“Pr’họp ra diu đâu prá xay ooy râu liêm choom, râu căh ơy liêm choom coh c’xêê ahay, xay bhrợ muy bơr bh’rợ coh c’xêê ha y lâng râu rơơm kiêng Chi bộ hêê ting t’ngay choh t’bấc tơơm sâm. Zập chi t’bhlâng xay bhrợ, coh đêêc đảng viên năc l’lăm xay bhrợ, đhanuôr ting bhrợ coh t’tun. T’bil ha ul, pa xiêr đharựt công cơnh đêêc, đảng viên năc pa xiêr đharựt l’lăm xang n’năc tước ooy đhanuôr ting bhrợ têng. Chi bộ công ơy pác moon bh’rợ tr’nêng, zập đảng viên coh Chi bộ năc k’đhơợng lêy 11 pr’loọng đong, zooi apêê đoo t’bil lơi đharựt…”

T’cooh Hồ Văn Đuôi, Bí thư Chi bộ cr’noon 2, chr’val Trà Linh, chr’hoong Nam Trà My k’đhơợng xay pr’họp Chi bộ định kỳ c’xêê 7. Năc manuyh k’đhơợng xay âng Chi bộ cr’noon 2, t’cooh Đuôi ta luôn pa dưr cr’noọ xa nay l’lăm xay bhrợ, ta nih đha nâng âng manuyh đảng viên coh pazêng xa nay bh’rợ, chr’năp bhlâng năc coh bh’rợ pa dưr kinh tế. T’cooh Đuôi xay truih, công cơnh bấc đhanuôr Trà Linh, lâh zệt c’moo l’lăm, pr’loọng đong đoo công năc pr’loọng đong đharựt. Râu đâu bhrợ ha đoo k’rang bhlâng. Ađoo moon, năc ng’bhrợ Bí thư Chi bộ kiêng đoọng đhanuôr xơợng đươi lâng ting xay bhrợ, năc ng’đay “prá xay choom, bhrợ choom”, tr’nơớp năc căh choom đớc dưr vaih đharựt.

C’moo 2002, bơơn lêy râu liêm choom tơợ bh’rợ choh sâm coh da ding Ngọc Linh, t’cooi Đuôi năc tơớp bhrợ m’ma, choh sâm. Coh cr’chăl n’nă, n’jưah ta bhúch zên, n’jưah căh n’năl cơnh choh lâng zư lêy sâm năc diic điêl t’cooh Đuôi lướt pa bhrợ đoọng ha apêê n’lơơng coh cr’noon đoọng xăl công pay tơơm m’ma sâm, tơợ đêêc, năc bơơn n’năl lâng pa chô kinh nghiệm. C’moo 2005, vêy Ngân hàng Nông nghiệp lâng pa dưr bhươl cr’noon chr’hoong Nam Trà My đoọng vặ 5 ức đồng lâng đợ zên lãi t’đui đoọng mơ 0,6%, t’cooh Đuôi câl lứch m’ma tơơm sâm Ngọc Linh chô choh. Tước c’moo 2010, bhươn sâm âng pr’loọng đong đoo năc bơơn pay pa chô, ađoo chroót lứch zên nợ ngân hàng lâng năc bhrợ t’bhưah cớ bhươn sâm. Tơợ 10 tơơm m’ma sâm coh tr’nơớp, nâu cơy pr’loọng đong t’cooh Đuôi vêy tước k’zệt r’bhâu tơơm sâm.

Lâh đợ k’lung ha âu đớc, zập c’moo năc muy pay pa chô tơợ cr’liêng lâng pô sâm, t’cooh Đuôi bơơn pay pa chô m’bứi bhlâng tước k’ha riêng ức đồng. Pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong t’cooh Đuôi ting t’ngay nhâm mâng lâh mơ, k’coon năc bơơn lướt học liêm choom. Căh muy pa dưr kinh tế pr’loọng đong, t’cooh Đuôi năc dzợ zooi bấc pr’loọng đong lum pr’ắt tr’mông đharựt bơơn t’bil lơi đharựt: “Pr’loọng đong cu xoọc đâu, pr’ắt tr’mông ơy tr’xăl ghít bhlâng. Acu lêy Nghị quyết anag Đảng bộ nhiệm kỳ ahay năc crêê liêm pa bhlâng, tu c’lâng xa nay năc t’hước ooy cr’noọ t’bil ha ul, pa xiêr đharựt nhâm mâng”.

