Tơợ bh’rợ cha groong tước ooy bh’rợ k’rong bhrợ đh’rưah crêê cơnh bhlưa pazêng lực lượng, bh’rợ zâl arọp abhuy coh Tây Nguyên năc căh muy zâl t’bil lơi arọp ting n’năc năc bhrợ đh’âr prang bha lang k’tiếc.

C’xêê 2/1975, Đại tướng Văn Tiến Dũng, p’căh mặt Quân uỷ Trung ương, xay p’căh quyết định bhrợ t’vaih Bộ Tê lệnh chiến dịch Tây Nguyên năc Trung tướng Hoàng Minh Thảo bhrợ Tư lệnh lâng Đại tá Đặng Vũ Hiệp bhrợ Chính uỷ. Bộ Chính trị xay moon Tây Nguyên năc zr’lụ bha lâng, zr’lụ k’rong pazêng c’rơ bha lâng mị ooy pr’đươi lâng tinh thần. Bấc ơl sư đoàn bha lâng vêy ta đoọng tước ooy zr’lụ n’nâu, pazêng vêy sư đoàn 320, 316 lâng 10, đh’rưah ting bhrợ têng âng bấc binh chủng n’lơơng cơnh pháo binh, công binh lâng xe tăng thiết giáp. Nâu đoo năc lực lượng quân sự bấc pa bhlâng vêy ta ra vâưng ghít đoọng bhrợ bh’rợ zâl arọp abhuy.

Trung tướng, anh hùng lực lượng vũ trang Khuất Duy Tiến, bêl ahay bhrợ Trưởng Phòng tác chiến, Chiến dịch Tây Nguyên prá xay, bêl quân giải phóng chô k’rong ra văng ha bh’rợ tước zâl arọp coh Buôn Ma Thuột, năc zập cấp chỉ huy âng Quân khu 2, Quân đoàn 2 chính quyền nguỵ Sài Gòn căh n’năl ooy bh’rợ đơơng quân công cơnh pazêng cr’noọ bha lâng âng quân giải phóng năc n’đăh ooy. Pazêng râu xa nay bh’rợ năc zêng ooy Bắc Tây Nguyên. Bêl tình báo Mỹ tước ooy Sài Gòn bơơn lêy rau la lay âng quân giải phóng mị coh Bắc lâng Nam Tây Nguyên năc vêy bấc cơnh p’rá xa nay la lay cơnh coh bh’rợ xay moon hân đoo c’lâng bha lâng tước zâl:

“Bộ Tư lệnh chiến dịch xay moon arọp dzợ căh ơy n’năl ghít năc k’dua acu xrặ muy ta la thư điện g’lớc đoọng ng’bhrợ bh’rợ zâl arọp. Acu xrặ ta la thư điện năc pa gơi ooy pazêng đơn vị sư10, sư 320, pazêng binh chủng âng arọp crêê ahêê g’lớc  năc ng’zâl ooy Buôn Ma Thuột lâng Nam Tây Nguyên, tu cơnh đêêc arọp đoọng manuyh xiêr chêêc n’năl lực lượng âng hêê, năc pazêng đơn vị đơơh hân ra văng pazêng rau bh’rợ ting cơnh cr’noọ năc ng’tuh.”

