Hadang ngai ơy mưy chu tước lâng zâp vel
đông âng manứih Cơtu đhị zâp chr’hoong k’coong ch’ngai đắh Tây âng tỉnh Quảng
Nam, ooy đợ t’ngay bhiệc bhan cắh cậ g’lúh tết tước, ha’pruốt chô nắc bơơn lêy
zâp apêê pân’đil Cơtu xập n’đoóh truyền thống, lâng bấc pr’hoọm, pr’chăm
laliêm. Đợ apêê pân’đil Cơtu cơnh đợ pô crâng đhị m’pâng crâng dading, mưy
ta’la tranh văn hoá Cơtu liêm pr’hay. Bấc c’moo đăn đâu, bơơn râu zooi zúp tơợ
zâp dự án, xa’nay bh’rợ, đợ ta’la bhai n’đoóh truyền thống âng đhanuôr Cơtu nắc
ơy dưr váih zâp bh’nơơn du lịch bơơn bấc ta’mooi chắp kiêng.
Đoọng vêy bơơn
đợ xa’nập laliêm, đơơng t’boọ pr’hoọm lalay âng acoon cóh đay, apêê pân’đil
Cơtu nắc bil bấc g’lêếh bh’rợ bhrợ têng. Apêê chóh bhrợ k’páih, xang nặc pay
lơi cr’liêng, pay chơớih k’páih lalay đhị…zâp cơnh, zâp bh’rợ nhuộm bhrợ
pr’hoọm cung chr’nắp bhlâng. Zâp đoo xa’nập xập nâu zêng đhanuôr tự têy taanh
bhrợ, lâng đợ cơnh bhrợ têng liêm choom, bhrợ padưr đợ pr’chăm laliêm lâng chì
cắh cậ a’rạc bhoọc t’boọ cóh bhai tăm. Râu buôn bơơn lêy ooy xa’nập bhiệc bhan
âng manứih Cơtu nắc laliêm, doọ vêy chấc bhrợ pa’chăm bấc cơnh, bấc pr’hoọm.
lêy ooy xa’nập nâu nắc xay moon liêm chr’nắp pr’ắt tr’mung, bh’rợ tr’nêng âng
manứih Cơtu ooy đắh vũ trụ, plêệng k’tiếc cung cơnh j’niêng cr’bưn ắt mamung
bhrợ têng âng đhanuôr… pr’hoọm bha’lâng âng xa’nập truyền thống manứih Cơtu nắc
n’tăm, bhrợ p’cắh đoọng ha pr’hoọm âng k’tiếc lâng pr’hoọm bhrông bhrợ p’cắh
đoọng ha plêệng. nâu đoo nắc 2 pr’hoọm âng 2 râu ma bhưi chr’nắp cắh choom cắh
vêy ooy xa’nập xập âng manứih Cơtu. Amoó
Bríu Thị Nhơn cóh vel văn hoá Đhrồng, chr’val Tà Lu-Đông Giang-Quảng Nam.
Acu ting moót taanh bhrợ ooy đâu 2 c’moo ơy.
K’diịc cu đoọng acu moót bhrợ tu vêy bơơn zên. Hadang apêê bhrợ pr’đợơ đoọng
acu bhrợ nắc kiêng bhlâng bhrợ. T’mêê đâu, vêy dự án apêê zooi zúp đoọng ha zi
nắc azi cung ting bhrợ têng.
Xoọc đâu, đhị
đhr’năng cắh mưy văn hoá âng manứih Cơtu bil pất, bấc dự án bhrợ padưr lâng zư
đợc văn hoá bơơn zâp cấp tơợ TW tước vel đông pabhlâng k’rang lêy. Dự án padưr
pa’xớc taanh n’đoóh a’doóh cóh vel Zơ Ra, chr’hoong Nam Giang, vel Đh’rồng, vel
bhươl văn hoá Bh’hôông cóh Đông Giang, vel Pr’ning cóh Tây Giang lâng bấc đhị
k’tứi la’lêếh lơơng nắc đợ dự án đoọng bhrợ padưr lâng zư lêy văn hoá âng
manứih Cơtu âng đơơng bh’nơơn liêm choom. Tơợ dự án nâu, apêê ađhi amoó Cơtu
bơơn ta pachoom đoọng zâp đắh bh’rợ taanh n’đoóh, taanh bhrợ bấc râu cơnh
chi’đhung k’tứi, pậ zâp cơnh, xa’nập xập, ta’la dông đợc cóh z’đêr… lấh mơ nắc
đươi bhrợ pr’hêl lưu niệm đoọng ha ta mooi du lịch, tr’nơợp nắc bhrợ pr’đơợ
đoọng ha bhiệc padưr pa’xớc vel bhươl taanh n’đoóh a’doóh lâng bhrợ pa’xoọng
t’bơơn zên đoọng ha pêê ađhi amoó Cơtu cóh đâu. Bh’nơơn pr’đươi xoọc đâu bơơn đươi
ooy 2 đhị nắc Hội An lâng Hà Nội. Amoó Bhling Thị Treng-manứih k’đhợơng bhrợ
c’bhúh taanh n’đoóh a’doóh vel văn hoá Đhrồng-chr’val Tà Lu-Đông Giang-Quảng
Nam.
