Muy pa chăp ch’mêêt lêy t’mêê âng apêê bhrợ bh’rợ pa chăp ch’mêệt lêy đhị Viện K’đhâng lêy Zơ nươu lâng Prang bha lang k’tiếc (IGTC) đhị Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg lâng Đại học Bang Porland (Mỹ) ơy xay moon râu crêê tước bhlưa pazêng zơ nươu bhrợ đha hum yêm vêy ta lúc coh hót pa câl đhị Việt Nam lâng râu bhrợ u rơl âng pazêng pr’đươi n’nâu lâng manuyh đươi dua, coh đêêc vêy apêê ta đhâm c’mor Việt Nam.

Pazêng bh’nơơn pa chăp ch’mêệt lêy n’nâu vêy ta xay p’căh coh tạp chi Nicotine lâng Tobacco Research lâng vêy ta xay p’căh coh video, năc bh’rợ pa chăp ch’mêệt lêy tr’nơơp prá xay pazêng râu hoá học vêy coh bấc râu hót xoọc vêy ta pa câl đhị Việt Nam.

Pa chăp ch’mêệt lêy ơy xay moon ghít pazêng râu hoá học âng 180 râu zơ nươu đha hum yêm vêy ta lúc coh bấc râu hót xoọc ta pa câl coh Việt Nam. Ting n’năc, bơơn lêy, 17 t’nôm coh pazêng 35 t’nôm hót vêy ta pay pr’đhang (pay mơ 49%) vêy ta đớc chất bạc hà - pazêng vêy đợ bấc bhlâng coh pazêng râu hót (tước lâh 16 mg/muy pr’nuôr hót).

20 t’nôm coh pazêng t’nôm hót pr’đhang (pay mơ 57%) vêy đươi pazêng “zơ nươu” đha hum yêm cơnh cr’niêng zơ nươu đha hum yêm đoọng rơl t’bấc manuyh ting ộm. Đợ zơ nươu bhrợ t’vaih “pazêng râu đha hum yêm n’lơơng” vêy ta đớc (ba bi cơnh râu đham hum yêm âng p’lêê p’coo) vêy ta bơơn lêy coh 24 t’nôm hót vêy ta pay pr’đhang (pay mơ 70%), coh đêêc vêy 16 t’nôm vêy ta đớc bạc hà.

Thị trường hót vêy đợ râu đha hum yêm đhị Việt Nam xoọc dưr bấc lâng năc tu pazêng râu đha hum yêm n’nâu choom pa dưr k’rơ bh’rợ ộm hót lâng bhrợ t’bấc manuyh ộm pazêng hót căh liêm n’nâu. Pazêng râu đha hum yêm vêy cơnh bhrợ ha pr’nuôr hót năc dưr yêm coh boóp bấc lâh mơ, pazêng bh’rợ pa chăp ch’mêệt lêy n’lơơng công ơy xay p’căh pazêng râu đha hum ng’moon zazum (pa bhlâng năc bạc hà) vêy cơnh bhrợ ha manuyh ộm hót căh choom dưr m’bứi.

Pazêng bh’nơơn tơợ bh’rợ pa chăp ch’mêệt lêy hoá học ơy xay moon nắc đợ pr’đươi vêy ta đớc zơ nươu đha hum yêm lâng pr’đươi bhrợ t’vaih râu đha hum yêm coh đêêc vêy đợ râu đha hum yêm đợ bấc m’bứi la lay cơnh (coh đêêc vêy đhr’năng bấc lâh mơ) vêy cơnh bhrợ rơl bấc manuyh kiêng ộm hót.

Pazêng c’bhuh bhrợ têng năc choom bhr’lậ đợ bấc, m’bứi âng bạc hà coh hót đoọng pa dưr râu đha hum yêm âng hót ting cơnh cr’noọ đươi dua la lay cơnh âng manuyh đươi dua (ba bi cơnh t’bấc đợ bạc hà coh hót đoọng ha manuyh ộm kiêng đợ hót vêy đợ bạc hà bấc lâh mơ). Tơợ đêêc, bhrợ ha manuyh kiêng ộm hót bấc lâh mơ.

Xoọc đâu, Việt Nam vêy 24% manuyh ta ha ộm hót lâng 47% pân juyh ộm hót. Tu cơnh đêêc, zập c’moo vêy lâh 75 r’bhâu manuyh k’ăy tu ộm hót. Hân đhơ đợ manuyh ộm hót coh Việt Nam doọ dzợ bấc t’piing lâng pazêng c’moo ahay, hân đhơ cơnh đêêc xoọc vêy đhr’năng u zih coh cr’noọ xa nay pa xiêr k’dâng 30% đợ manuyh ộm hót coh c’moo 2025.

Bh’rợ pa chăp ch’mêệt lêy ơy xay moon, bh’rợ căh đoọng pazêng râu hót vêy dợ đha hum yêm, pazêng vêy đha hum âng bạc hà, vêy cơnh zooi pa xiêr đhr’năng ộm hót lâng pa dưr bh’rợ căh dzợ ộm hót. Việt Nam ơy ký kết Công ước khung âng C’bhuh Y tế Bha lang k’tiếc ooy bh’rợ Ch’mêệt lêy Hót (FCTC), coh đêêc, pa choom xay bhrợ năc xay moon ghít: “Tơợ xa nay ooy c’rơ âng zập ngai, năc căh vêy râu tu hân đoo choom pa bhlâng đoọng đươi pazêng râu zơ nươu cơnh zơ nươu bhrợ t’vaih râu đha hum yêm bhrợ ha hót dưr vaih râu kiêng pa bhlâng ng’ộm ha manuyh ộm”.

