X'ră:  THANH NGA

K’noọ 30 cha’nặc đhanuôr Cơtu cóh chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam t’mêê chô pấh ooy vel văn hoá-du lịch zâp acoon cóh VN đhị Đồng Mô, Sơn Tây-Hà Nội đoọng xay moon p’cắh văn hoá acoon cóh đay lâng pr’đợc Đhanuior acoon cóh Cơtu lâng truyền thống cách mạng. đợ j’niêng cr’bưn văn hoá truyền thống cơnh ch’na đh’nắh, bhiệc bhan, pr’hát xa’nưl, chr’ớh bh’lêê bh’la… nắc bơơn đhanuôr lêy pay đoọng xay moon tước ta’mooi lâng đhanuôr thủ đô. nâu đoo nắc bh’rợ đoọng hơnh déh 70 c’moo cách mạng c’xêê 8, quốc khánh 2/9 lâng t’ngay truyền thống âng ngành văn hoá. 

Zâp apêê pân’jứih pân’đil Cơtu xoọc múa pr’múa tân tung da dặ đoọng hơnh déh đông Gươl t’mêê âng acoon cóh đay bơơn bhrợ padưr đhị vel văn hoá-du lịch zâp acoon cóh VN cóh Đồng Mô-Sơn Tây-Hà Nội. đhr’nông đông gươl nâu ơy bhrợ padưr zăng đenh, hân đhơ cơnh đêếc, nâu đoo nắc g’lúh tr’nơợp đhanuôr Cơtu chô ooy đâu đoọng pazưm acoon cóh đay lâng bhrợ bhiệc bhan hơnh déh Gươl t’mêê. Zr’lụ Gươl nâu nắc 2, 3 đhr’nông đông truyền thống âng manứih Cơtu bơơn bhrợ padưr, p’cắh đoọng ha vel truyền thống âng đhanuôr.

T’coóh vel Priu Pố lâng đợ apêê t’coóh cóh đoàn nắc xoọc bhrợ bhiệc bhan ra’văng bhuốih, k’đươi pachô apêê a’bhô dang chô lêy lâng pấh bhiệc bhan hơnh déh Gươl t’mêê âng đhanuôr. Đợ pr’đươi bhrợ têng nắc vêy zâp a’vị đêệp zêệ lâng a’rong, avị cuốt, z’rá… lâng đợ pr’đươi bơơn ra’văng bhrợ liêm zâp lâng âng đơơng tơợ Tây Giang tước ooy đâu.

Xang bhrợ têng j’niêng bh’rợ nâu, zâp râu ch’na cha bơơn âng đơơng pa’glúh đoọng ta’mooi lêy ặt cha pazưm đh’rứah lâng đhanuôr Cơtu. K’noọ 30 manứih Cơtu âng chr’hoong Tây Giang, zâp ngai cung bhui har bêl đhr’nông đông truyền thống âng acoon cóh đay bơơn bhrợ padưr cóh cr’loọng Hà Nội. t’coóh Palăng Bưng, cóh vel A Rớ, chr’val Lăng, chr’hoong Tây Giang, Quảng Nam đoọng năl:

Đhi noo cóh đoàn tự hào bhlâng. Acoon cóh Cơtu nắc 1 acoon cóh cắh váih bấc, hân đhơ cơnh đêếc nắc pr’lướt bh’rợ bhrợ têng, vel bhươl Cơtu vêy cóh thủ đô Hà Nội. nắc lêy bhui har bhlâng. Rơơm kiêng ooy đợ c’moo nâu a’tốh nắc âng đơơng đhanuôr Cơtu lướt ooy đâu giao lưu, lêy ta’moóh pachoom lâng zâp acoon cóh lơơng, đoọng đh’rứah bơơn năl văn hoá âng zâp acoon cóh lâng đh’rứah bhrợ padưr vel bhươl.

