

Bước đầu, ông chỉ nuôi vài trăm con giống thử nghiệm. Sau đó, thấy cá hô có nhiều triển vọng, dễ nuôi, ít bị bệnh, chi phí không nhiều nên ông dần nhân rộng mô hình. Đến thời điểm này, lão nông Trần Văn Bảnh đã làm chủ 3 ao nuôi cá hô tại gia đình với diện tích 1,5 ha, thả nuôi gần 3.000 con.

Điều đáng nói là các ao nuôi cá hô của ông được đầu tư bài bản, đúng quy trình kỹ thuật, đảm bảo vừa đủ ánh sáng, độ sâu, nguồn nước ổn định để đàn cá phát triển bình thường. Ngoài lượng tảo xanh có trong ao là thức ăn chính, ông còn cho cá ăn thêm một ít thức ăn công nghiệp để cá chóng lớn. Ông Hai Bảnh là người đi tiên phong và thành công trong mô hình nuôi cá Hô có quy mô lớn tại địa phương.
Năm 2017, ông Trần Văn Bảnh còn hợp tác với các cộng sự mở rộng mô hình nuôi cá hô tại khu vực Láng Biển (xã Tân Thuận Bình, tỉnh Đồng Tháp) với diện tích mặt nước gần 06 ha. Tại đây, đàn cá hô của ông thả nuôi khoảng 5.500 con và đang ở trọng lượng trên 10 kg/con, chuẩn bị bước vào giai đoạn xuất bán. Ở thời điểm này, ông Trần Văn Bảnh là chủ đàn cá hô “khủng” lớn nhất miền Tây. Về mô hình nuôi thủy sản này, ông Trần Văn Bảnh chia sẻ:

 “ Cá hô thì nuôi dài thời gian, nên mỗi ngày mình cho ăn 1 lần cũng được mà 2–3 ngày cho ăn cũng được. Bệnh thì tôi chưa thấy nó mắc bệnh gì hết, chỉ lúc đầu mùa mưa có thiếu ô-xy thì có chết chứ thời gian còn lại thì không có chết. Cá ăn tảo trong nước và mình có dặm cho ăn thêm thức ăn viên công nghiệp. Đầu ra thì bán cũng được nhưng mà mình không thể bán một lần nhiều tấn giống như các loại cá khác. Bây giờ số cá còn lại thì lớn lên, càng thưa thì càng mau lớn, nếu hết thì mình thả nuôi cá khác chứ không được thả xen kẽ vô thì con sau nó chậm lớn.”

Theo ông Phan Minh Luận – chủ cơ sở kinh doanh cá nước ngọt tại xã Long Định, tỉnh Đồng Tháp – mô hình nuôi cá hô của ông Trần Văn Bảnh có quy mô, chất lượng nổi bật nhất khu vực, nhất là đàn cá phát triển trong môi trường gần như tự nhiên. Thời gian qua, đàn cá hô này được ông mua để cung cấp thịt cho thị trường khắp cả nước. Ông Luận nói:

 “ Chú Hai Bảnh là người đầu tiên nuôi cá hô thành công ở vùng ĐBSCL và cả nước Việt Nam mình luôn. Nói về kỹ thuật nuôi cá thì chú rất chuẩn về nguồn nước, mật độ, cách cho ăn... Chất lượng đàn cá của chú rất ngon vì thời gian nuôi kéo dài, nuôi giống hoang dã. Cá không có dùng thuốc men, sống trong môi trường sạch nên cá có da giòn, chất lượng thịt rất ngon. Các trại cá của chú là rất chuẩn.” 

Được biết, ông Trần Văn Bảnh là cán bộ, đảng viên hưu trí. Trong gần 10 năm qua, khi nghỉ hưu đến nay, dù tuổi cao, sức khỏe hạn chế nhưng ông rất tích cực lao động sản xuất, đam mê nuôi cá hô thương phẩm. Ngoài ra, ông còn đầu tư 03 nhà dẫn dụ chim yến với nguồn thu mỗi tháng gần 10 kg tổ yến. Ông quan niệm, trước đây mình tham gia công tác xã hội, nay về nghỉ hưu phải lao động sản xuất để vừa có thu nhập cho gia đình, vừa rèn luyện sức khỏe và làm gương cho con cháu noi theo. Do đó, mô hình nuôi cá hô, ông vẫn đầu tư, nuôi nối tiếp như một niềm đam mê lúc tuổi cao./.