Tợơ bêl đảng, nhà nước k’rong bhrợ, apêê
ađhi amoó t’bhlâng ting por bhrợ. K’diịc cung moon hâu tu bhrợ bấc mơ đếêc, cắh
lêy chô k’rang bhiệc đông xang. Hân đhơ cơnh đếêc, acu lêy bhiệc âng cu bhrợ
cắh ơy xang nắc azi cung t’bhlâng bhrợ. Hân đhơ cơnh đếêc, nhà nước nắc ơy
k’rong bhrợ đông đoọng azi buôn taanh bhrợ nắc azi lêy t’bhlâng. Hadang cắh
t’bhlâng bhrợ nắc cắh choom, hadang cắh nắc bhrợ bil zên k’rong bhrợ âng nhà
nước. hân đhơ tr’nợơp cắh ơy bơơn pa’câl nắc azi cung t’bhlâng ting por pấh
bhrợ liêm zâp đoọng oó bhrợ ta’úah zên k’rong bhrợ âng nhà nước.
Lalay lâng l’lăm
ahay, apêê ađhi amoó Cơtu buôn taanh bhrợ ting cơnh cr’noọ cr’niêng lalay, đươi
dua bh’nơơn bh’rợ ting cơnh bơơn mơ ooy cung choom. Xoọc đâu nắc lâng đợ
pr’hoọm pr’chăm bhrợ têng zâp cơnh laliêm. L’lăm đêếc, apêê ađhi amoó cung ơy
bơơn pachoom, nắc bhiệc bhrợ pa’glúh zâp bh’nơơn pr’đươi đặt hàng âng ta’mooi
cung doọ lấh zr’nắh k’đhạp. ting lêy lâng taanh bhrợ cơnh cr’noọ cr’niêng nắc
taanh bhrợ ting đơn ta đặt hàng liêm buôn lấh. apêê ađhi amoó doọc hấc k’noọ bấc,
pa’glúh p’cắh cr’noọ bh’rợ đoọng đh’rưah xay moon, bhrợ têng liêm choom ha mơ
pậ, c’lâng a’ngoọn bhrơợng, a’rạc laliêm đoọng bhrợ bh’nơơn pr’đươi laliêm lâng
bơơn ta’mooi chắp kiêng.
Hân đhơ zâp bh’nơơn pr’đươi n’đoóh a’doóh truyền thống Cơtu lalua dưr váih pr’đươi pa’câl bơơn bấc ngai năl, hân đhơ cơnh đêếc, ooy 2, 3 c’moo đăn đâu, đợ ta’la m’bhoong n’đoóh, xa’nập, chi’đhung lâng zâp bh’nơơn pr’đươi lưu niệm bơơn íh bhrợ ting cơnh mẫu ta đặt moon nắc bơơn bấc ta’mooi đắh k’tiếc k’ruung lơơng chắp kiêng. Tu cơnh đâu nắc đợ ta’mooi lướt lêy chi’ớh lâng vel bhươl truyền thống âng manứih Cơtu cung bấc lấh mơ.
Amoó
Zơ Râm Tơ-manứih k’âng pa’choom đoọng du lịch vel Zơra, chr’val Tàbhing-Nam
Giang-Quảng Nam.
Acu pabhlâng tự hào tu ơy bơơn xay moon văn hoá âng manứih Cơtu đoọng ha ta’mooi du lịch tợơ văn hoá ch’na đh’nắh tước bhiệc taanh n’đoóh a’doóh. Lấh mơ nắc bhiệc taanh n’đoóh a’doóh âng manứih Cơtu. Ooy 54 acoon cóh cóh VN hêê bắc mưy manứih Cơtu choom taanh n’đoóh a’doóh t’boọ a’rạc. acu cắh t’boọ cơnh zâp râu bhai n’lơơng nắc taanh luôn đh’rứah, tu cơnh đâu nắc doọ k’pân ha tộ.Tơợ zâp đắh dự án padưr pa’xớc du lịch zr’lụ dading k’coong, đợ vel bhươl Cơtu xoọc đâu nắc doọ dzợ ặt k’rong pazưm mưy đhị, nắc ơy dưr váih đợ đhị ặt đhêy âng ta’mooi zâp đắh. pachoom bhrợ du lịch tơợ râu pr’hoọm văn hoá vel bhươl, manứih Cơtu cung pazưm bhrợ lâng p’têết pazưm apêê ađhi amoó đhị zâp vel bhươl lơơng đh’rứah bhrợ têng zâp bh’nơơn pr’đươi đoọng ha ta’mooi. Hân đhơ nặc tơợp bhrợ k’tứi la’lêếh, nắc nâu đoo nắc c’lâng lướt liêm crêê đoọng ha đhanuôr n’jứah nặc zư lêy văn hoá acoon cóh, n’jứah nặc t’bơơn zên đoọng ha pêê ađhi amoó t’bil đha’rứt liêm nhâm.
Viết bình luận