Cắh mưy bhrợ padưr cớ bhiệc bhan hơnh déh đông Gươl t’mêê, c’bhúh nghệ nhân Cơtu chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam dzợ âng đơơng ooy vel Văn hoá du lịch zâp acoon cóh VN bấc râu liêm chr’nắp đắh văn hoá âng acoon cóh đay, cơnh zâp pr’múa pr’hát truyền thống, zâp râu chr’ớh bh’lêê bh’la, zâp bh’rợ tr’nêng truyền thống, bh’nơơn pr’đươi a’yêm chr’nắp âng đhanuôr Cơtu… lấh mơ, 2 bh’rợ bhrợ padưr bhiệc bhan hơnh déh dodong Gươl t’mêê lâng bhiệc bhãn ay xơ manứih truyền thống âng đhanuôr Cơtu chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam bơơn lêy pay nắc 2 râu chr’nắp cóh bhiệc bhan nâu. T’coóh vel Briu Pố, cóh vel A Rớ, chr’val Lăng, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam xay moon lâng ta’mooi, đhanuôr cóh thủ đô ooy đắh văn hoá acoon cóh đay:

Cung cơnh acoon cóh đhi noo lơơng, manứih Cơtu zi nắc moon ooy văn hoá truyền thống bấc bhlâng. Mưy cắh pr’đoọng nắc chô ặt ooy đâu cắh mơ đenh, nắc âng đơơng m’bứi a’năm văn hoá truyền thống âng acoon cóh. Đông Gươl nắc cung cơnh đồng bằng váih đình làng, đắh Tây Nguyên nắc vêy đông Rông, manứih Cơtu zi nắc váih Gươl. Gươl nắc đông zr’nưm âng manứih Cơtu, vel ngai cung vêy gươl. Gươl nắc đợc đhị m’pâng vel, zâp ngai pr’loọng đông cóh vel zêng chô ặt k’rong pazưm cóh Gươl bêl vêy bhiệc bhan. Cắh váih gươl nắc vel n’nắc cắh mặ choom ặt zư, mamung.

Ting lêy bấc a’năm apêê pấh đương lêy xâng t’coóh Briu Pố xay moon đắh văn hoá Cơtu. Zâp bhr’ươl pr’hát, pr’múa laliêm lâng đợ đh’riêng xa’nưl pr’hay âng chiing cha’gâr âng zâp apêê nghệ nhân Cơtu bhrợ chi’ớh bơơn bấc ngai chắp kiêng lâng đương lêy xâng. Amoó Loang cóh quận Đống Đa, Hà Nội đoọng năl:

Cắh bhr’nêy, acu lướt ooy vel văn hoá du lịch zâp acoon cóh VN, acu nắc tr’lưm lâng đhanuôr Cơtu cóh đâu, lấh mơ nắc lêy đợ bh’rợ tr’nêng âng apêê, acu bhui har bhlâng. Đợ râu văn hoá liêm chr’nắp acu k’noọ nắc lêy lướt tước đhị đâu nắc vêy choom bơơn năl. Đhị Hà Nội nâu vêy không gian kiến trúc văn hoá chr’nắp bhlâng âng manứih Cơtu, lâng đông gươl, lâng đợ pr’múa tân tung da dặ, lâng chiing cha’gâr, lâng zâp j’niêng bh’rợ truyền thống, pr’hay chr’nắp bhlâng.

Hadợ t’coóh Trần Trung Thập, chr’val Phụng Thượng, chr’hoong Phúc Thọ, Hà Nội nắc pabhlâng kiêng lêy pr’múa tân tung da dặ âng đhanuôr Cơtu:

Bêl chô ooy đâu lêy bhiệc bhan âng manứih Cơtu chi’ớh đhị vel văn hoá acoon cóh, acu lêy vêy 1 râu chr’nắp lalay. Chr’nắp bhlâng, tu cắh vêy acoon cóh n’đoo vêy pr’múa cơnh acoon cóh nâu. Zâp acoon cóh nắc zêng vêy pr’hoọm bh’rợ lalay. Acoon cóh nâu nắc vêy pr’múa pr’hay liêm. Nâu đoo nắc lêy zư padưr lấh mơ, cắh mưy cóh vel văn hoá nắc dzợ đoọng ha zâp ngai, bhrợ t’bhứah, tu nâu đoo nắc truyền thống chr’nắp pr’hay.