Xay bhrợ cơnh p’too moon âng Trung ương: “Năc nghi binh t’bấc đoọng arọp t’bhlâng bhrợ bh’rợ zư lêy n’đăh bắc Tây Nguyên”, phòng tác chiến Mặt trận B3 bhrợ cr’noọ bh’rợ nghi binh, coh đêêc xay moon ghít: Bh’rợ âng nghi binh năc crol arọp, pa đhấc Quân đoàn 2 arọp coh Pleuku lâng Kon Tum, căh đoọng arọp tước ooy Đức Lập, Gia Nghĩa, Thuần Mẫn. Ting n’năc ahêê ơy đoọng sư đoàn 968 tơợ Nam Lào chô xăl ha sư đoàn 320 lâng sư đoàn 10. Đớc pazêng điện đài, c’bhuh đương xay truih 15W, pazêng pr’đươi thông tin chr’năp n’lơơng lâng c’lâng angoọn hữu tuyến, pa xul pazêng rau báo cáo lanag xa nay ta đang moon g’lớc cơnh ngoọ ng’pa bhrợ coh x’xu, lực lượng 2 sự đoàn năc tước ooy Nam Tây Nguyên. Sư đoàn 968 năc đương p’lơớp penh, penh pháo, đơơng âng ch’neh ch’na, cha răh bhrợ zr’lụ đớc pháo lâng ch’nang đác g’lớc. T’cooh Nguyễn Hữu Mai, chính trị viên tiểu đoàn 4, trung đoàn 29, sư đoàn 968 xay truih:

“Xoọc đêêc bh’rợ âng sư đoàn 968 năc zâl arọp coh Gia Lai, Kon Tum. Azi đoọng bộ đội lướt, công vêy đhị n’lơớp, đhị n’leh, đhị p’lơớp, đhị ng’đoọng arọp n’năl, ađoo k’noọ năc ahêê tước zâl đhị đêêc, năc đoọng quân chô k’rong cha groong.”

Đh’rưah lâng bh’rợ nghi binh, bh’rợ zâl đơơh, zâl pr’hậc, zâl đoọng arọp căh loon dưr cha groong công vêy ta bhrợ k’rơ coh bh’rợ Chiến dịch Tây Nguyên. Ting cơnh Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, bêl ahay bhrợ Tư lệnh Quân khu 4, bêl ting bhrợ bh’rợ zâl arọp coh Tây Nguyên, ađoo năc coh Đại đội 9, Trung đoàn Tăng - Thiết giáp 273. Cr’chăl tước zâl Buôn Ma Thuột, quân đội hêê bhrợ bh’rợ zâl tơợ 3 n’đăh lâng 5 c’lâng tước zâl. N’đăh Bắc 2 c’lâng, n’đăh Nam 2 c’lâng, n’đăh Tây 1 c’lâng. Ting c’lâng k’đơơng âng xe tăng, pazêng đơn vị đh’rưah tước zâl pazêng zr’lụ vêy ta moon. Đơn vị âng đoo k’đhơợng xay năc n’đăh Tây. Tước 5 giờ 30 phút t’ngay 10 c’xêê 3 c’moo 1975, bêl pháo binh bhr’lậ toạ độ penh, năc pazêng n’đăh, xe Tăng - Thiết giáp lâng pazêng binh chủng cơ giởi âng hêê năc dưr t’bhlâng k’rơ lứch c’rơ, ting c’lâng trinh sát ơy clặ, n’châm c’lâm n’loong gluh n’đăh crâng tước ooy thị xã:

“2 giờ ra diu t’ngay 10/3 xe tăng dưr gluh, vêy đợ c’lâng azi năc col n’loong l’lăm đoọng xe tăng n’châm vaih c’lâng lướt năc căh choom bhrợ đớc c’lâng l’lăm. Crêê bêl 5h30 ra diu xe tăng năc tước zr’lụ zâl. Nâu đoo năc n’đăh zâl tuh đhậu năc âng Mặt trận bhrợ têng pazêng vêy 1 tiểu đoàn vêy ta p’xoọng, 1 tiểu đoàn bộ binh, 1 đại đội xe tăng lâng 1 đại đội K63, cơnh đêêc nâu đoo năc n’đăh tước tuh zâl k’rơ lâh mơ đh’rưah lâng n’đăh Tây chô zâl tih ooy sư bộ 43. Nâu đoo năc bh’rợ zâl arọp coh t’tun n’nâu vêy đồng chí Hoàng Minh Thảo xay moon năc bh’rợ zâl chơh pô coh cr’loọng m’pâng arọp.”

