Ară anei, ti să Khánh Sơn, čar Khánh Hoà, krĭng dưi čuăl mkă mđĭ kyar bruă lŏ hma hŏng boh ana durian jing ana pla mjing phŭn, hŏng dŭm đang pla mjing ktrŏ boh. Ƀiădah, mnuih ƀuôn sang tinei ăt ka dưi dưn kluôm dhuôm boh tŭ dưn kyua klei ba čhĭ adôk êdu kƀah.
Amâo djŏ knŏng durian, dŭm mta boh mnga phŭn msĕ si êbŭng, mtei, kneh, kruĕ dŭng mơ̆ng mnuih ƀuôn sang čư̆ čhiăng ăt jêñ jêñ lĕ hlăm klei anôk ba čhĭ amâo mâo hơĭt. Bruă dŭ mdiăng tuôm hŏng lu klei dleh dlan, kƀah klei mkra mjing leh anăn kƀah knơ̆ng bruă ba čhĭ. Lê Thị Bé, sa čô pla durian, ăt jing pô hrui blei ti alŭ Du Oa, ƀuôn hgŭm Tây Khánh Sơn brei thâo, grăp yan durian, kneh amâodah măng cụt bi ktrŏ boh, mnuih ƀuôn sang lŏ bi čang guôn phung hrui blei, ênoh mlih hlăm grăp hruê ngă kơ lu gŏ sang amâo jhŏng duh bi liê wưng sui:
“Êlan klông tinei adôk điêt, sa boh êdeh mdiăng container truh tinei ăt suaih êdi. Găn dŭm kčŭn čư̆, pô mgăt êdeh kjăp kơh dưi truh. Tơdah mâo êlan prŏng hĭn, dap hĭn kơh êdeh container dưi truh, dưi mdiăng mnơ̆ng. Ară anei suaih êmăn êdi, dŭ mdiăng dleh, ênoh bi liê lu, knhal tuč arăng mjuă ênoh. Ênoh ênưih kyua êlan klông amâo mâo jăk, ênoh prăk dŭ mdiăng lu đei”.
Kdriêk Khánh Sơn hđăp ară anei jing ƀuôn hgŭm Đông Khánh Sơn, Khánh Sơn leh anăn Tây Khánh Hòa mơ̆ng čar Khánh Hoà, mâo hlăm brô 3000ha durian. Giăm mkrah wah hlăm anăn dôk mâo boh. Bi ti Khánh Vĩnh, dŭm êbâo hac kruĕ mdŭng klĭt mtah dôk mŭt hlăm yan. Boh jăk, hnơ̆ng jăk, klei găl ba čhĭ lu. Ƀiădah kyua kƀah sang măi mkra mjing, kƀah sang bi êăt leh anăn bruă mkŏ mkra đru, lu boh mnga knŏng adôk hlăm klei čhĭ mtah. Nguyễn Trọng Minh, bi klă knơ̆ng bruă hrui blei boh kroh brei thâo, anôk mnia mblei ară anei čiăng kơ hnơ̆ng čuăng ƀrư̆ hruê brư̆ lu, ƀĭng ngă lŏ hma čiăng êdi klei hrăm mbĭt mơ̆ng knơ̆ng bruă leh anăn bruă sang čư̆ êa alŭ wăl:
“Boh klei msĕ si hnơ̆ng êbeh êa drao krih, kman, mta cadimi mâo hlăm boh durian leh anăn dŭm mta boh mnga mkăn jih jang srăng lŏ hlăm hnơ̆ng dưi brei, amâodưi êgao hnơ̆ng čuăn. China ară anei ksiêm dlăng kjăp kơ klei anei. Pô pla mjing srăng mâo anôk ba čhĭ, srăng mâo sang măi, anôk hrui blei. Tơdah knŏng tiŏ êran kyua boh tŭ hjăn ngă mplă mplia, êgao hnơ̆ng doh êƀăt hlăm wưng sui srăng hmăi kơ kơhưm leh anăn boh mnga bruă lŏ hma Việt Nam hlăm tar rŏng lăn”.
