Hlăm klei nao ksiêm dlăng wăl anôk mnia mblei ti Dak Lak hlăm mlan 8 thŭn anei, Niick Ruzzo, khua anôk bruă VOS Advisory, ti Mi bi kngăr êdi hŏng klei siam mơ̆ng dŭm mta mnơ̆ng yua mơ̆ng djao êyăn. Niick Ruzzo brei thâo, dŭm mta mnơ̆ng mơ̆ng djao êyăn mdê êdi, siam lehanăn jăk hŏng wăl hdĭp mda pŏk mlar leh hdră êlan čiăng kơ ñu bi hgŭm hlăm bruă mnia mblei.

  “Kâo nao dlăng leh anôk pla mjing mơ̆ng ayŏng Nguyễn Phú Tùng čiăng ƀuh klă hdră pla mjing lehanăn bi kngăr êdi anăp klei siam, dưi ba yua ngă lu mta mnơ̆ng mơ̆ng djao êyăn anei. Kâo tĭng srăng pŏk mlar wăl anôk mnia mblei lehanăn hưn mthâo mnơ̆ng anei mơ̆ng ayŏng truh hŏng lu mnuih hĭn”.

  Pô Niick Ruzzo lač jing ayŏng Nguyễn Phú Tùng, pô mkŏ mjing lehanăn hlŏng ngă Khua anôk bruă Loofaa, ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak. Hluê si Nguyễn Phú Tùng, Loofaa jing “djao êyăn”. Mơ̆ng hdră tui ksiêm kơ wăl anôk mnia mblei, Tùng ƀuh djao êyăn jing mta mnơ̆ng dưi yua čiăng mkra lu mta, jăk hŏng wăl anôk mnia mblei. Ayŏng mbĭt hŏng mnuih mă bruă tui ksiêm dŭm mta mnơ̆ng, mkŏ mjing anôk bruă čiăng hrui blei. Mơ̆ng dŭm mta mnơ̆ng tal êlâo, yua hlăm anôk tŭk knă êsei djam msĕ si mnal dưm gŏ, dưm kčok, rao čhiên mngan, rao kčok… amâo dah giê dhông mnei asei mlei, kdô dưm kƀu… hlăm hdră pla mjing, mnuih mă bruă lŏ mkra dŭm mta mnơ̆ng mâo bai čiêng, đuôn, ƀap, jep… Anôk bruă lŏ mkŏ mjing dŭm klei bi lông mkra mjing kñăm tui duah dŭm mta mrâo, siam. Ayŏng Nguyễn Phú Tùng brei thâo:

 “Ară anei kâo mâo hlăm brô 50 mta mnơ̆ng. Anôk blei yua lu ară anei jing Prăng, Hồng Kông. Dŭm ƀĭng hgŭm Mi, Canada, Japon, Dhŭng Korea ăt nao dlăng krĭng pla, nao čuă anôk bruă bi hgŭm mbĭt. Dŭm mta mnơ̆ng hmei mđing mkra ba yua hlăm sang mnei, sang tŭk knă asei djam, dŭm mta đuôn, bai čhiêng, ƀap.. mâo lu mnuih mđing”.

 Ăt hluê si Tùng, ară anei, grăp mlan anôk bruă mkra dŭm êtuh kdrăp mnơ̆ng yua hlăm sang mnei, anôk tŭk knă asei djam, hŏng dŭm mta mnơ̆ng čŭt hơô, djă hiu snăn hnơ̆ng mkra ƀiă hĭn, tui hluê klei kuôl kă blei mnia. Kyua ară anei, djao êyăn ăt dôk ƀiă, mkăp ka ênŭm hŏng klei dôk čiăng.

  Čiăng mkŏ mjing krĭng pla êyăn, giăm 2 thŭn êgao, anôk bruă Loofaa bi hgŭm hŏng 8 gŏ sang ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt lehanăn kdriêk Krông Ƀŭk, pla êbeh 20 ha êyăn mă djao, bi klă klei kuôl kă blei 5.000 prăk/boh. Amai H’Wên Êban, ti ƀuôn hgŭm Khánh Xuân, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak brei thâo, hŏng ênoh čhĭ êyăn mda snăn klei kuôl kă hŏng anôk bruă ba wĭt leh boh tŭ dưn hĭn.

“Êlâo adih, sang kâo pla djam, leh kuôl kă hŏng anôk bruă Loofaa sa thŭn pla dua yan êyăn, sa yan mâo 30 êbâo boh, hrui wĭt hlăm brô 300 êklăk prăk/thŭn.

Hŏng hdră pla mjing msĕ snei, anôk bruă dôk mjing bruă mă hơĭt kjăp kơ 15 čô mnuih, hŏng ênoh prăk mlan mơ̆ng 3 – 6 êklăk prăk/mlan. Amai Nguyễn Thị Nguyệt Hồng, ti ƀuôn hgŭm Khánh Xuân, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, mă bruă tinei brei thâo:

“Kâo mă bruă tinei êbeh 1 mlan leh. Bruă mă hlăm grăp hruê jing kčoh, mkra bai čiêng, đuôn. Bruă mă tinei jăk êdi, anôk mă bruă jăk mơh, grăp čô mnuih thâo bi đru mbĭt, hŏng ênoh prăk mlan hlăm brô 5 – 6 êklăk ăt hơĭt kjăp mơh.

Hŏng bruă mkra mjing lu mta mnơ̆ng mrâo mơ̆ng djao êyăn, ayŏng Nguyễn Phú Tùng mbĭt hŏng mnuih mă bruă čang hmăng mtrŭt mđĭ hdră blei yua mtah lehanăn răng mgang wăl hdĭp mda, mbĭt anăn mjing thiăm bruă mă, mđĭ hnư hrui wĭt kơ mnuih ƀuôn sang. Mbĭt hŏng dŭm mta mnơ̆ng dôk mâo, êpul êya dôk tui ksiêm dŭm mta mnơ̆ng mrâo čiăng mđĭ boh tŭ yuôm mnơ̆ng mkra mơ̆ng djao êyăn./.