Amoó H’Dung Nia ặt đhị vel Tây Zur, chr’val Ea Cao, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk xay moon: Lalăm a hay, bêl ca ay ma nuyh Ê Đê buôn ặt coh đong pa dưah lâng pazêng za nươu hi la căh cợ bhuôih caih a bhô dang.Nâu kêi zập đoo đong cung vêy ma nuyh ca ay jeh, đhanuôr năc đâh đơơng tước cơ sở y tế đoọng khám, pa dưah: “Nâu kêi, Y tế ơy vêy tơợ thành phố tước vel bhươl. Đhanuôr cung ơy bơơn xơợng c’lâng xa nay ooy k’rang lêy c’rơ tr’mông, kế hoạch hóa gia đình, k’rang lêy c’rơ ma nuyh n’niên ca coon. Đha nuôr ta luôn bơơn lêy cha mêệt c’rơ. Pa bhlầng, bêl pr’luh Covid-19 dưr vaih t’mêê đâu, vel zi năc tơợp vaih ma nuyh boọ cr’ay âng chr’val Ea Cao. Ha dợ bơơn rau zooi âng Y tế cơ sở năc doó ngai ngân lâng chêệt bil.”

Bh’nơơn bh’rợ k’rang lêy c’rơ tr’mông âng ngành Y tế cr’chăl hay năc ơy bơơn pa dưr dal c’năl k’rang zư c’rơ âng đhanuôr zập k’bhuh acoon coh đhị tỉnh Đắc Lắc. Pazêng cơnh zư pa dưah đươi dua za nươu hi la, bhuôih caih abhô dang bêl ca ay jeh năc ơy đhanuôr lơi. Xọoc đâu, pazêng pân đil acoon coh ơy tước cơ sở y tế đoọng n’niên ca coon, k’rang a chắc k’đhap, acoon k’tứi… Bác sĩ Nông Văn Sáng, Trạm trưởng Trạm Y tế chr’val Ea M’Droh, chr’hoong Cư M’gar, tỉnh Đắc Lắc đoọng năl, chính quyền k’rong zăng zập đăh cơ sở vật chất, máy móc, pr’đươi pr’dua, têệm ngăn zập za nươu đoọng zư pa dưah đha nuôr: “Xọoc, trạm ơy vêy máy siêu âm, máy đo điện tim căh cợ máy móc lơơng cơnh máy dziếu pay gr’hạc, xét nghiệm… ơy zooi bấc coh bh’rợ  k’rang zư lêy c’rơ đhanuôr đoọng ha cán bộ, nhân viên y tế vel đong. Đhanuôr cung doó dzợ lướt ch’ngai, bil bấc zên đoọng khám, pa dưah cr’ay.”

Đhị tỉnh da ding ca coong Lai Châu, cr’chăl a hay, apêê cơ sở y tế lâng chính quyền vel đong cung ta luôn pa dưr dal c’rơ zư lêy đoọng ha đhanuôr. Apêê vel đong ơy đươi dua ghit, bh’nơơn dal apêê c’lâng xa nay, chính sách đăh apêê dự án, bh’rợ k’rang zư lêy c’rơ tr’mông đoọng ha đhanuôr. Ghit năc k’bhuh chính sách đăh zooi zên prặ đoọng ha đhanuôr đha rựt, zr’lụ k’đhap k’ra bêl zư pa dưah cr’ay; k’bhuh chính sách t’bhlầng c’rơ pa đăn âng đhanuôr đha rựt bơơn dớp dịch vụ y tế công;… Amoó Lò Thị Khăn, manuyh Lự ặt đhị chr’val Bản Hon, chr’hoong Tam Đường, tỉnh Lai Châu đoọng năl: “Acu bơơn  vel đong zooi, t’vaih pr’đơợ đoọng lướt cha mêệt lêy a chắc k’đhap, đoọng za nươu bổ âm… đươi cơnh đêêc c’rơ liêm, tệêm loom. Apêê a đhi amoó lơơng tơợ ơy n’niên ca coon xang năc bơơn cán bộ, nhân viên y tế lêy cha mêệt, tiêm za nươu. Dọo bil zên prặ khám zư cr’ay tu năc pr’loọng đha rựt, ma nuyh acoon coh ơy bơơn ta đoọng thẻ Bảo hiểm Y tế.”

