Klei hơ̆k mơak ƀĭng ngă lŏ hma ngă lŏ, phung pla mjing duarian, djam mtam, boh kroh hlăm thŭn 2023 brei ƀuh dŭm gru mngač mơak mơak hĭn hlăm bruă mkra mjing leh anăn ba čhĭ boh mnga bruă lŏ hma êjai klei mnia mblei briah leh anăn djam mtam ti hnơ̆ng lu hĭn.

Thŭn 2023, dhar bruă lŏ hma ăt dôk rơ̆ng kơ hnơ̆ng đĭ kyar ktang, đĭ kyar kluôm dhuôm, hŏng hnơ̆ng đĭ kyar GDP kluôm dhar bruă mâo 3,83%, lu hĭn hlăm thŭn mrâo êgao. Kluôm hnơ̆ng mnia mblei boh mnga bruă lŏ hma, kan hdang rơ̆ng ti hnơ̆ng lu, êbeh 53 êklai đolar Mi, klei mnia mblei truh ti hnơ̆ng kdlưn hĭn 10,07 êklai dolar Mi, đĭ 43,7%. K’iăng Khua phŭn bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang Phùng Đức Tiến mñă klă: Bruă lŏ hma lŏ dơ̆ng bi klă kơhưm, jing kmeh gơ̆ng mơ̆ng bruă duh mkra, rơ̆ng bi mâo djăp mnơ̆ng ƀơ̆ng huă, dŭm klei bi kna prŏng mơ̆ng bruă duh mkra leh anăn đru bi hơĭt bruă duh mkra hnơ̆ng prŏng.

Hlăm wưng ară anei jing dleh dlan êdi, ƀiădah hŏng klei hrăm mbĭt sa ai mơ̆ng yang ƀuôn, mơ̆ng dŭm alŭ wăl hŏng Phŭn bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang, drei dưi truh hnơ̆ng lu mta kñăm yuôm bhăn. Sa thŭn gĭr ktưn čiăng kơ drei dưi mâo dŭm mta kñăm dleh dlan, mâo knŭk kna leh anăn Gưl dlông yap yuôm bhăn, ăt dưi bi klă jing kmeh gơ̆ng mơ̆ng bruă duh mkra, đru mguôp yuôm bhăn hlăm bruă duh mkra lăn čar êjai klei dleh dlan.

Thŭn 2023 jing thŭn kruăk knăl bruă mdiê braih hlăk êjai klei mnia mblei mơ̆ng ala čar drei mâo hlăm brô 8 êklai 200 êbâo tôn hŏng hnơ̆ng ênoh mnia blei giăm 4 êklai 800 êbâo êklăk dolar Mi, đĭ 40% mkă hŏng thŭn dih, ti hnơ̆ng lu hĭn hlăm dŭm pluh thŭn êgao. Nguyễn Như Cường, Khua kiă kriê anôk bruă pla mjing brei thâo, đăo knăl thŭn 2024, klei čhĭ mnia braih mdiê ăt lŏ jing klei čiăng lu, dhar bruă pla mjing lŏ dơ̆ng gĭt gai mđĭ hĭn bruă mkra mjing, boh nik jing mdiê mâo hnơ̆ng tŭ jăk čiăng rơ̆ng klei mnia mblei hŏng klei kjăp:

Bi kơ bruă mkra mjing mdiê braih Việt Nam hlăm thŭm 2024 hluê si hdră kčah Phŭn bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang mbĭt hŏng dŭm alŭ wăl rah pla hlăm brô 7,1 êklăk ha amâodah ti gŭ ƀiă, hlăm anăn ăt rơ̆ng hnơ̆ng ba čhĭ 43 êklăk tôn. Hŏng msĕ sơnăn drei dưi rơ̆ng bi mâo djăp mnơ̆ng ƀơ̆ng huă hlăm grăp boh klei mâo. Leh anăn drei ăt dưi rơ̆ng klei ba čhĭ braih msĕ hŏng thŭn 2023.