Chô ooy Hà Nội, k’noọ 30 đhanuôr Cơtu âng tỉnh Quảng Nam cắh mưy xay moon văn hoá âng đay tước lâng ta’mooi cóh thủ đô, nắc dzợ lêy cha’mêết zr’lụ vel văn hoá-du lịch zâp acoon cóh VN, lâng leiem zâp kiến trúc truyền thống âng 54 acoon cóh prang k’tiếc k’ruung. T’coóh Palăng Bưng moon, ađay lêy nắc bơơn lêy cha’mêết, năl gít lâng tự hào lấh mơ ooy acoon cóh Cơtu cung cơnh zâp acoon cóh đhi noo cóh k’tiếc k’ruung hêê:

Manứih Cơtu nắc tơợ đenh ahay cung cóh vel đông zi, cắh ơy lướt bấc ooy lâng bơơn lêy kiến trúc, đông xang âng zâp acoon cóh lơơng. Bêl đâu pr’đoọng nắc bơơn lướt Hà Nội lâng lêy bh’rợ tr’nêng vel bhươl truyền thống âng manứih Cơtu, ooy đâu vêy zâp acoon cóh lơơng ooy 54 acoon cóh VN hêê, năl gít đợ bh’rợ tr’nêng âng zâp acoon cóh lơơng.

30 cha’nặc đhanuôr Cơtu âng chr’hoong Tây Giang-Quảng Nam lướt vốch g’lúh nâu zêng nặc đợ apêê vêy uy tín cóh đhanuôr cơnh t’coóh vel, trưởng vel, nghệ nhân, zâp cha’nặc manứih vêy bấc râu chrooi đoọng bhrợ têng bêl tr’zêl tr’penh, ooy bh’rợ zư lêy, padưr râu chr’nắp liêm văn hoá truyền thống Cơtu tước lâng bấc ơl đhanuôr cóh cr’loọng k’tiếc k’ruung lâng cóh k’tiếc k’ruung lơơng.

Ting cơnh t’coóh Arất Blúi, phó chủ tịch UBND chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam moon, cr’chăl nâu a’tốh, chr’hoong nắc t’bhlâng bhrợ pr’đơợ đoọng đhanuôr Cơtu vêy đợ bh’rợ liêm choom cơnh đâu. cr’chăl nâu, vel đông cung t’bhlâng k’đươi moon zư lêy văn hoá âng đhanuôr Cơtu, đoọng đợ râu liêm chr’nắp truyền thống âng acoon cóh bơ ơn zư đợc, p’cắh pậ bhứah:

Lâng chr’hoong, xang bh’rợ nâu, nắc t’bhlâng zư lêy, padưr lấh mơ đợ chr’nắp văn hoá âng manứih Cơtu moon lalay, zâp acoon cóh VN moon zr’nưm. Ooy đâu, t’bhlâng zư lêy pr’hoọm liêm chr’nắp âng đhanuôr Cơtu nắc pr’múa tân tung da dặ lâng 2, 3 văn hoá vel bhươl, văn hoá vật thể lâng phi vật thể cóh vel đông chr’hoong. Azi nắc ơy bhrợ têng zâp vel truyền thống Cơtu, zâp vel nắc váih gươl, đhị ắt chi’ớh cộng đồng, vêy đợ bh’rợ văn hoá pr’hát xa’nưl, lấh mơ nắc vêy đội chiing cha’gâr, đội văn hoá pr’hát xa’nưl thể thao lâng zâp râu chr’ớh bh’lêê bh’la âng vel đông./.