Đhanuôr lâng pr’zợc chắp nhêr!

         Lấh 3 c’moo hanua, chính quyền chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam nắc ơy bhrợ lêy mưy cơnh k’đhơợng zư hành chính lalay liêm chr’nắp. Nâu đoo nắc bhiệc lêy xrặ số đông cóh zâp vel bhươl ắt tớt nhâm mâng. Bhiệc bhrợ nâu nắc lalua liêm choom, đươi đh’rứah bấc âng đhanuôr đắh bhrợ padưr vel bhươl t’mêê, cung cơnh zư lêy đợ râu liêm chr’nắp văn hoá âng acoon cóh Cơ Tu.

        Đợ đhr’nông đông âng đhanuôr Cơ Tu Tây Giang bơơn xrặ số cơnh l’lăm lâng pr’hay lấh mơ. Zâp đông nắc vêy xrặ pr’đợc c’la đông đhị dứp… Nắc lêy cha’mêết đhị số đông, chính quyền vel đông năl gít cr’liêng xa’nay âng zâp pr’loọng đông cóh zâp vel bhươl lalay cơnh…

         Bêl đâu, c’bhúh cán bộ công an chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam chô tước vel A Ró, chr’val Lăng đoọng xay moon đhanuôr pazao đoọng p’nanh cha’rắh, pr’đươi pr’tóh. Đhị mưy đhr’nông vel ắt mamung nhâm mâng cơnh đâu, 88 đhr’nông đông zêng vêy mưy cơnh bhrợ têng lalay cơnh tơợ chr’tốp tôn, khung đông, zâp z’đêr n’loong… Hân đhơ cơnh đêếc, zâp đhr’nông đông zêng bơơn xrặ số lâng pr’đợc c’la đông đhị p’loọng bhlâng moót liêm buôn lấh mơ. Trung uý Ông Văn Thức-đội cảnh sát hành chính công an chr’hoong Tây Giang đoọng năl:

          Lêy cha’mêết đhị bhiệc xrặ số đông, bêl azi chô ooy vel đông nắc choom bhrợ đấh bơơn lêy pr’loọng đông âng đay kiêng, lêy cha;mêết đhị bhiệc lêy cơnh đêếc, azi đấh bhrợ têng liêm xang bh’rợ âng đảng, nhà nước pazao đoọng. Choom moon nâu đoo nắc bhiệc bhrợ pr’hay lâng liêm buôn lấh mơ ooy đắh bh’rợ k’đhơợng zư hàng chính lâng an ninh cóh vel đông.

           Cắh mưy vel A Ró cóh chr’val Lăng, nắc cóh zâp vel bhươl đhăm k’tiếc ắt nhâm mâng âng chr’val A Tiêng lâng chr’val Dang, bhiệc xrặ số đông, pr’đợc c’la đông, vel bhươl, chr’val lâng bơơn dông đợc liêm chr’nắp đhị p’loọng bhlâng âng zâp pr’loọng đông… cung ơy âng đơơng bấc râu liêm choom đoọng ha đhanuôr Tây Giang. Lấh mơ nắc lâng bh’rợ p’têết pazưm cộng đồng vel, nắc bhiệc xrặ số đông dzợ vêy râu liêm chr’nắp đắh bhiệc bhrợ têng p’cắh loom luônh, râu liêm ta’níh âng manứih Cơ Tu cóh k’coong ch’ngai Tây Giang. T’coóh vel Bhnướch Bon, cóh vel A Lua, chr’val Dang, chr’hoong Tây Giang đoọng năl:

         Số đông vêy đợc pr’đợc c’la đông cóh dứp đoọng ta’mooi moót năl gít số đông n’nắc, pr’loọng đông n’nắc. Vel bhươl đhăm k’tiếc t’mêê ra’pặ liêm têêm ngăn lâng bấc đông tr’cơnh, hadang cắh vêy số đông nắc k’đhạp chấc lêy. Ngai đhi noo bhúh xoọng, pa’zợc ch’ngai nắc chấc lêy buôn, cán bộ cóh ping chô cung liêm buôn đắh bhiệc bhrợ têng bhiệc bhrợ.