Trung tướng Nguyễn Thanh Tuấn, bêl ahay bhrợ Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam prá xay, coh bh’rợ zâl arọp đhị Tây Nguyên, Bộ Chính trị xay moon n’đăh Nam Tây Nguyên lâng Buôn Ma Thuột năc c’lâng bha lâng đoọng ng’zâl arọp, bhrợ t’vaih rau c’jệ ha pazêng quân Nguỵ Sài Gòn. Năc tình báo CIA coh miền Nam căh k’noọ bộ đội hêê bhrợ bh’rợ zâl arọp coh Tây Nguyên lâng bh’rợ zâl coh tr’nơớp năc ooy Buôn Ma Thuột. Ahêê vêy muy bh’rợ nghi binh, g’lớc tơợ lực lượng, tơợ xa nay, tơợ pazêng bh’rợ tr’nêng, tước ooy bh’rợ đoọng quân bha lâng âng hêê dưr lướt tơợ Bắc Tây Nguyên moot Nam Tây Nguyên lâng g’lớc ch’chơơr ha rọp lâng bh’rợ ra văng chiến trường, ra văng ha bh’rợ zâl Buôn Ma Thuột.

“Lâng hêê, coh bh’rợ zâl arọp bơơn k’đhơợng Tây Nguyên năc bơơn giải phóng miền Nam pazum k’tiếc k’ruung. Tu cơnh đêếc Chiến dịch Tây Nguyên bơơn thắng lợi, Buôn Ma Thuột dưr vaih pr’đơợ nhâm mâng coh chiến trường. Rau chr’năp bhlâng, năc pr’hậc mơ ooy bhrợ ha rọp k’pân mơ đêêc. Năc đươi tu pr’hậc n’nâu bhrợ bấc pa bhlâng quân Nguỵ Sài Gòn lâng pazêng c’bhuh n’lơơng âng arọp dưr k’pân. Thắng lợi coh Tây Nguyên năc zooi ahêê bơơn pác arọp coh miền nam Việt Nam, năc tơớp ha bh’rợ Gung dưr zâl arọp abhuy.”

Ta béch g’lăng coh bh’rợ nghi binh coh bh’rợ zâl arọp abhuy coh Tây Nguyên năc muy rau liêm choom chr’va chr’đhô k’rơ pa bhlâng, ting zooi ooy chiến thăng zazum âng xa nay bh’rợ Gưng dưr lâng zâl arọp abhuy coh hân noo ha pruốt 1975. Rau ta béch g’lăng coh bh’rợ nghi binh, rau ting xay bhrợ đh’rưah liêm choom bhlưa pazêng lực lượng, lâng rau t’bhlâng giải phóng miền Nam năc bhrợ ha bh’rợ zâl arọp coh Tây Nguyên lướt moót ooy lịch sử cơnh muy chiến công ga măc chr’năp pa bhlâng./.

CHIẾN DỊCH TÂY NGUYÊN- CHIẾN THUẬT QUYẾT ĐỊNH        THẮNG LỢI                                           

Chiến dịch Tây Nguyên 1975 không chỉ là một chiến công lừng lẫy mà còn là bài học về chiến thuật quân sự tài tình, sáng tạo và đầy bất ngờ. Với mục tiêu giải phóng miền Nam, chiến dịch này đã phát huy tối đa nghệ thuật quân sự của quân và dân Việt Nam. Từ những chiến thuật nghi binh tinh vi đến sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng, chiến dịch Tây Nguyên không chỉ đánh bại quân địch mà còn làm chấn động cả giới quân sự quốc tế

Tháng 2/1975, Đại tướng Văn Tiến Dũng, thay mặt Quân ủy Trung ương, công bố quyết định thành lập Bộ Tư lệnh chiến dịch Tây Nguyên do Trung tướng Hoàng Minh Thảo làm Tư lệnh và Đại tá Đặng Vũ Hiệp làm Chính ủy. Bộ Chính trị xác định rằng Tây Nguyên là điểm then chốt, nơi cần huy động sức mạnh tổng lực cả về vật chất và tinh thần. Một loạt các sư đoàn chủ lực đã được điều động tới khu vực này, bao gồm sư đoàn 320, 316, 968, và 10, cùng với sự phối hợp của nhiều binh chủng khác như pháo binh, công binh và xe tăng thiết giáp. Đây là lực lượng quân sự hùng hậu được chuẩn bị kỹ lưỡng để triển khai chiến dịch.