M’jưah lâng k’rang zư lêy c’rơ tr’mông, apêê vel đong da ding ca coong năc dzợ pa ghit bh’rợ xay moon bh’nơơn k’rang zư lêy c’rơ tr’mông, dinh dưỡng đoọng ha pêê pa căn lâng p’niên k’tứi năc ma nuyh acoon coh; zư lêy lâng k’rang c’rơ n’niên ca coon ting cr’chăl;… Amoó Bùi Thị Toan ặt đhị vel Lục, chr’val Yến Nghiệp, chr’hoong Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình đoọng năl: “Bh’rợ k’rang zư lêy c’rơ đoọng ha p’niên lâng pân đil bơơn vel đong pa ghit. P’niên k’tứi tơợp pr’ang tước 5 c’moo zêng bơơn tiêm cha groong cr’ay zập ting cr’chăl. Pân đil a chắc k’đhap zêng bơơn cha mêệt lêy c’rơ ting c’xêê, zooi tiêm zập rau văc xin. Ma nuyh t’cooh t’ha coh zr’ụ cung bơơn Y tế vel đong k’rang zư.”

Xa nay bh’rợ y tế k’tiếc k’ruung đhị zr’lụ đhanuôr acoon coh pazêng c’moo hay ting t’ngay bơơn apêê vel đong bhrợ têng vêy pa chô  bh’nơơn lâng ta luôn pa dưr dal. C’năl âng đhanuôr đăh k’rang zư lêy c’rơ lâng pa dưah cr’ay đươi tơợ liêm choom âng khoa học, kỹ thuật vêy rau ha dưr ghit. Bh’nơơn nâu, lâh mơ rau zooi tơợ apêê c’lâng xa nay, chính sách âng Đảng, Nhà nước năc c’rơ âng chính quyền vel bhươl da ding ca coong coh bh’rợ xay moon, bhrợ têng apêê chính sách liêm choom lâng pr’đơợ ghit ơy chroi k’rong pa dưr dal bhiệc k’rang tr’mông tr’meh đhanuôr acoon coh. Pa bhlầng, bhiệc zooi thẻ Bảo hiểm Y tế đoọng ha đhanuôr acoon coh zr’lụ  k’đhap k’ra, đha rựt, pr’loọng đăn đha rựt ơy t’vaih pr’đơợ đoọng ha đhanuôr bơơn pa đăn apêê dịch vụ, k’rang zư lêy c’rơ liêm choom lâh mơ./.

Chăm lo bảo vệ sức khoẻ cho đồng bào Dân tộc thiểu số và miền núi

Thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về chăm sóc sức khỏe cho người dân khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Nhờ vậy, cơ sở hạ tầng Y tế cơ sở tại các tỉnh miền núi, vùng đồng bào DTTS từng bước được hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh ban đầu cho người dân.

Chị H’ Dung Nia ở buôn Tân Zur, xã Ea Cao, thành phố Buôn Ma Thuật, tỉnh Đắc Lắc chia sẻ: Trước đây, khi ốm đau người Ê Đê thường ở nhà chữa bằng những bài thuốc dân gian hay cúng khấn Yàng. Bây giờ, nhà nào có người ốm đau, bà con đưa ngay đến các cơ sở y tế để khám, chữa bệnh:“Nay,Y tế đã trải khắp nơi từ thành phố lớn đến tận thôn, bản. Bà con cũng được tuyên truyền các chủ trương, chính sách về chăm sóc sức khỏe, kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản... Bà con thường xuyên được kiểm tra, khám, chăm sóc sức khỏe. Đặc biệt, khi dịch Covid-19 xảy ra vừa qua, buôn mình là nơi đầu tiên và cũng là nơi có ca nhiễm nhiều nhất trong xã Ea Cao. Nhưng được sự hỗ trợ của Y tế cơ sở nên không có trường hợp nào nặng, dẫn đến tử vong.”