Căh muy t’bhlâng l’lăm pa xiêr đharựt nhâm mâng, Chi bộ cr’noon 2 dzợ năc đơn vị tr’nơớp tơớp bhrợ bh’rợ “Muy đảng viên zooi 11 pr’loọng đong đhanuôr”. Lâh 5 c’moo xay bhrợ, tơợ c’moo 2019 tước nâu cơy, năc vêy 100 pr’loọng đong đhanuôr coh cr’noon vêy ta zooi, t’bhlâng t’bil lơi đharựt, muy bơr pr’loọng đong dưr k’van k’bhộ. Anoo Hồ Văn Quy, đảng viên đha đhâm tr’nơớp vêy ta k’dua zooi 11 pr’loọng đong zr’năh k’đhap coh bhươl cr’noon prá xay: Lâh zooi m’ma sâm, ađoo dzợ pa choom đhanuôr choh lâng zư lêy tơơm sâm Ngọc Linh. Ting n’năc pa choom đhanuôr choh crâng lâng pazêng tơơm zơ nươu râu lơơng đoọng n’jưah zư sâm, n’jưah vêy p’xoọng thu nhập, pay ếp băn đanh.

Anoo Quy xay truih, pazêng pr’loọng đong năc vêy anoo zooi nâu cơy ơy choom t’bil lơi đharựt, pr’ắt tr’mông nhâm mâng: “Coh cr’chăl ahay, vêy Chi bộ k’dua zooi 11 pr’loọng đong. Tước nâu cơy năc vêy 9 pr’loọng đong ơy vêy kinh tế nhâm mâng, k’coon bơơn học hành liêm crêê, pr’ắt tr’mông nhâm mâng. Acu xay truih, p’too pa choom đhanuôr pa dưr kinh tế, pa bhlâng năc coh tơơm zơ nươu, tơơm sâm. Đoọng pay ếp băn đanh, acu pa choom đhanuôr choh muy bơr râu tơơm chr’noh cơnh dảo cổ lam, nhâm sâm, tơơm sâm nam…, bhrợ ruộng ha roo. Acu ông p’too pa choom đhanuôr oó lâh tal crâng bhrợ ha rêê đoọng zư lêy crâng, choh sâm, pa dưr kinh tế pr’loọng đong t’đui zập pr’loọng đong. Acu prá xay, ắt tớt ta nih đha nâng đợ pr’loọng đong hân đoo ơy choom xay bhrợ đoọng đhanuôr prá xay, ta mooh chêêc n’năl kinh nghiệm tr’zooi đh’rưah pa dưr”.

Chr’val Trà Linh vêy 3 cr’noon năc đhiệp cr’noon 1 lâng 2 vêy k’tiếc choh sâm. Đoọng bhrợ t’vaih pr’đơợ zooi 300 pr’loọng đong đhanuôr cr’noon 1 vêy k’tiếc coh sâm lâng tơơm zơ nươu, Chi bộ cr’noon 2 k’rong đh’rưah lâng pazêng apêê t’cooh bhươl, trưởng cr’noon ta đang moon cán bộ đảng viên lâng đhanuôr đoọng 300 héc ta k’tiếc zooi đhanuôr cr’noon 3 choh tơơm sâm đoọng t’bil đharựt. Lâng bh’rợ n’nâu, crêê cơnh lâng đhr’năng la lua lâng râu pazum têy, chrooi c’rơ âng đhanuôr, chr’năp bhlâng năc apêê cán bộ đảng viên, pr’ắt tr’mông âng đhanuôr chr’val Trà Linh ơy tr’xăl ghít bhlâng. Tơợ muy chr’val đharựt pa bhlâng âng chr’hoong Nam Trà My, nâu cơy Trà Linh dưr vaih bhươl cr’noon bấc pa bhlâng manuyh k’van vêy muy căh vêy bơr coh Quảng Nam.