          T’coóh Bhriu Quân, Bí thư Đảng uỷ chr’val A Tiêng dzợ xay moon bhiệc bhrợ nâu pr’hay lalay cơnh dzợ:

          Tu bhiệc xrặ số đông cung liêm buôn đoọng ha cán bộ đắh bưu điện bhiệc đoọng zâp bưu phẩm tước têy âng đhanuôr, doọ choom bil cơnh ahay dzợ. Xoọc đâu váih thư cắh cậ bưu phẩm nắc nhân viên bưu điện chấc lêy tước số đông n’nắc, apêê bơơn độp liêm zâp đấh loon.

         Lêy cha’mêết bhiệc xay moon số đông, pr’đợc c’la đông zúp chính quyền Tây Giang k’đhơợng zư liêm choom nhân khẩu, hộ khẩu, đợ apêê pr’loọng đha’rứt, pr’loọng chính sách… tơợ đêếc, bhiệc xay moon zâp c’lâng xa’nay, chính sách cơnh pa’xiêr đha’rứt, bhrợ padưr vel bhươl t’mêê, zư lêy văn hoá âng manưíh Cơ Tu tơợ chr’hoong tước chr’val, vel bhươl đhị đhăm k’tiếc t’mêê liêm buôn lấh mơ. T’coóh Bhling Mia-Chủ tịch UBND chr’hoong Tây Giang xay moon:

          Trưởng vel nắc lêy cha’mêết số đông, mưy k’đươi manứih cóh pr’loọng đông, cóh vel, bh’nơơn nâu tr’xăl cr’noọ bh’rợ ooy đắh k’đhơợng zư đhăm k’tiếc đhanuôr ắt, k’đhơợng zư môi trường, văn hoá cóh vel đông k’coong ch’ngai, bhrợ ha cơnh cán bộ lêy p’gít pa’đăn bơơn bhrợ t’mêê pazưm lâng vel bhươl văn minh, zư lêy têêm ngăn chr’nắp văn hoá. Nâu đoo nắc c’lâng lướt âng Tây Giang đắh bhiệc ra pặ cớ đhị zâp zr’lụ đhanuôr ắt pazưm , acu moon liêm choom bhlâng.

         Xrặ số đông, pr’đợc c’la đông bơơn ta lêy nắc mưy bhiệc bhrợ t’mêê, bhriêr choom, hân đhơ cơnh đêếc doọ vêy bhrợ cắh liêm crêê quy định zr’nưm âng vel bhươl Cơ Tu Tây Giang, xoọc lêy bhrợ t’bhứah cóh prang chr’hoong. Ooy đâu p’gít lêy đợ đhị đhr’nông vel ắt mamung nhâm mâng, kiểu mẫu, lêy chô bhrợ padưr pr’ắt tr’mung văn hoá, văn minh đoọng ha đhanuôr Cơ Tu cóh vel đông./.

TÂY GIANG:

THÍ ĐIỂM QUÁN LÝ HÀNH CHÍNH BẰNG SỐ NHÀ

         Hơn 3 năm qua, chính quyền huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đã thí điểm một cách quản lý hành chính rất riêng biệt và độc đáo. Đó chính là việc tiến hành đánh số nhà ở các bản làng định cư bền vững. Cách làm này  tạo được sự đồng thuận cao của bà con trong việc xây dựng nông thôn mới, cũng như giữ gìn những nét đẹp văn hóa của tộc người Cơ Tu.

          # Những căn nhà của đồng bào Cơ Tu Tây Giang được đánh số với quy củ và ngộ nghĩnh hơn rất nhiều. Mỗi số nhà sẽ kèm theo tên của chính chủ hộ phía dưới…Chỉ cần căn cứ vào số nhà, thì chính quyền địa phương sẽ biết rõ thông tin chi tiết của từng gia đình ở từng bản làng khác nhau…

           Hôm nay, đoàn cán bộ công an huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đến làng A ró, xã Lăng để tuyên truyền bà con giao nộp vũ khí vật liệu nổ. Ở một ngôi làng định cư bền vững như thế này, 88 ngôi nhà đều có một kiểu thiết kế giống nhau từ mái tôn, khung nhà, các bức tường gỗ … Thế nhưng, mỗi ngôi nhà đều được đánh số và tên chủ hộ ngay cổng chính ra vào nên rất thuận tiện.