Thŭn 2024, đăo knăl bruă duh mkra srăng lŏ tuôm hŏng lu klei dleh dlan, klei lông dlăng msĕ si: ênoh mnơ̆ng dhơ̆ng ba yua kơ bruă lŏ hma đĭ yuôm, klei mnơ̆ng ngă kơ ana pla mjing, klei ruă hlăm mnơ̆ng rông hŭi hyưt srăng bluh mâo, adiê hlĭm hjan dleh ksiêm dlăng, adiê mđiă ktang hĭn, klei hŭi hyưt adiê không amâo mâo hjan, kƀah êa kjham kyua klei hmăi mơ̆ng El Nino… Boh nik jing klei hmăi mơ̆ng dŭm klei bi blah, klei amâo mâo hơĭt mơ̆ng anôk mnia mblei ka mâo klei hơĭt kjăp. Nguyễn Văn Việt, Khua bruă Hdră êlan, Phŭn bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang brei thâo, dhar bruă lŏ hma ăt dôk gĭr găn hgao klei dleh dlan, mdưm dŭm mta kñăm čiăng gĭr bi hluê ngă:

Mŭt hlăm thŭn 2024, hmei ƀuh dhar bruă lŏ hma ăt mâo nanao 3 klei dleh, tal sa jing anôk mnia mblei, tal 2 jing yan adiê, tal 3 jing mkhư̆ klei mnơ̆ng ngă. Bi kơ anôk mnia mblei hmei srăng gĭr, klei mnơ̆ng ngă, klei ruă hmei srăng mgaih msir, ƀiădah yan adiê jing klei amâodưi ksiêm dlăng. Bi kơ hnơ̆ng čuăn thŭn 2024, čiăng mâo hnơ̆ng đĭ kyar kluôm mơ̆ng 3 – 3,5%, hnơ̆ng klei mnia mblei boh mnga bruă lŏ hma, mnơ̆ng hlăm dliê, kan hdang hlăm brô 54 – 55 êklai dolar Mi. Hnơ̆ng să mâo ênŭm hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo 80%.

Hŏng bruă ba čhĭ djam mtam, boh kroh mâo klei đĭ kyar ktang, đĭ 70% mkă hŏng thŭn 2022, mâo giăm 5,7 êklai dolar Mi, bruă mkra mjing rơ̆ng kơ hnơ̆ng tŭ jăk, ksiêm dlăng klei mnơ̆ng ngă leh anăn mtrŭt mđĭ klei mnia mblei hŏng dŭm anôk mnia mblei mâo dhar bruă pla djam mtam bi myuôm. Klei bi knăl năng mơak akŏ thŭn 2024 êjai dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng msĕ si durian bi êăt, boh đung, boh ƀơr, boh kruĕ dŭng… anăp anei mâo klei dưi ba čhi kơ China, hmăng hmưi srăng đru kơ dhar bruă pla djam mtam mđĭ thiăm ƀiă êdi 1 êklai dolar Mi hlăm thŭn 2024. Mbĭt hŏng anăn, Việt Nam jing ala čar tar êlâo dlông rŏng lăn pla mdiê bi hrŏ hnơ̆ng êwa čhŏ êjai hluê ngă hdră 1 êklăk ha pla mdiê lŏ hnơ̆ng tŭ jăk nao mbĭt hŏng klei đĭ kyar mkra krĭng dap mnai krông Cửu Long mơ̆ng knhal jih thŭn 2023. Klei anăn brei ƀuh, amâo djŏ knŏng mlih mơ̆ng klei mĭn mkra mjing jing klei mĭn bruă duh mkra, dhar bruă lŏ hma lŏ dơ̆ng mđing truh mkra mjing mtah leh anăn kjăp. Anei jing mta kñăm mơ̆ng dhar bruă hlăm thŭn 2024 leh anăn dŭm thŭn kơ anăp, kñăm ngă tŭ jing hdră êlan đĭ kyar leh anăn hdră mtrŭn Gưl dlông čiăng mkŏ mjing “Bruă lŏ hma wăl mnơ̆ng hdĭp, krĭng ƀuôn sang mrâo mrang leh anăn ƀĭng ngă lŏ hma mrâo mrang”./.