T’cooh Hồ Văn Dang, Phó Chủ tịch UBND chr’val Trà Linh prá xay: “Bh’rợ t’bil ha ul liêm choom ghít bhlâng. Bêl ahay Trà Linh đợ pr’loọng đong đharựt bấc pa bhlâng coh chr’hoong. Đươi vêy c’lâng p’rang liêm buôn, đươi vêy tơơm sâm năc tơợ bh’rợ ch’mêệt lêy coh c’moo 2023 ting cơnh xa nay t’mêê, đợ pr’loọng đong đharựt dzợ mơ 15,2%. Coh chr’val Trà Linh vêy 766 pr’loọng đong lâng mơ 3.153 pr’loọng đong năc nâu cơy 100-150 pr’loọng đong vêy đợ zên bơơn pay pa chô tơợ 500 ức đồng tước 1 tỷ đồng năc vêy, ng’moon cơnh đêêc lâh 1 tỷ, bơr pêê tỷ năc vêy, l’lăm ahay 100 ức đồng hân tơợ mặ ng’bơơn”.

Đh’rưah lâng bh’rợ “Muy đảng viên k’đhơợng lêy, zooi 11 pr’loọng đong đhanuôr”, xa nay bh’rợ “3 đảng viên zooi 1 pr’loọng đong đharựt” công năc bh’rợ t’mêê âng chr’hoong Nam Trà My. Ting n’năc, pazêng cơ quan, đơn vị, chr’năp bhlâng năc cán bộ, đảng viên zooi đhanuôr, pa choom ha pr’loọng đong đharựt bơơn vặ zên bhrợ cha t’đui đoọng, zooi đhanuôr đươi dua khoa học, kỹ thuật ooy bh’rợ tr’nêng, xăl ooy cr’noọ, bh’rợ tr’nêng đoọng pa dưr râu liêm choom âng bh’rợ tr’nêng, t’bhlâng t’bil lơi đharựt…

T’cooh Trần Duy Dũng, Chủ tịch UBND chr’hoong Nam Trà My prá xay ghít: Lâng bh’rợ liêm choom, bh’rợ tr’nêng ta béch g’lăng n’nâu ơy ting zooi Nam Trà My tơợ 1 coh 62 chr’hoong đharựt âng prang k’tiếc k’ruung lâng đợ pr’loọng đong đharựt c’moo 2015 lâh 71%, tước nâu cơy năc dzợ mơ lâh 10%: “Nghị quyết 3 cán bộ đảng viên zooi muy pr’loọng đong ơy pa dưr râu liêm choom coh bấc c’moo ahay. Coh cr’chăl ha y azi t’bhlâng xay bhrợ k’rơ lâh mơ. Năc ng’xăl ooy bh’rợ ng’zooi, zooi apêê đoo bhrợ pa dưr cr’noọ xa nay pa dưr kinh tế pr’loọng đong, zooi apêê đoo vặ zên đoọng pa dưr; zooi apêê ooy bh’rợ bhrợ cha đoọng choom t’bil lơi đharựt. Năc ng’bhrợ h’cơnh ooy đoọng apêê đoo doọ vêy cr’noọ đương g’nưưm. Coh ha y, azi t’bhlâng k’rong xay, pa chô kinh nghiệm, t’bhlâng p’too moon đoọng xay bhrợ liêm choom lâh mơ”./.

VAI TRÒ ĐẢNG VIÊN TRONG XÓA ĐÓI, GIẢM NGHÈO VÙNG ĐBDTTS

Cùng với phong trào “3 đảng viên đồng hành với 1 hộ nghèo”, những năm gần đây, mô hình “Một đảng viên quản lý, giúp đỡ 11 hộ dân” đã và đang được nhân rộng, mang lại hiệu quả tích cực trong công tác giảm nghèo bền vững ở huyện vùng cao Nam Trà My.

