Ksiêm dlăng Delphi mơ̆ng Anôk bruă ala ƀuôn brei ƀuh, mâo truh 18,6 % phung êdam êra ngiêk mơ̆ng 10-17 mâo klei amâo jăk kơ ai tiê klei mĭn, năng mđing jing klei rŭng răng. Leh anăn klei amâo jăk hlăm ai tiê klei mĭn kjham hŏng 4,3%; mâo hlăm brô 1,4% phung êdam êra ngiêk tuôm mâo klei mĭn mdjiê asei hjăn, 2,8% amâo hơĭt ai tiê klei mĭn. Aê mdrao chuyên khoa 2 Nguyễn Hoàng Yến,  K’iăng Khua adŭ bruă mdrao kơ ai tiê klei mĭn phung hđeh leh anăn phung êdam êra ngiêk, Anôk bruă klei suaih pral kơ ai tiê klei mĭn brei thâo:

 “Klei rŭng răng hlăm ai tiê klei mĭn hlăm phung hđeh leh anăn êdam êra ngiêk khăng mâo hlăm gưl thŭn anei. Hlue si klei kâo čih yap hlăm boh sĭt snăn ênoh phung hđeh leh anăn phung êdam êra ngiêk rŭng răng mâo lu. Mnuih ruă nao ksiêm mkă ti Anôk bruă klei suaih pral mâo klei bi knăl đĭ”

Nai prĭn Đặng Thị Việt Phương - Anôk bruă ala ƀuôn ala ƀuôn brei thâo, dŭm bruă kơ klei suaih pral ai tiê klei mĭn lu jing djŏ tuôm kơ klei rŭng răng ai tiê klei mĭn leh mâo klei truh, čiăng mdjiê asei hjăn, amâo hơĭt ai tiê, mâo klei ñŭt huĭ. Mta phŭn ngă kơ phung êdam êra ngiêk tuôm hŏng klei amâo jăk hlăm ai tiê klei mĭn jing kyua phung hđeh mâo klei ktrŏ hlăm klei hriăm hră leh anăn klei mđing dlăng ka djŏ hnơ̆ng mơ̆ng amĭ ama.  Klei suaih pral hlăm ai tiê hlăm klei mĭn phung êdam êra ngiêk ăt hmăi kyua dŭm bruă hlăm gŏ sang msĕ si klei ngă jhat hlăm gŏ sang, ră rañ ma tuĭ, amĭ ama bi lui. Phung êdam êra pioh lu đei hruê mmông kơ hla pŏk web ala ƀuôn, internet, rañ hlăp game, kƀah klei mjuăt asei mlei leh anăn anôk bi lông mjuăt asei mlei kơ phung hđeh. Êngao anăn, kƀah klei mđing uêñ mơ̆ng amĭ ama, nai mtô, sang hră, klei arăng ngă jhat… ăt jing mta phŭn ba klei amâo jăk hlăm ai tiê klei mĭn phung êdam êra. Nai prĭn Đặng Thị Việt Phương brei thâo bruă kƀah klei mđing uêñ, mkŏ leh anăn bi thâo săng plah wah amĭ ama leh anăn phung hđeh ăt ba klei rŭng răng, amâo jăk hlăm ai tiê klei mĭn:

 “Kyua klei bi mlih ala ƀuôn pral đei, klei đĭ kyar bruă tuh tia mkra mjing, bi mrâo mrang ngă kơ amĭ ama mâo lu bruă leh anăn bi luč hĕ klei bi mguôp amĭ ama hŏng anak aneh jing kjham hĭn leh anăn hmăi kơ klei suaih pral ai tiê klei mĭn phung êdam êra. Klei amĭ ama kƀah klei mđing uêñ, blŭ hrăm ăt msĕ mơh kpĭ klei kăp dlăng kjăp kơ anak čô jing mta ngă kơ klei suaih pral hlăm ai tiê klei mĭn phung êdam êra jing kjham hĭn.”