Trung tướng, anh hùng lực lượng vũ trang Khuất Duy Tiến, nguyên Trưởng Phòng tác chiến, Chiến dịch Tây Nguyên cho biết, trong khi quân giải phóng tập trung cơ động lực lượng chuẩn bị cho cuộc tiến công Buôn Ma Thuột, thì các cấp chỉ huy của Quân khu 2, Quân đoàn 2 chính quyền ngụy Sài Gòn không hay biết gì về cuộc chuyển quân cũng như mục tiêu chính của quân giải phóng là đâu. Mọi sự chú ý đều hướng về Bắc Tây Nguyên. Khi tình báo Mỹ vào Sài Gòn phát hiện sự bất thường của quân giải phóng ở cả Bắc và Nam Tây Nguyên đã có ý kiến khác nhau trong việc xác định đâu là hướng tấn công chính.

“Bộ Tư lệnh chiến dịch phán đoán là địch còn bán tín bán nghi thì lệnh cho tôi viết một bức điện giả để tương kế tựu kế. Tôi viết bức điện là gửi các đơn vị sư 10, sư 320, các binh chủng là địch đã bị ta lừa là tấn công Buôn Ma Thuột và Nam Tây Nguyên cho nên chúng đã đưa lực lượng xuống để thăm dò lực lượng chúng ta, nên các đơn vị phải khẩn trương chuẩn bị mọi mặt theo kế hoạch tiến công.”

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương: “Phải nghi binh rất nhiều để làm cho địch tập trung sự chú ý vào việc bảo vệ phía bắc Tây Nguyên”, phòng tác chiến Mặt trận B3 xây dựng kế hoạch nghi binh, trong đó xác định rõ: Nhiệm vụ của nghi binh là giam chân, căng kéo chủ lực Quân đoàn 2 địch ở Pleiku và Kon Tum, không cho chúng cơ động về Đức Lập, Gia Nghĩa, Thuần Mẫn. Theo đó ta đã đưa sư đoàn 968 từ Nam Lào về thay thế cho sư đoàn 320 và sư đoàn 10. Để lại toàn bộ điện đài, tổ báo vụ 15W, các trang thiết bị thông tin quan trong khác và đường dây hữu tuyến, tiếp tục phát các báo cáo và mệnh lệnh giả như đang hoạt động bình thường, lực lượng 2 sư đoàn bí mật cơ động về Nam Tây Nguyên. Sư đoàn 968 sẽ tăng cường bắn tỉa, pháo kích, vận chuyển lương thực đạn dược làm trận địa pháo và bến phà giả. Ông Nguyễn Hữu Mai, chính trị viên tiểu đoàn 4, trung đoàn 29, sư đoàn 968 kể:

“Lúc đó nhiệm vụ của sư đoàn 968 là đánh Gia Lai, Kon Tum. Mình cho bộ đội hành quân, cũng có chỗ kín, chỗ hở, chỗ bí mật, chỗ cũng công khai để cho bọn địch biết, nó tưởng là đánh ở đấy nên nó tập trung vào đưa quân về.”