“Cuộc họp sáng nay đánh giá mặt mạnh, mặt yếu trong tháng vừa qua, triển khai một số công việc trong tháng tới với mong muốn Chi bộ mình càng ngày càng phát triển cây sâm. Từng chi bộ triển khai thực hiện, trong đó đảng viên phải làm trước, bà con làm sau. Xóa đói, giảm nghèo cũng vậy, đảng viên phải giảm nghèo trước rồi bà con mới làm theo. Chi bộ cũng đã phân công rồi, mỗi đảng viên trong Chi bộ phải quản lý 11 hộ, giúp đỡ để họ thoát nghèo…”Đó là nội dung mà ông Hồ Văn Đuôi, Bí thư Chi bộ thôn 2, xã Trà Linh, huyện Nam Trà My đưa ra tại cuộc họp định kỳ tháng 7. Là thủ lĩnh của Chi bộ, ông Đuôi luôn nêu cao tinh thần tiên phong, gương mẫu của người đảng viên trong mọi phong trào, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển kinh tế. Ông Đuôi kể, cũng như phần đông bà con Trà Linh, hơn chục năm trước, gia đình ông cũng thuộc diện nghèo khó. Điều này khiến ông luôn trăn trở. Ông bảo, là Bí thư Chi bộ muốn để dân nghe và làm theo, thì mình phải “nói được, làm được”, đầu tiên là không được phép nghèo. Năm 2002, nhận thấy lợi thế và tiềm năng phát triển cây sâm trên đỉnh Ngọc Linh, ông Đuôi bắt đầu ươm giống, trồng sâm. Thời điểm đó, vừa thiếu vốn, vừa thiếu kỹ thuật trồng và chăm sóc sâm nên vợ chồng ông Đuôi quyết định đi làm thuê trong làng để đổi công lấy cây sâm giống, qua đó, học hỏi tích lũy kinh nghiệm. Năm 2005, được NHNN &PTNN huyện Nam Trà My cho vay 5 triệu đồng với lãi suất ưu đãi 0,6%, ông Đuôi đầu tư mua hết cây giống để phát triển cây sâm Ngọc Linh. Đến năm 2010, vườn sâm của gia đình cho thu hoạch, ông trả hết nợ ngân hàng và tiếp tục đầu tư mở rộng vườn sâm. Từ 10 cây giống ban đầu, đến nay gia đình ông Đuôi đã sở hữu gần chục ngàn cây sâm. Ngoài phần củ để dành, mỗi năm chỉ tính riêng thu hoạch từ hạt và hoa sâm, ông Đuôi thu về ít nhất vài ba trăm triệu đồng. Cuộc sống của gia đình ông Đuôi ngày càng ổn định, con cái được học hành đến nơi đến chốn. Không chỉ phát triển kinh tế gia đình, ông Đuôi còn tiên phong trong việc nhận đỡ đầu, giúp nhiều hộ khó khăn trong thôn thoát nghèo: “ Gia đình của tôi hiện nay, nói về cuộc sống đã đổi thay rất rõ rệt. Tôi thấy Nghị quyết của Đảng bộ nhiệm kỳ vừa qua rất đúng đắn vì chủ trương nó  hướng tới mục tiêu xóa đói, giảm nghèo bền vững”.

