Cóh pazêng c’moo đăn đâu, bh’rợ dân số, kế hoạch hoá pr’loọng đông nắc vêy ta k’rang bhrợ bấc lấh mơ cóh pazêng chr’val zr’lụ k’noong k’tiếc tỉnh Quảng Nam. Râu liêm choom bhlâng nắc c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3 tếh ooy piing, nắc âng Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam bhrợ têng, chô đơơng râu liêm choom bấc pa bhlâng. PV Đài p’rá VN xay truíh râu la lua n’nâu đhị chr’hoong Nam Giang cóh bha ar xrặ cơnh đâu. Đhanuôr lâng pr’zớc đh’rứah đương xơợng.

# C’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3 tếh ooy piing vêy ta bhrợ t’váih tơợ c’moo 2004, vêy ta bhrợ têng cóh pazêng chr’val đhị 2 chr’hoong Nam Giang, Tây Giang, tước c’moo 2010 nắc bh’rợ n’nâu vêy ta bhrợ k’rơ lâng vêy ta bhrợ bhứah ooy pazêng chr’val cóh zr’lụ chr’val k’noong k’tiếc. Xang bêl ting bhrợ têng cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3, pazêng apêê díc điêl đh’rứah ký kết, nhăn xay moon ooy sổ vàng nắc n’niên mơ bơr p’nong k’coon đhị râu đương lêy âng zập ngai. Tước nâu cơy, bh’rợ n’nâu ơy bhrợ têng mơ 39 c’bhúh âng 6 đơn vị Bộ đội Biên phòng ắt pa bhrợ đhị chr’hoong da ding k’coong bhrợ têng lâng mơ 1.730 apêê díc điêl ting bhrợ têng.

Cóh bơr chr’hoong Nam Giang lâng Tây Giang bấc bhlâng nắc đhanuôr Ve, Tà Riềng lâng Cơ Tu ắt mamông. Pr’ắt tr’mông đươi dua bấc ooy bh’rợ bhrợ ha rêê đhuốch, pr’ắt tr’mông âng đhanuôr dzợ bấc râu zr’nắh k’đháp. Tu cơnh đêếc, c’năl âng đhanuôr dzợ bấc râu cắh liêm crêê, pa bhlâng nắc cóh xa nay n’niên k’coon, kế hoạch hoá pr’loọng đông nắc dzợ bấc cơnh bh’rợ ty đanh. Tơợ bh’rợ họp xay nắc cán bộ biên phòng lâng ban dân chính cr’noon bhrợ têng, đhanuôr nắc tơợp tr’xăl ooy c’năl.

Díc điêl a moó A Lăng Trí, manuýh acoon cóh Tà Riềng ắt cóh cr’noon 1 chr’val La Ê nắc muy cóh pazêng apêê díc điêl tr’nơớp ting bhrợ têng cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3 âng chr’val prá:

Acu n’niên k’coon m’bứi, nắc vêy pr’đơợ đoọng bhrợ pa dưr kinh tế. đhị đêếc cậ ting sinh hoạt cóh bh’rợ âng biên phòng bhrợ têng cơnh đâu, bơơn vêy ta pa choom bh’rợ kế hoạch hoá pr’loọng đông, bh’rợ g’đéch đoọng vêy a chắc k’đháp nắc vêy ta xay moon, ting n’nắc bh’rợ ch’chóh b’băn, vặ zên bhrợ cha công vêy ta xay moon, pa choom. Acu lâng đhanuôr cóh đâu lêy liêm choom nắc acu ting bhrợ têng.

A noo Pơ Loong Hai manuýh Cơ Tu ắt cóh cr’noon 2 chr’val La Ê công nắc muy manuýh ting bhrợ têng k’rơ cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3. Cắh muy zay ting bhrợ têng, díc điêl a noo nắc dzợ ta đang moon bấc apêê díc điêl ta đhâm c’mor n’lơơng ting xơợng bhrợ. Râu xa nay âng a noo xay moon pa choom apêê đoo nắc:

Bêl ting bhrợ têng cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3, acu bơơn chêếc n’năl, pa choom c’năl băn par k’coon h’cơnh k’rơ liêm. N’niên mơ 2 p’nong k’coon nắc vêy pr’đơợ băn par liêm crêê lấh mơ n’niên bấc, n’niên bấc nắc buôn jéh k’ăy, k’coon nắc cắh zập cha đắh, xấp n’đoóh. L’lăm ahay díc điêl zi zr’nắh k’đháp pa bhlâng, xoọc đâu bơr p’nong k’coon, muy nắc học cấp 3 nội trú tỉnh, muy nắc học lớp 9. Ting bhrợ têng cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3, acu bơơn ting sinh hoạt văn hoá văn nghệ bhui har, bơơn tr’lum prá xay lâng apêê n’lơơng, ting n’nắc nắc dzợ vêy ta đoọng vặ zên bhrợ cha. Pazêng apêê hội viên nắc pr’choom h’cơnh ch’chóh b’băn, kinh nghiệm băn par k’coon. Liêm choom pa bhlâng, hâu râu bil nắc acu cắh ting bhrợ têng cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3.