           Trung úy Ông Văn Thức - Đội Cảnh sát Hành chính, Công an huyện Tây Giang nói:

        Thông qua việc đánh số nhà, khi chúng tôi tiếp xúc với địa bàn thì có thể ngay lập tức tìm ra nhân khẩu mình cần, thông qua vấn đề tiếp xúc đó, chúng tôi nhanh chóng hoàn thành được nhiệm vụ mà Đảng, nhà nước giao phó. Phải nói đây là việc làm rất hay và thuận lợi trong công tác quản l ý hành chính và an ninh trật tự ở địa phương.

          Không riêng gì làng A Ró xã Lăng, mà ở các làng định cư bền vững của xã A Tiêng và xã Dang, việc đánh số nhà, tên chủ hộ, thôn, xã và được gắn trang trọng ngay cổng chính của mỗi gia đình... cũng đã mang lại nhiều lợi ích cho bà con Tây Giang. Nhất là đối với tính cố kết cộng đồng làng, thì việc đánh số nhà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc thể hiện tình cảm, sự hiếu khách của người Cơ Tu vùng cao Tây Giang

          Già làng Bhnước Bon, thôn A Lua, xã Dang, huyện Tây Giang cho biết:

          Số nhà có gắn tên chủ hộ bên dưới để khách vô biết số nhà đó, gia đình đó. Làng tái định cư mới sắp xếp rất trật tự và nhiều nhà giống nhau, nếu không có số nhà thì khó tìm. Ai họ hàng bạn bè ở xa đến dễ tìm, dễ biết, cán bộ ở trên về tìm cũng dễ và thuận tiện trong  xử lý công việc.

         Ông Briu Quân - Bí thư Đảng ủy xã A Tiêng còn nhìn nhận việc làm này thú vị ở góc độ khác:

         Nhờ việc đánh số nhà cũng thuận lợi cho cán bộ bên bưu điện việc cấp phát các bưu phẩm đến tận tay của người dân, không bị thất lạc như trước đây nữa. Bây giờ có thư hay bưu phẩm gì đó, nhân viên bưu điện cứ  tìm đến số nhà đó là người dân nhận được đầy đủ và kịp thời.

          Thông qua việc đánh số nhà, tên chủ hộ giúp chính quyền huyện Tây Giang quản lý tốt nhân khẩu, hộ khẩu, đối tượng hộ nghèo, hộ gia đình chính sách… từ đó việc chuyển tải các chủ trương, chính sách như giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, bảo tồn văn hóa của người Cơ Tu từ huyện đến xã, thôn, từng làng tái định cư  cũng thuận tiện hơn rất nhiều.

         Ông Bling Mia- Chủ tịch UBND huyện Tây Giang đánh giá:

        Trưởng thôn chỉ căn cứ số nhà, chỉ gọi các thành viên trong gia đình, trong thôn, kết quả đó thay đổi được cách tư duy nhìn nhận trong quản lý khu dân cư, quản lý môi trường, quản lý văn hóa ở vùng nông thôn miền núi, làm thế nào cán bộ thôn chủ động, tiếp cận được cách làm mới gắn với nông thôn văn minh, giữ gìn bảo tồn giá trị văn hóa. Đây là hướng đi của  Tây Giang trong việc sắp xếp lại các khu dân cư tập trung tôi cho là rất hiệu quả.

        Đánh số nhà, tên chủ hộ được xem là một cách làm mới, linh động song không phá vỡ quy định chung của làng Cơ Tu Tây Giang. Và sau thành công tại 3 xã Lăng, A Tiêng, Dang, huyện Tây Giang, đang tiến hành nhân rộng ra phạm vi toàn huyện. Trong đó, chú trọng tại những ngôi làng định cư bền vững, kiểu mẫu, tiến tới xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh cho bà con Cơ Tu địa phương./.