 Boh sĭt năng rŭng răng jing lu phung hđeh, phung êdam êra ngiêk leh anăn êdam êra dôk mâo lu klei dleh dlan kơ klei suaih pral ai tiê leh anăn phung hđeh adôk kƀah klei thâo mdrơ̆ng. Hlăk êjai anăn, lu amĭ ama hrô kơ mtô phung anak klei thâo čiăng ñĕ kơ klei amâo myun snăn lŏ duah hdră čiăng ktuê dlăng anak kjăp hĭn. Phung hđeh leh anăn phung êdam êra ngiêk rŭng răng kơ ai tiê klei mĭn khăng ñĕ kơ bruă ngă hlăm sang hră leh anăn ala ƀuôn; Duah klei bi juh pô jih hnơ̆ng amâodah mâo lu klei huĭ hyưt kơ klei kjham srăng truh; kƀah klei hơĭt ai tiê hlăm adŭ hriăm leh anăn boh tŭ hriăm hră amâo jăk ôh; Ruă kŏ, mmăt ală mta, dleh lun, rŭng răng kơ klei srăng đuôm hlăm kŏng đŏk, ƀlĕ ô̆ amâodah čiăng ƀlĕ ô̆, ruă đah da, dleh bi êwa, ruă êhŭng, krăn amâodah ktal ti kđiêng kngan amâodah kđiêng jơ̆ng kyua bi êwa pral đei amâodah bi knăl ruă lu… Nai prŏng, aê mdrao Lê Công Thiện, Khua adŭ bruă mdrao kơ klei ruă hlăm ai tiê klei mĭn hđeh leh anăn phung êdam êra, êdam êra ngiêk, Anôk mdrao kơ klei suaih pral hlăm ai tiê klei mĭn brei thâo:

 “ Hmei kčĕ čiăng mâo klei blŭ mbĭt hlăm gŏ sang. Hmei mâo sa mmông bi tuôm hjăn hŏng phung hđeh mâo klei ruă, leh anăn mâo klei bi tuôm hjăn hŏng amĭ ama. Tal 3 mkŏ plah wah amĭ ama hŏng anak čô. Bruă mdrao mgŭn suăi snăk leh anăn tơdah thâo săng leh dŭm tĭng bi thâo săng snăn kơh mâo hdră mdrao mgŭn tŭ dưn…”

Hlue si Nguyễn Đức Vinh - Khua Anôk bruă ksiêm hriăm kơ ala ƀuôn, hlăm wưng kơ anăp brei mâo hdră êlan mđĭ bruă hâo hưn mtô mblang čiăng mđĭ klei thâo săng leh anăn hnơ̆ng jăk kriê dlăng klei suaih pral ai tiê klei mĭn, mâo klei thâo săng, klei hriăm, klei thâo, bi hrŏ klei bi kah… Mbĭt anăn bi hgŭm hŏng dŭm tĭng djŏ tuôm, bi mklă êpul hđeh huĭ ênưih lĕ hlăm klei ruă kơ ai tiê klei mĭn čiăng đru mơ̆ng hnưm, leh anăn iêô mkrum klei găl mơ̆ng ala ƀuôn čiăng kriê dlăng klei suaih pral ai tiê kơ phung hđeh.  Klei phung amĭ ama čiăng jing brei mtô anak pô klei thâo msir mgaih klei mâo, ksiêm dlăng ai tiê klei mĭn, kriê dlăng hruê mmông, mtô anak kơ klei huĭ hyưt, klei ngă tơdah tuôm hŏng klei amâo jăk. Nguyễn Đức Vinh, brei thâo:

 “Bi mlih klei thâo săng mơ̆ng gŏ sang leh anăn phung hđeh jing klei bi mlih tal êlâo kâo bi mĭn brei ngă mtam, klei anei brei mâo hruê mmông amâo djŏ msĕ si mdrao klei ruă ôh, sa blư̆ mnăm hlŏng hlao mtam. Gĭr mkŏ mjing leh anăn mđĭ kyar hdră bruă kčĕ, êmuh đru mđĭ kyar bruă đru kčĕ, mđĭ dưi truh hŏng grăp čô hlăm ala ƀuôn. Đru kơ dŭm êpul êdam êra, êdam êra ngiêk ênưih kpĕ êka; mđĭ mtô bi hriăm mnuih mă bruă, mđĭ ksiêm hriăm hdră êlan kơ klei suaih pral hlăm ai tiê klei mĭn ti Việt Nam”

 Dưi  ƀuh, klei suaih pral hlăm ai tiê klei mĭn phung êdam êra ngiêk tơdah amâo mđing uêñ djŏ hdră srăng ba klei amâo jăk ênguôt snăk. Klei bi hgŭm kjăp plah wah gŏ sang, sang hră leh anăn ala ƀuôn srăng đru mđĭ kyar kluôm kơ asei mlei wăt ai tiê phung hđeh. Bruă ngă êngao mmông hriăm hlăm sang hră, mjuăt bi hriăm klei thâo hdĭp ăt jing klei yuôm bhăn đru kơ phung hđeh mâo sa klei suaih pral hlăm ai tiê klei mĭn jăk./.