Ting cơnh Trung tâm ch’mêệt lêy lâng zâl cha groong pr’luh cr’ăy (CDC) Mỹ, coh manuyh, pazêng râu n’leh vaih âng pr’luh cr’ăy bhih bhọt năc công mr’cơnh, hân đhơ cơnh đêêc năc doọ lâh ngân lâng pazêng pr’luh cr’ăy bhih n’lơơng. La lay cơnh pr’luh cr’ăy bhih coh hân noo, pr’luh cr’ăy bhih bhọt bhrợ t’vaih đhr’năng u êêh ga măc, pa bhoọc.

Nâu cơy năc pazêng cơnh n’leh vaih âng pr’luh cr’ăy bhih bhot, đhanuôr lâng pr’zơc đương ta mêệng xơợng:

K’hiir

K’ăy acọ

K’ăy r’rặ, m’béch n’căr

K’ăy hoọng

Êêh ch’chiêl pa bhoọc

Pa khau

Đhur c’rơ.

Đợ đanh u vaih âng pr’luh cr’ăy (tơợ bêl crêê tươc bêl n’leh vaih) năc tơợ 7-14 t’ngay. Pazêng cơnh n’leh vaih vêy cơnh đanh tơợ 5- 21 t’ngay xang bêl crêê pr’luh cr’ăy.

Coh 1 tươc 3 t’ngay (vêy cơnh đanh lâh mơ) xang bêl k’hiir, manuyh crêê pr’luh cr’ăy năc n’leh vaih bhih, tơợp năc coh bran mặt lâng xang n’năc trơơi ooy lơơng coh a chăc a zân.

Vêy muy bơr bh’rợ zâl cha groong crêê pr’luh bhih bhót

-Căh choom ăt đăn lâng ađhăh crêê virus (coh đêêc vêy ađhăh crêê pr’luh căh cậ ơy lâh chêệt coh pazêng zr’lụ vaih pr’luh bhih bhót).

- Năc căh choom k’đhơợng pazêng râu pr’đươi, ba bi cơnh bhr’lêp bhơ nếch, ơy ăt đăn lâng a đhăh căh câh manuyh crêê pr’luh cr’ăy.

- Đoọng manuyh k’ăy ăt la lay lâng manuyh n’lơơng đoọng g’đech đhr’năng trơơi boọ.

- Rao têy ta luôn lâng xà phòng lâng đác căh cậ đươi chất c’chêệt vi trùng têy vêy cồn, pa bhlâng năc bêl ăt đăn lâng ađhăh căh cậ manuyh crêê pr’lụh cr’ăy.

- Đươi pr’đươi zư lêy a chăc a zân bêl pa dưah manuyh crêê pr’luh cr’ăy./.

Bệnh đậu mùa khỉ bùng phát: Các triệu chứng cần lưu ý

                                                                                                           VOV.VN

Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh truyền nhiễm phổ biến ở vùng Tây hoặc Trung Phi. Tuy nhiên, gần đây các ca bệnh đã xuất hiện tại các nước châu Âu và nhiều nước khác. Các chuyên gia cảnh báo, bệnh đậu mùa khỉ có thể lây truyền từ người này đến người khác thông qua tiếp xúc gần với da, chạm vào quần áo, khăn tắm hoặc giường của người bị bệnh đậu mùa khỉ. Chuyên mục “Thầy thuốc buôn làng” tuần này, thông tin đến bà con và các bạn một số triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ: 

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, ở người, các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ tương tự nhưng nhẹ hơn các triệu chứng của bệnh đậu mùa. Khác với bệnh đậu mùa, bệnh đậu mùa khỉ gây sưng hạch bạch huyết.

Sau đây là các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ, bà con cần chú ý:  

• Sốt

• Đau đầu

• Đau nhức cơ

• Đau lưng

• Sưng hạch bạch huyết

• Ớn lạnh

• Kiệt sức

Thời gian ủ bệnh (từ khi nhiễm bệnh đến khi phát triệu chứng) là 7-14 ngày. Các triệu chứng có thể kéo dài từ 5 - 21 ngày sau khi nhiễm bệnh.

Trong vòng 1 - 3 ngày (đôi khi lâu hơn) sau khi bị sốt, bệnh nhân sẽ xuất hiện phát ban, thường bắt đầu ở mặt và sau đó lan ra các bộ phận khác của cơ thể.

Có một số biện pháp để ngăn ngừa nhiễm virus đậu mùa khỉ:

- Tránh tiếp xúc với động vật có thể chứa virus (bao gồm cả động vật bị bệnh hoặc đã chết ở những khu vực xảy ra bệnh đậu mùa ở khỉ).

- Tránh tiếp xúc với bất kỳ đồ vật nào, chẳng hạn như khăn trải giường, đã tiếp xúc với động vật hoặc người bị bệnh.

- Cách ly bệnh nhân nhiễm bệnh với những người khác để tránh nguy cơ lây nhiễm.

- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước hoặc sử dụng chất khử trùng tay có cồn, đặc biệt sau khi tiếp xúc với động vật hoặc người bị nhiễm bệnh.

- Sử dụng đồ bảo hộ khi chăm sóc bệnh nhân./.