Ra ngắt pâm bhroọt  năc muy đhr’năng cr’pân bhlầng cơnh lâng c’rơ tr’mông âng coon ma nuyh hêê. Ting cơnh CDC Mỹ, 1 coh 6 cha năc căh dzợ ma mông tu pặt da dul moọt c’moo 2020 nắc zêng ra ngắt pâm bhroọt. Lâh mơ dzợ, lâh 40 giây đồng hồ năc 1 cha nắc Mỹ crêê ra ngắt pâm bhroọt lâng lâh 3,5 phút năc muy cha năc chêệt tu ra ngắt pâm bhroọt.

Apêê chuyên gia moon, bhiệc tớt muy đhị, căh pa gớt a chăc a rang năc muy coh pazêng rau tu bhrợ váih ra ngắt pâm bhroọt. Tớt lalâh đanh cung bhrợ vaih pắt da dul, tiểu đường loại 2 lâng apêê cr’ay lơơng, pazêng lâng trầm cảm.

Đọong xăl cơnh ặt ma mông căh lâh pa gớt a chăc, apêê bác sĩ k’đươi moon apêê t’cooh g’grựa năc pa gơt a chăc a rang đâh bhlầng cung 150 phút zập tuần, pa gớt a chăc tơợ tr’xin tước zăng k’rơ. Đhơ cơnh đêêc, pa chăp lêy t’mêê bhlầng âng Đại học San Diego State, bơơn xay moon đhị Tạp chí Hiệp hội Y khoa Mỹ JAMA Network Open, apêê bh’rợ pa gớt a chắc zập t’ngay lâng đhr’năng doó ha lêệng năc cơnh bhrợ bh’rợ coh đong đoọng pa xiêr đhr’năng ra ngắt pâm bhroọt.

T’cooh Steven Hooker, Hiệu trưởng Đại học Y tế lâng Dịch vụ Nhân sinh SDSU năc ma nuyh tr’nơợp pa chăp lêy đoọng năl: “Đhr’năng pa gớt a chăc tr’xin zêng lâng bhiệc pih dooh đong xang, tang c’riing, dzut pa pan tr’nớt, rao xe, lướt đh’ooi… Apêê lêy pa ghit lêy năc zêng bh’rợ pa gơy a chăc lâng căh lâh pa gớt zêng crêê ooy đhr’năng ra ngắt pâm bhroọt . pa chăp t’mêê pa căh năc apêê bh’rợ cha groong  ra ngắt pâm bhroọt năc lêy k’rong ooy mị đăh đâu”.

Bơơn năl, apêê pa chăp lêy ơy đăng cr’chăl âng pazêng ma nuyh căh lâh pa gớt a chăc lâng cr’chăl cung cơnh đhr’năng pa gớt đhị 7.600 cha năc g’grứa tơợ 45 c’moo năc a têh, xang đêêc năc t’piing lêy dữ liệu lâng đhr’năng ra ngắt pâm bhroọt đhị pazêng ma nuyh ting pâh coh 7 c’moo.

Pazêng ma nuyh ting pâh zêng cọong muy gia tốc kế pa têệt đhị đha đheng, muy máy lêy đhr’năng lalướt, pa căh ghit đhr’năng pa gớt a chăc, cr’chăl tớt bha bhốt. Bh’nơơn pa chăp đoọng lêy pazêng ngai căh lâh pa gớt a chăc tơợ 13 giờ năc a têh coh zập t’ngay buôn vaih ra ngắt pâm bhroọt  lâng dzoóc bấc tước 44%.

T’cooh Hooker đọong năl: “Apêê đhr’năng bơơn lêy nâu hêch lêy choom đươi dua tu apêê bh’rợ lâng đhr’năng căh lâh pa gớt achắc bơơn đăng lêy lâng gia tốc kế pa căh dữ liệu crêê bhlầng t’piing lâng apêê pa chăp lêy tơợ apêê bh’rợ xay moon lalăm hay”.

Đhr’năng lalua đoọng lêy, bấc ma nuyh ga’rứa đhị Mỹ căh vêy pa gớt  achăc ta luôn. Đhr’năng lalua đoọng lêy, bấc ngai pậ banh đhị Mỹ căh vêy pa gớt a chăc ta luôn. Ting cơnh xay moon âng CDC, năc mơ 23% ma nuyh g’grứa bhrợ liêm cơnh moon k’đươi zập tuần đăh pa gớt a chăc, pa liêm da dul lâng lêệ la coh dzung têy. Apêê chuyên gia moon, ahêê doó đươi lướt 10.000 bhr’dang dzung lướt coh zập t’ngay căh cơh pa gớt a chăc k’rơ lâh mơ c’rơ âng đay. Xăl ooy đêêc năc bhiệc dưr dzoọng lâng bhrợ têng apêê bh’rợ pa gớt a chăc tơợ tr’xin nắc a têh bơr pêê chu coh zập t’ngay năc muy cơnh liêm choom bhlầng đoọng pa xiêr đhr’năng ra ngắt pâm bhroọt.