Muy c’xêê muy chu, pazêng apêê cán bộ đồn biên phòng lâng pân đil cóh chr’val nắc lứch tước ooy pazêng c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3 đoọng sinh hoạt. Xa nay đoo bêl sinh hoạt nắc cắh muy xay moon ooy sinh sản, kế hoạch hoá pr’loọng đông ting n’nắc nắc dzợ xay moon ooy pazêng bh’rợ crêê tước ooy pr’loọng đông têêm ngăn bhui har, pr’ắt tr’mông âng díc điêl, pa dưr kinh tế- xã hội, pa choom băn par, p’too pa choom k’coon lâng xay moon ooy pazêng râu xa nay xã hội n’lơơng. Apêê ađhi a moó pân đil nắc k’chít cóh tr’nơớp, nắc nâu cơy ơy ơy pân xay moon kinh nghiệm đh’rứah ooy bh’rợ g’đéch crêê a chắc k’đháp liêm choom; ooy pr’ắt tr’mông díc điêl lâng băn par k’coon. Chr’nắp bhlâng, ta đhâm c’mor, p’niên x’dơơr công xay moon râu ooy c’moo dậy thì, pazêng râu tr’xăl ooy a chắc a zân, ooy c’năl cóh pr’ắt tr’mông âng díc điêl.

Lướt tước ooy zập pr’loọng đông, lum pazêng manuýh đoọng ta đang moon, xay moon, p’too pa choom, zập cán bộ, chiến sĩ biên phòng ta luôn t’bhlâng bhrợ têng. Bấc bhlâng nắc n’đắh xuôi nắc apêê đoo lứch pa choom p’rá Cơ Tu, p’rá Ve, Tà Riêng lâng p’rá Lào đoọng choom prá xay lâng đhanuôr bơr n’đắh k’tiếc k’ruung. Cắh muy apêê díc điêl, xoọc đâu bấc ta đhâm c’mor cóh c’moo bơơn k’díc k’điêl công ting bhrợ cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3, cán bộ chiến sĩ Đồn biên phòng cửa khẩu Nam Giang bhrợ têng liêm choom bh’rợ: tô gộ văn hoá đhị chr’val La Dêê đoọng ha 2 tộ gộ nắc Brao lâng Pơ Loong đoọng zúp k’coon ta đhi cóh tô gộ vêy pr’đơợ học tập lâng doọ bhrợ bh’rợ lất xa nay pháp luật. bh’rợ: bhrợ têng đông liêm loom Trường Sơn ơy lâng xoọc ta bhrợ têng tước ooy pazêng pr’loọng đông đharứt, pa nar. Thiếu tá Đỗ Hoành Minh, Chính trị viên Đồn biên phòng Cửa khẩu Nam Giang pa bhrợ đhị zr’lụ n’nâu công đanh, a noo prá:

Ooy bh’rợ c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3 nắc ng’choom la lua liêm choom. Bêl l’lăm ahay n’niên 3, 4, vêy đoo nắc 5, 6 p’nong k’coon, đhr’năng băn par zư lêy k’coon zr’nắh k’đháp pa bhlâng, hâu ng’xay tước ooy bh’rợ pa dưr kinh tế. xoọc đâu n’niên tơợ muy tước bơr, c’rơ âng apêê k’căn nắc liêm crêê, pa bhrợ ta têng liêm choom. Đồn zi k’đhơợng lêy bơr chr’val Đắc Tôi lâng La Dê. L’lăm ahay ta đang k’dua, xay moon zr’nắh k’đháp pa bhlâng, nắc nâu cơy dưr váih cơnh bh’rợ phong trào, đhanuôr apêê đoo n’năl gít nắc chr’nắp pa bhlâng. Pazêng apêê cóh c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3 xoọc đâu vêy pr’ắt tr’mông z’zăng têêm ngăn, k’coon nắc lứch bơơn lướt học lâng bấc apêê k’coon nắc sinh viên cóh pazêng trường đại học, cao đẳng lâng trung cấp. azi lêy râu đêếc nắc râu bhui har âng zi.

Đh’rứah lâng râu k’rang k’rong bhrợ âng Đảng, Nhà nước, pr’ắt tr’mông âng đhanuôr acoon cóh đhị zr’lụ k’noong k’tiếc tỉnh Quảng Nam ting t’ngay dưr váih cóh zập n’đắh. tơợ đêếc, đhanuôr ting bhrợ têng liêm choom bh’rợ zư lêy c’lặ k’noong k’tiếc. bh’rợ c’bhúh cắh n’niên k’coon thứ 3 cóh k’noong k’tiếc nắc la lua ơy chrooi đoọng ga mắc pa bhlâng ooy râu tr’xăl âng pazêng bhươl cr’noon k’noong k’tiếc n’đắh Tây Quảng Nam./.