Hiệu quả từ công tác chăm sóc sức khỏe của ngành Y tế thời gian qua là đã từng bước nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe của bà con các dân tộc ở tỉnh Đắc Lắc. Những quan niệm chữa bệnh bằng các bài thuốc dân gian, cúng khấn thần linh khi đau ốm cũng được bà con xóa bỏ trong đời sống. Hiện, tất cả phụ nữ đồng bào DTTS đã đến cơ sở y tế để sinh đẻ, chăm sóc thai kỳ, con nhỏ... Bác sĩ Nông Văn Sáng, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Ea M’Droh, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắc Lắc cho biết, chính quyền đầu tư khá đầy đủ về cơ sở vật chất, máy móc, trang thiết bị, đảm bảo đủ cơ số thuốc để cấp, chữa bệnh cho người dân ngay từ tuyến đầu:“Hiện, trạm đã có máy siêu âm, máy đo điện tim hay các loại máy móc như máy hút đờm, xét nghiệm thông thường... đã hỗ trợ tích cực trong việc chăm sóc sức khoẻ người dân cho cán bộ, nhân viên y tế địa phương. Người dân cũng không còn phải vượt tuyến, tốn kém chi phí đi xa, thời gian để khám, chữa bệnh.”

Tại tỉnh miền núi Lai Châu, thời gian qua, các cơ sở y tế và chính quyền địa phương không ngừng nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân. Các địa phương đã vận dụng cụ thể, hiệu quả các chủ trương, chính sách thông qua các dự án, chương trình về chăm sóc sức khỏe cho đồng bào. Cụ thể như nhóm chính sách về hỗ trợ tài chính cho người nghèo, vùng nghèo trong khám chữa bệnh; nhóm chính sách tăng cường khả năng tiếp cận của người nghèo được hưởng dịch vụ y tế công;... Chị Lò Thị Khăn, dân tộc Lự ở xã Bản Hon, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu cho biết:“Tôi được địa phương hỗ trợ, tạo điều kiện cho tôi đi khám thai, theo dõi sức khỏe, cho thuốc bổ để uống... nên sức khỏe được đảm bảo, an tâm hẳn. Chị em trong bản sau khi sinh con xong còn được cán bộ, nhân viên y tế theo dõi, tiêm phòng các loại vắc xin cần thiết. Chi phí cho việc khám, chữa bệnh hay chăm sóc sức khỏe không tốn bao nhiêu bởi mình thuộc hộ nghèo, người DTTS đã được cấp thẻ Bảo hiểm Y tế.”

Cùng với chăm lo, bảo vệ sức khoẻ, các địa phương miền núi còn rất chú trọng công tác phổ biến kiến thức và thực hành hiệu quả về chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em người đồng bào DTTS; khám, theo dõi sức khỏe sinh sản định kỳ;... Chị Bùi Thị Toan ở xóm Lục, xã Yến Nghiệp, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hoà Bình cho biết:“Công tác chăm sóc sức khỏe cho trẻ em và phụ nữ được địa phương chú trọng. Trẻ nhỏ từ sơ sinh đến 5 tuổi đều được tiêm phòng, tẩy giun... đầy đủ theo đình kỳ. Phụ nữ trong thai kỳ đều được theo dõi hằng tháng, hỗ trợ tiêm các loại vắc xin cần thiết. Người già trong vùng cũng được Y tế địa phương quan tâm, chăm sóc.”

Chương trình y tế quốc gia ở vùng đồng bào DTTS những năm qua ngày càng được các địa phương thực hiện hiệu quả và không ngừng nâng cao. Nhận thức của bà con trong việc chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh dựa vào tiến bộ khoa học, kỹ thuật có sự thay đổi rõ rệt. Kết quả này, ngoài sự hỗ trợ lớn từ các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, thì vai trò của chính quyền các địa phương miền núi trong công tác tuyên truyền triển khai, thực hiện các chính sách phù hợp với điều kiện cụ thể đã góp phần nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân. Đặc biệt, việc hỗ trợ thẻ Bảo hiểm Y tế cho đồng bào DTTS vùng khó khăn, hộ nghèo, hộ cận nghèo đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các dịch vụ, chăm sóc súc khỏe tốt hơn./.