Không chỉ tiên phong giảm nghèo bền vững, Chi bộ thôn 2 còn là đơn vị đầu tiên khởi xướng và triển khai mô hình “Một đảng viên quản lý, giúp đỡ 11 hộ dân”. Qua 5 năm triển khai, từ năm 2019 đến nay, đã có hơn 100 hộ dân trong thôn được giúp đỡ, vươn lên thoát nghèo, một số hộ trở nên giàu có. Anh Hồ Văn Quy, đảng viên trẻ lần đầu tiên được phân công giúp đỡ 11 hộ khó khăn trong thôn cho biết: Ngoài hỗ trợ sâm giống, anh còn cầm tay, chỉ việc hướng dẫn bà con cách trồng và chăm sóc, bảo vệ cây sâm Ngọc Linh. Đồng thời tư vấn cho bà con trồng rừng và các loại cây dược liệu để vừa bảo vệ vườn sâm, vừa có thêm thu nhập, lấy ngắn nuôi dài. Anh Quy khoe, hầu hết các gia đình được anh kèm cặp, giúp đỡ, nay đã thoát được nghèo, cuộc sống ổn định: “Thời gian qua, được Chi bộ phân công giúp đỡ 11 hộ. Đến nay 9 hộ đã có  kinh tế đảm bảo, con cái được học hành, cuộc sống ổn định. Mình tuyên truyền cho bà con phát triển kinh tế, nhất là trồng cây dược liệu, cây sâm. Để lấy ngắn nuôi dài, mình hướng dẫn bà con trồng một số cây như dảo cổ lam, nhân sâm, cây sâm nam.., làm ruộng lúa nước. Mình cũng tuyên truyền cho bà con hạn chế làm lúa rẫy để giữ rừng, trồng sâm, phát triển kinh tế gia đình theo từng hộ. Mình nêu gương những hộ làm được để bà con tuyên truyền, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, giúp đỡ nhau cùng phát triển”.

Xã Trà Linh có 3 thôn nhưng chỉ thôn 1 và 2 có đất trồng sâm. Nhằm tạo điều kiện giúp 300 hộ dân thôn 1 có đất trồng sâm và cây dược liệu, Chi bộ thôn 2 phối hợp với các già làng, trưởng thôn vận động cán bộ đảng viên và bà con nhường 300 ha đất giúp bà con thôn 3 phát triển cây sâm để xóa nghèo. Với cách làm hay, phù hợp thực tế và sự chung tay góp sức của người dân, đặc biệt là đội ngũ cán bộ đảng viên, đời sống của bà con xã Trà Linh đã đổi thay rõ rệt. Từ 1 xã nghèo nhất huyện Nam Trà My, đến nay Trà Linh đã trở thành làng tỷ phú có một không 2 ở Quảng Nam. Ông Hồ Văn Dang, Phó Chủ tịch UBND xã Trà Linh cho biết: “Việc xóa đói hiệu quả rõ rệt.  Ngày xưa Trà Linh tỷ lệ hộ nghèo nhiều nhất huyện. Nhờ cơ sở hạ tầng thuận lợi, nhờ có cây sâm nên qua rà soát cuối năm 2023 theo chuẩn mới, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 15,2 %. Trên địa bàn xã Trà Linh có 766 hộ với 3.153 hộ thì bây giờ 100-150 hộ có thu nhập 500 triệu đến 1 tỷ đồng là có, nói thế chứ trên 1 tỷ, vài 3 tỷ đồng là có, trước đây 100 triệu kiếm không ra”.

Cùng với mô hình “Một đảng viên quản lý, giúp đỡ 11 hộ dân”, phong trào “3 đảng viên đồng hành với 1 hộ nghèo” cũng là cách làm khá mới của huyện Nam Trà My. Theo đó, các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là cán bộ, đảng viên đồng hành với người dân, tư vấn, hướng dẫn hộ nghèo tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, giúp bà con ứng dụng khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, thay đổi nếp nghĩ, cách làm để nâng cao hiệu quả sản xuất, vươn lên thoát nghèo…. Ông Trần Duy Dũng, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My khẳng định: Với những mô hình hay, cách làm sáng tạo này đã góp phần đưa Nam Trà My từ 1 trong 62 huyện nghèo của cả nước với tỷ lệ hộ nghèo năm 2015 hơn 71%, đến nay  giảm chỉ còn chỉ còn hơn 10%: “Nghị quyết 3 cán bộ đảng viên giúp một hộ nghèo” đã phát huy hiệu quả trong nhiều năm nay. Thời gian đến chúng tôi quyết liệt hơn nữa. Ở đây thay đổi hình thức giúp đỡ, giúp họ xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế gia đình, giúp họ vay vốn để phát triển; giúp họ cách làm ăn để thoát nghèo. Nhưng làm sao để học không ỷ lại. Sắp đến chúng tôi tổng kết, rút kinh nghiệm, tiếp tục chỉ đạo để làm tốt hơn”./.