Cùng với nghệ thuật nghi binh, chiến thuật đánh nhanh, đánh bất ngờ, đánh cho địch không kịp trở tay cũng được áp dụng triệt để trong Chiến dịch Tây Nguyên. Theo Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên Tư lệnh Quân khu 4, khi tham gia chiến dịch Tây Nguyên, ông thuộc Đại đội 9, Trung đoàn Tăng - Thiết giáp 273. Thời điểm tấn công Buôn Ma Thuột, quân đội ta tổ chức đội hình tiến công trên 3 hướng với 5 mũi tiến công. Hướng Bắc 2 mũi, hướng Nam 2 mũi, hướng Tây 1 mũi. Dưới dự dẫn dắt của xe tăng, các đơn vị đồng loạt tiến công các mục tiêu được phân công. Đon vị ông phụ trách mũi tấn công phía Tây. Đến 5 giờ 30 phút ngày 10 tháng 3 năm 1975, trong khi pháo binh điều chỉnh tọa độ bắn chuyển làn, thì từ các hướng, xe Tăng - Thiếp giáp và các binh chủng cơ giới của ta mở hết tốc lực, theo đường trinh sát đã đánh dấu, húc đổ cây xông ra khỏi rừng tiến thẳng về phía thị xã.

“2h sáng ngày 10/3 xe tăng được xuất kích, có những đoạn đường chúng tôi phải cưa cây trước để xe tăng húc đổ thành đường đi chứ không thể làm đường sẵn. Đúng 5h30 sáng thì xe tăng đã đến nơi. Đây là mũi chiến đấu thọc sâu do Mặt trận tổ chức gồm 1 tiểu đoàn tăng cường, 1 tiểu đoàn bộ binh, 1 đại đội xe tăng và 1 đại đội K63 như vậy đây là mũi thọc sâu hỗn hợp đánh từ phía Tây về thọc thẳng vào sư bộ 43. Đây là cách đánh mà sau này đồng chí Hoàng Minh Thảo nói rằng đây là cách đánh nở hoa trong lòng địch.”

Trung tướng Nguyễn Thanh Tuấn, nguyên Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam cho biết, trong chiến dịch Tây Nguyên, Bộ Chính trị quyết định chọn hướng Nam Tây Nguyên với Buôn Ma Thuột là mục tiêu tấn công chủ yếu đã tạo ra thế bất ngờ hoàn toàn đối với quân Ngụy Sài Gòn. Những tình báo CIA tại miền Nam không thể tin rằng bộ đội ta mở chiến dịch Tây Nguyên bằng trận đánh mở đầu Buôn Ma Thuột. Chúng ta có hẳn một chiến dịch nghi binh, nghi binh từ lực lượng, nghi binh từ thông tin, nghi binh từ tổ chức các hoạt động, nghi binh hành quân đưa lực lượng chủ lực chúng ta từ Bắc Tây Nguyên vào Nam Tây Nguyên và nghi binh ngay cả công tác chuẩn bị chiến trường, chuẩn bị cho tiến công Buôn Ma Thuột.

“Với chúng ta, trong thế chiến lược làm chủ Tây Nguyên sẽ giải phóng được miền Nam thống nhất Tổ quốc. Do đó Chiến dịch Tây Nguyên thắng lợi, Buôn Ma Thuột thành công tạo ra thế áp đảo trên chiến trường. Điều quan trọng càng bất ngờ bao nhiêu, kẻ địch càng hoang mang dao động bấy nhiêu. Chính cái bất ngờ đó đã làm sụp đổ ý chí tinh thần của một bộ phận rất lớn quân Ngụy Sài Gòn và bộ máy tay sai. Thắng lợi Tây Nguyên tạo điều kiện để chúng ta chia cắt chiến lược ở miền nam Việt Nam, mở đầu cho cuộc Tổng tiến công nổi dậy.”

Nghệ thuật nghi binh trong chiến dịch Tây Nguyên là một thành công vang dội, góp phần vào chiến thắng chung của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975. Sự sáng tạo trong chiến thuật nghi binh, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng, và quyết tâm giải phóng miền Nam đã đưa chiến dịch Tây Nguyên đi vào lịch sử như một chiến công vĩ đại./.