Sa hlăm dŭm klei kpăk ngă kơ knơ̆ng bruă amâo jhŏng duh bi liê kơ krĭng čư̆ čhiăng Khánh Sơn jing bruă mkŏ mkra ka hrăm mbĭt. Êlan klông dleh dlan, pui kmlă leh anăn êa ka dưi rơ̆ng kơ klei mkra mjing hnơ̆ng prŏng. Bùi Hoài Nam, Khua dlăng bruă Đảng ƀuôn hgŭm Khánh Sơn brei thâo, kƀah pui kmlă ngă kơ bruă bi êran sang bi êăt, masin tuôm hŏng klei dleh dlan. Kƀah êa amâo dưi pŏk phai krĭng pla mjing kdrăp mrâo mrang. Êjai anăn, êlan čư̆ čhiăng ngă kơ bruă mkra êlan, đoh klei pui, rŭ mjing knơ̆ng knơ̆ng êa dleh dlan hĭn. Kyuanăn yơh bi êmưt klei iêo jak knơ̆ng bruă leh anăn mđĭ kyar bruă duh mkra ti krĭng čư̆ čhiăng. Bùi Hoài Nam, brei thâo:
“Hmei akâo kơ khua gĭt gai čar leh anăn dhar bruă pui kmlă duh bi liê anôk bruă pui kmlă 100kV čiăng kơ kơ pui kmlă mkra mjing leh anăn yua aguah tlam. Êngao kơnăn, ăt akâo duh bi liê thiăm knơ̆ng kdơ̆ng êa, boh nik êa yua aguah tlam leh anăn krih kơ ana pla mjing. Kyuadah êdei anei čiăng iêo mthưr klei duh bi liê srăng mâo djăp êa jua pui kmlă”.
Hluê si Nguyễn Ngọc Sơn, k’iăng khua dhar bruă djuê ana leh anăn klei đăo čar Khánh Hoà, mta phŭn čiăng ruh mgaih jing mâo hdră êlan găl guôp leh anăn mâo ai dưi iêo jak. Knŏng êjai knơ̆ng bruă ngă bruă jăk kơh mnơ̆ng dhơ̆ng mnuih ƀuôn sang dưi mđĭ ênoh. Ară anei, hdră êlan adôk ka kluôm, kă bi klă kơ grăp knơ̆ng bruă, grăp krĭng pla mjing. Grăp alŭ wăl čiăng bi klă ya ana pla mjing phŭn, ti krĭng pla mjing găl. Hluê anăn, knŭk kna čiăng mkŏ mjing hdră êlan mdê hĭn kơ lăn ala, jia, ngăn prăk čiăng kơ knơ̆ng bruă jhŏng duh bi liê. Mơ̆ng sa boh durian, tơdah dưi duh bi liê jăk, dưi mkra mjing lu mta mnơ̆ng mâo ênoh msĕ si durian bi êăt, bêñ….
Tơdah lŏ brei kơ mnuih ƀuôn sang čŏng mkra mjing hliê điêt, jưh knang kơ phung blei boh mnga ăt dleh dlan yơh. Čiăng mâo knơ̆ng bruă, mâo klei mkra mjing êlam, mâo hdră êlan đru kơ krĭng dleh dlan, pŏk klei găl ñŭ kma, bi hơĭt hnư hrui wĭt leh anăn hdră duh ƀơ̆ng kơ mnuih ƀuôn sang. Nguyễn Ngọc Sơn, lač:
“Klei mĭn mơ̆ng kâo pô jing tal êlâo knŭk kna srăng bi klă ti krĭng srăng pla ya ana pla mjing. Leh anăn kơh iêo mthưr knơ̆ng bruă ngă djŏ klei čuăn hdră êlan anăn. Leh bi klă srăng mâo hdră êlan ktang, mâo klei đru, găl guôp hŏng grăp knơ̆ng bruă klă klơ̆ng. Pô anei hrui blei, pô dih duh bi liê sang măi mkra mjing durian. Srăng ruah grăp knơ̆ng bruă hŏng hdră tă mđĭ kyar mơ̆ng krĭng”.
Viết bình luận