Zr’lụ dading k’coong chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam nắc đhị vêy bấc râu a’yêm chr’nắp bơơn plêệng k’tiếc cher đoọng, ooy đâu, 2, 3 bh’nơơn pr’đươi nắc ơy váih thương hiệu lâng xoọc bơơn pa’câl ooy thị trường cơnh t’boon, đhi’muônh… hân đhơ cơnh đêếc, dzợ bấc râu yêm chr’nắp bơơn đhanuôr ặt zư đợc, hân đhơ cơnh đêếc cắh ơy âng đơơng ooy thị trường cơnh prí bhr’lưa. Prí bhr’lưa nắc râu t’nơơm chóh padưr đhị zâp zr’lụ cóh chr’hoong Nam Giang, bấc lấh mơ nắc đhị zâp chr’val Zuốih, Tà Pơ, Tà Bhing lâng Cà Dy. T’ruíh Xơợng p’rá xa’nay cóh gươl bêl đâu, xay moon tước ooy đhanuôr lâng pr’zợc đắh m’ma prí yêm chr’nắp nâu đhị zr’lụ crâng dading Nam Giang.

Prí bhr’lưa vêy bấc râu liêm chr’nắp, nâu đoo nắc râu prí chóh bhrợ bấc, t’nơơm dal lấh mơ t’nơơm prí n’lơơng tơợ 2 tước 3 cm, bêl boong váih, prí bhr’lưa nắc váih mơ 4-5 c’nuung, mưy c’nuung vêy 3 tước 5 p’lêê, râu chr’nắp anag prí bhr’lưa nắc pậ dal bhlâng, lấh 2, 3 chu lâng prí râu lơơng, bêl cha vêy bấc râu đha’hưm yêm, bêl prí đoọm nắc lêy úh cha xơợng đha’hưm yêm bhlâng.

Anoo Alăng Măng cóh vel Pà Păng, chr’val Cà Dy nắc mưy ooy đợ pr’loọng đông lêy chóh prí bhr’lưa cóh zr’lụ đâu, anoo Măng moon, nâu đoo nắc râu t’nơơm chr’nóh hân đhơ váih bấc nắc cung k’đhạp chóh lấh mơ prí n’lơơng, tu râu t’nơơm prí nâu nắc ặt đhị k’tiếc dz’dzong. Tu cơnh đâu, pr’loọng đông anoo Măng nắc mưt t’moót chóh lêy lấh 10 t’nơơm prí bhr’lưa lâng rơơm kiêng ooy cr’chăl nâu a’tốh, t’nơơm prí nắc padưr pa’xớc đấh lâng bhrợ padưr thu nhập đoọng ha pr’loọng đông. Hadang chóh liêm choom t’nơơm prí nâu, pr’loọng đông anoo nắc t’bhlâng chóh t’bhứah lấh mơ đoọng bhrợ kinh tế bha’lâng.

T’mêê đâu, 10 t’nơơm prí bhr’lưa âng pr’loọng đông anoo Măng nắc ơy âng đơơng bơơn bhrợ g’lúh tr’nơợp. hân đhơ cơnh đêếc, tu cắh ơy năl gít bhiệc chóh bhrợ cung cơnh zư lêy, bơơn bhrợ nắc prí glúh váih cung cắh lấh pa’pậ. ooy cr’chăl nâu a’tốh, pr’loọng đông anoo k’rong chóh bhrợ liêm choom nắc prí bhr’lưa váih pậ lấh mơ g’lúh tr’nơợp.

T’coóh Bhnướch Phước-chủ tịch UBND chr’val Cà Dy đoọng năl, chr’val Cà Dy vêy 8 vel zêng ặt truíh c’lâng 14D lâng c’lâng HCM, đợ c’moo nua, bấc bh’nơơn pr’đươi âng đhanuôr nắc ơy bơơn đơơng pa’câl đhị zâp c’nắt c’lâng, chrooi pa’xoọng padưr dal thu nhập đoọng ha đhanuôr. Ooy cr’chăl nâu a’tốh, chr’val nắc k’đươi moon đhanuôr padưr pa’xớc k’rơ t’nơơm prí bhr’lưa nâu, n’jứah chrooi pa’xoọng zư lêy tơơm chr’nóh chr’nắp nâu, n’jứah bhrợ pa’xoọng thu nhập đoọng ha zâp pr’loọng, lâng t’pấh ta’mooi pấh lêy râu t’nơơm chr’nóh nâu âng vel bhươl.

T’coóh Nguyễn Đăng Chương-trưởng phòng Nông nghiệp lâng padưr pa’xớc vel bhươl chr’hoong Nam Giang cung đoọng năl, k’noọ tước đâu, phòng nông nghiệp lâng padưr pa’xớc vel bhươl chr’hoong nắc k’đươi cán bộ chấc lêy năl gít lấh mơ đắh prí nâu, hadang liêm choom vêy bh’nơơn cơnh cr’noọ cr’niêng nắc padưr thương hiệu t’nơơm prí bhr’lưa nâu.