T’cooh Hooker k’đươi moon: Cơnh lâng c’rơ âng da dul lâng abục, năc lalướt bấc lâh coh đhr’năng c’rơ âng đay, oó lâh bấc ng’tớt bha’bhốt./.

Cách đơn giản để giảm nguy cơ đột quỵ

                                     (VOV.VN)

Theo nghiên cứu của Đại học San Diego State (SDSU), những hoạt động đơn giản như hút bụi, lau nhà, dắt thú cưng đi dạo hoặc chơi trò bắt bóng,… cũng có thể giảm nguy cơ đột quỵ.  

  Đột quỵ là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm. Theo CDC Mỹ, cứ 1 trong 6 trường hợp tử vong do bệnh tim mạch vào năm 2020 là do đột quỵ. Hơn nữa, cứ sau 40 giây lại có một người Mỹ bị đột quỵ và cứ sau 3,5 phút thì có một người tử vong vì đột quỵ.

Các chuyên gia cho rằng việc ngồi một chỗ và không hoạt động kéo dài là một trong những nguyên nhân gây đột quỵ. Ngồi quá nhiều cũng dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường loại 2 và các bệnh mạn tính khác, bao gồm cả trầm cảm.

Để thay đổi lối sống ít vận động, các bác sĩ khuyến nghị người trưởng thành nên thực hiện ít nhất 150 phút tập thể dục nhịp điệu từ cường độ vừa phải đến mạnh mỗi tuần. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới của Đại học San Diego State, được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Mỹ JAMA Network Open, cho thấy thực hiện các hoạt động hàng ngày với cường độ nhẹ hơn như làm việc nhà có thể làm giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.

Ông Steven Hooker, Hiệu trưởng Đại học Y tế và Dịch vụ Nhân sinh SDSU và là người dẫn đầu nghiên cứu cho biết: “Hoạt động thể chất cường độ nhẹ bao gồm hút bụi, quét nhà, rửa xe, đi dạo thư giãn, hoặc chơi trò bắt bóng. Chúng tôi quan sát thấy cả hoạt động thể chất và ít vận động đều tác động độc lập đến nguy cơ đột quỵ. Nghiên cứu của chúng tôi chứng minh rằng các chiến lược phòng ngừa đột quỵ nên tập trung vào cả hai điều này”.

Được biết, các nhà nghiên cứu đã đo lường thời gian của những người ít vận động và thời gian cũng như cường độ hoạt động thể chất ở 7.600 người trưởng thành từ 45 tuổi trở lên, sau đó so sánh dữ liệu với tỷ lệ đột quỵ ở những người tham gia trong 7 năm.

Những người tham gia nghiên cứu được đeo một gia tốc kế gắn ở hông, một máy dò chuyển động nhạy cảm ghi lại chính xác hoạt động thể chất, thời gian ngồi và không hoạt động. Kết quả nghiên cứu cho thấy những người ít vận động từ 13 giờ trở lên mỗi ngày có nguy cơ bị đột quỵ tăng 44%.

Ông Hooker cho biết: “Các phát hiện này có vẻ khả quan hơn vì hoạt động và hành vi ít vận động được đo bằng gia tốc kế cung cấp dữ liệu chính xác hơn đáng kể so với các nghiên cứu dựa trên các biện pháp tự báo cáo trước đây”.

Thực tế cho thấy, nhiều người trưởng thành ở Mỹ không tập thể dục thường xuyên. Theo báo cáo của CDC, chỉ 23% người trưởng thành đáp ứng các khuyến nghị hàng tuần về hoạt động thể dục nhịp điệu và tăng cường cơ bắp. Chuyên gia cho biết bạn không cần phải thực hiện 10.0000 bước mỗi ngày hoặc tập thể dục cường độ cao quá sức với bạn. Thay vào đó, việc đứng dậy và thực hiện các hoạt động thể chất từ nhẹ đến trung bình một vài lần trong ngày là một chiến lược hiệu quả để giảm nguy cơ bị đột quỵ.

Ông Hooker khuyến nghị: Đối với sức khỏe của tim và não, hãy di chuyển nhiều hơn trong khả năng của bạn và ít ngồi hơn./.