Lâh đợ đha hum yêm coh hót, manuyh ộm năc dzợ ta rơl lâng đợ cr’liêng xa nay xay moon râu đha hum yêm, cha nhụp lâng đợ pr’họm coh t’nôm hót. Pazêng râu xa nay bh’rợ pa xiêr lâng xa nay rơợng griing lâh mơ ooy bh’rợ đươi cha nụp, cr’liêng xa nay xay truih lâng đợ pr’họm ton xay p’căh ooy râu đha hum yêm vêy cơnh cậ năc râu p’xoọng chr’năp đoọng ha xa nay căh đoọng đươi coh prang zập n’đăh lâng đợ râu đha hum yêm vêy ta đươi coh hót./.

Mối lo ngại từ hóa chất hương vị có trong thuốc lá

Các nhà nghiên cứu chỉ ra, các hóa chất hương vị làm tăng sự hấp dẫn với người dùng có trong thuốc lá gây ra nhiều mối lo ngại.

Một nghiên cứu mới của các nhà nghiên cứu tại Viện Kiểm soát Thuốc lá Toàn cầu (IGTC) tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg và Đại học Bang Portland (Mỹ) đã chỉ ra mối liên hệ giữa các hóa chất hương vị có trong thuốc lá bán tại Việt Nam và sự hấp dẫn của các sản phẩm này đối với người tiêu dùng, bao gồm cả giới trẻ Việt Nam.

Các kết quả nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Nicotine & Tobacco Research và được giới thiệu trong một video đính kèm, là nghiên cứu đầu tiên phân tích thành phần hóa học có trong nhiều loại thuốc lá khác nhau hiện có bán tại Việt Nam.

Nghiên cứu đã phân tích thành phần hóa học của 180 loại hương vị có trong nhiều nhãn hiệu thuốc lá khác nhau được bán ở Việt Nam. Theo đó, phát hiện ra rằng, 17 gói trên tổng số 35 gói thuốc lá được lấy mẫu (chiếm 49%) có chứa bạc hà - bao gồm các mức cao nhất trong số tất cả các loại thuốc lá (lên tới hơn 16 mg/điếu).     

20 gói trên tổng số gói thuốc lá mẫu (chiếm 57%) có dùng các “công nghệ” hương vị như viên nang hương vị nhằm thu hút thêm người dùng. Sự có mặt của “các hóa chất hương vị khác” (chẳng hạn như hương trái cây) được tìm thấy trong 24 gói thuốc lá mẫu (chiếm gần 70%), trong đó có 16 gói có chứa bạc hà.

Thị trường thuốc lá có hương vị tại Việt Nam đang gia tăng và chính các loại hương vị có thể thúc đẩy việc sử dụng và mở rộng số lượng người hút các sản phẩm thuốc lá độc hại. Các hương vị có thể làm cho điếu thuốc lá trở nên ngon miệng hơn và các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng các hương vị nói chung (đặc biệt là bạc hà) có thể góp phần làm giảm khả năng bỏ hút thuốc lá.

Các kết quả từ phân tích hóa học chỉ ra rằng các sản phẩm chứa hóa chất hương vị và công nghệ cung cấp hương vị bao gồm hương vị ở nhiều mức độ khác nhau (kể cả các mức độ cao) có thể thu hút nhiều người dùng.

Các nhà sản xuất có thể điều chỉnh lượng bạc hà trong thuốc lá để tăng tối đa sức hấp dẫn của sản phẩm theo nhiều sở thích khác nhau của người tiêu dùng (ví dụ như tăng lượng bạc hà cho những người dùng thích các loại thuốc lá có các hàm lượng bạc hà cao hơn). Từ đó, tăng khả năng lôi kéo nhiều người hút thuốc hơn.

Hiện, Việt Nam có 24% người trưởng thành hút thuốc lá điếu và 47% nam giới hút thuốc lá. Do đó, mỗi năm ghi nhận hơn 75.000 ca bệnh liên quan đến thuốc lá. Tuy tỷ lệ người hút thuốc lá ở Việt Nam đã giảm trong thập kỷ qua, nhưng đang có xu hướng chậm lại trong mục tiêu giảm 30% tỷ lệ sử dụng thuốc lá vào năm 2025.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc cấm các sản phẩm thuốc lá có hương vị, gồm cả hương bạc hà, có thể giúp giảm việc hút thuốc lá và gia tăng nỗ lực bỏ thuốc lá. Việt Nam đã ký kết Công ước khung của Tổ chức Y tế Thế giới về Kiểm soát Thuốc lá (FCTC), trong đó, hướng dẫn thực hiện nêu rõ: “Từ góc độ sức khỏe cộng đồng, không có lý do chính đáng nào cho phép sử dụng các thành phần như chất tạo hương vị khiến các sản phẩm thuốc lá trở nên hấp dẫn đối với người dùng”.

Ngoài hương vị có trong sản phẩm thuốc lá, người sử dụng còn bị thu hút bởi những dòng mô tả hương vị, hình ảnh và màu sắc trên bao bì các sản phẩm thuốc lá. Những hạn chế và quy định nghiêm ngặt hơn về việc sử dụng hình ảnh, sự mô tả và màu sắc mang hàm ý hương vị có thể là sự bổ sung có giá trị cho lệnh cấm toàn diện đối với hương vị trong sản phẩm thuốc lá./.