Hân đhơ m’ma prí bhr’lưa cắh bơơn chóh bhrợ bấc cung cơnh k’rong bhrợ ting c’lâng padưr pa’xớc kinh tế, nắc lâng râu liêm chr’nắp âng m’ma chr’nóh nâu nắc bơơn zâp cấp, zâp ngành k’rang lêy tước lấh mơ. Bhiệc padưr pa’xớc m’ma chr’nóh cóh vel đông nắc chrooi pa’xoọng padưr pa’xớc kinh tế pazưm lâng pr’đơợ cóh zr’lụ k’tiếc, lâng p’cắh m’ma chr’nóh âng vel đông tước lâng ta’mooi. Ooy đâu, padưr thu nhập đhị đâu đoọng ha đhanuôr acoon cóh đhị k’tiếc âng apêê ắt mamung./.

CHUỐI PA LƯA- ĐẶC SẢN CỦA NÚI RỪNG NAM GIANG

Vùng miền núi huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam là nơi có nhiều đặc sản quí được thiên nhiên ban tặng, trong đó, một số sản phẩm đã thành thương hiệu và được bán ra thị trường như: Loòng bon, ươi… Tuy nhiên, còn rất nhiều đặc sản quí được người dân duy trì nhưng chưa đưa ra thị trường như chuối Pa Lưa. Chuối Pa Lưa là loại cây trồng có ở hầu hết ở nhiều vùng của huyện Nam Giang, phổ biến nhất là tại các xã Zuôih, Tà Pơ, Tà Bhing và Cà Dy. Tiết mục “ Dưới mái nhà Gươl” hôm nay, giới thiệu đến bà con và các bạn về giống chuối đặc sẳn này ở vùng miền núi Nam Giang.

# Chuối Pa Lưa có nhiều ưu điểm, đây là loại cây trồng phổ biến, thân cây cao hơn cây chuối bình thường từ 2 đến 3 cm, khi ra buồng, cây chuối Pa Lưa chỉ ra từ 4 đến 5 nải, mỗi nải từ 3 đến 5 quả, điểm nổi bật là quả chuối Pa lưa to gấp đôi, gấp ba chuối bình thường, khi ăn có nhiều mùi vị hơn như độ ngọt, thơm, mát, khi chuối chín có thể luộc lên khi ăn sẽ có mùi thơm và ngon hơn bình thường ...

Anh A Lăng Măng ở thôn Pà Păng, xã Cà Dy là một trong những hộ gia đình đi đầu trồng thử nghiệm trồng chuối Pa Lưa trong vùng. Anh Măng cho biết: Đây là loại cây trồng tuy phổ biến nhưng cũng khó trồng hơn so với các cây chuối bình thường, bởi loại cây trồng này cần độ ẩm nhiều hơn, khó chăm sóc hơn những cây chuối khác như chuối lùn và chuối mốc. Vì vậy gia đình anh Măng mới chỉ đưa vào trồng thử nghiệm được hơn 10 cây chuối Pa Lưa và hy vọng rằng trong thời gian tới, cây chuối sẽ phát triển nhanh và tạo thu nhập cho gia đình. Nếu thành công từ cây chuối này, gia đình anh sẽ tiếp tục nhân rộng ra toàn khu vườn để làm kinh tế chủ đạo.

Vừa qua, 10 cây chuối Pa Lưa của gia đình anh Măng đã cho thu hoạch vụ đầu tiên. Tuy nhiên, do cũng chưa năm kỹ thuật canh tác cũng như khâu chăm sóc chưa kỹ nên chuối cho quả hơi bé so với giống Pa Lưa. Trong thời gian tới, gia đình anh đầu tư bài bản thì cây chuối Pa Lưa sẽ cho quả to gấp đôi, gấp ba so với lứa đầu này.

Ông Bha Nướch Phước - Chủ tịch UBND xã Cà Dy cho biết: Xã Cà Dy có 8 thôn đều nằm trên quốc lộ 14D và đường Hồ Chí Minh, những năm qua, nhiều sản phẩm của người dân đã được đem ra bán tại các tuyến đường, góp phần tăng thêm thu nhập cho người dân. Trong thời gian tới, xã sẽ vận động nhân dân phát triển mạnh trồng cây chuối Pa lưa vừa góp phần giữ gìn loài cây trồng quí này, vừa tạo thêm nguồn thu nhập cho các hộ, đồng thời thu hút du khách tham quan loại cây đặc sản và quí giá của địa phương.  

Ông Nguyễn Đăng Chương - Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Nam Giang cũng cho biết: Sắp tới, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện sẽ cử cán bộ tìm hiểu rõ hơn về đặc điểm, tính năng của loại chuối này, nếu hiệu quả sử dụng và năng suất như mong muốn để có hướng phát triển thương hiệu của cây chuối Pa Lưa.

Mặc dù giống chuối Pa Lưa chưa được phổ biến cũng như đầu tư theo hướng phát triển kinh tế, tuy nhiên, với đặc tính và ưu điểm nổi bật của giống cây này sẽ được các các cấp, ngành quan tâm chú trọng hơn. Việc phát triển giống chuối bản địa sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế gắn với điều kiện của vùng, đồng thời quảng bá giống cây trồng đặc sản của địa phương đến với du khách. Qua đó, tăng thu nhập tại chổ cho bà con người đồng bào thiểu số tại chính mảnh đất mà họ sinh sống./.