Leh sa wưng tui ksiêm, lông ba pla lu mta ana mdê mdê, 2 thŭn hŏng anei, Bùi Ngọc Dũng, thôn 3, să Khuê Ngọc Điền, kdriêk Krông Bông, čar Dak Lak bi mklă pla ktơr mjeh mmih mơ̆ng Mi êbeh 7 sao lăn mơ̆ng gŏ sang. Hluê si Dũng, mjeh ktơr anei ênưih pla msĕ si dŭm mjeh mâo gŏ sang ñu pla êlâo, ƀiădah boh tŭ bruă duh mkra lu hĭn:

Kâo pla mâo 2 thŭn leh, ba wĭt boh tŭ dưn mơh. Lăn pô 1 thŭn pla 3 blư̆. Wưng đĭ jing ăt hluê yan. Yan mđao hlăm brô 65 – 70 hruê, yan ê’ăt sui hĭn mơ̆ng 80 – 85 hruê. Sa sao leh tĭng jih prăk bi liê hrui mâo prăk mnga mơ̆ng 4 truh 4,5 êklăk. 1 thŭn mđĭ kơ 3 blư̆.

Hŏng gŏ sang Trịnh Thị Tâm, thôn 1, să Khuê Ngọc Điền, kdriêk Krông Bông, čar Dak Lak, bruă bi mlih ba pla ktơr Mi ba wĭt leh kơ gŏ sang ñu hnư hrui wĭt h’ĭt kjăp lehanăn mkra mđĭ klei hdĭp gŏ sang. Hluê si Tâm, klei jăk mơ̆ng ktơr mmih jing dưi hrui đăk, ba čhĭ dôk mtah, kyua anăn wưng ngă bruă bhiâo, amâo liê mmông dôk pleh asăr, lŏ mă ana ktơr ngă mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ mnơ̆mg rông, kyua anăn đru mđĭ hnư hrui wĭt:

Dua thŭn hŏng anei, ênoh čhĭ h’ĭt.Pla snei prăk bi liê amâo lu ôh, mbĭt anăn să kreh mkŏ mjing dŭm adŭ mjuăt bi hriăm hdră pla ktơr anei hlăk mnuih ƀuôn sang hluê ngă ăt mâo hnơ̆ng boh mnga lu čhĭ mâo ênoh mơh. Ktơr leh hrui êmiêt dưi ba čhĭ klă anăp, ana lehanăn hla mtah čiêm êmô amâo dah bi brŭ ngă hbâo”.

Nguyễn Đắc Thành, knuă druh bruă lŏ hma să Khuê Ngọc Điền, kdriêk Krông Bông, čar Dak Lak brei thâo: Êlâo adih, mnuih ƀuôn sang tinei lu jing pla mdiê lehanăn dŭm mta mnơ̆ng msĕ si: Êtak jŭ, êtak mtah, hbei boa, hbei ƀlang, amrêč eh kuih… mâo lu mnơ̆ng ngă, hnơ̆ng mâo amâo lu. Khă snăn, dŭm thŭn hŏng anei, hlăm hdră bi mlih mnơ̆\ng pla kñăm mđĭ boh tŭ bruă duh mkra mkăp djŏ hŏng klei čiăng mơ̆ng wăl anôk mnia mblei lehanăn klei bi mlih yan adiê, ktơr mmih mâo mnuih ƀuôn sang ruah mđing ba pla. Hnư hrui wĭt mơ̆ng ktơr mmih đĭ 2 -2,5 blư̆ mkă hŏng mnơ̆ng pla mkăn.

Nguyễn Đắc Thành brei thâo:Yan hla luh – puih ti alŭ wăl kreh pla ktơr Mi, hlăm 3 thŭn hŏng anei ana ktơr Mi mâo ênoh h’ĭt kjăp mơ̆ng 2 êbâo 500 truh 3 êbâo/boh, hnư hrui wĭt mơ̆ng mnuih ƀuôn sang đăo tĭng êbeh 7 êklăk prăk/sao/yan. Mơ̆ng anăn, leh tĭng mkă, anei ăt jing sa mta ana ba wĭt boh tŭ lu kơ mnuih ngă lŏ hma”.

            Dưi ƀuh, gru hmô bi mlih mnơ̆ng pla, mnơ̆ng rông, boh nik gru hmô pla ktơr mmih ba wĭt leh hnư hrui wĭt h’ĭt kjăp kơ ƀĭng ngă lŏ hma să Khuê Ngọc Điền, kdriêk Krông Bông, čar Dak Lak. Mơ̆ng anăn, đru mjing klei găl hlăm bruă ngă lŏ hma mơ̆ng alŭ wăl./.

Ktơr Mi ƀrư̆ mâo lu ƀĭng lŏ hma ruah pla hlăm bruă mlih mrâo ana pla mjing čiăng mđĭ boh tŭ bruă duh mkra, ngă djŏ klei čiăng anôk ba čhĭ leh anăn mdrơ̆ng hŏng klei bi mlih yan adiê. Khădah snăn, hdră pla, kriê dlăng ktơr mmih si ngă, ya klei brei mđing čiăng mâo boh lu, jăk, pô čih klei mrâo mâo klei êmuh Bùi Nhật Tuân, knuă druh mtrŭt mjhar lŏ hma, anôk bruă mtrŭt mjhar lŏ hma  kơ boh phŭn anei:

-Akâo kơ ih brei thâo, ti wưng pla ktơr mmih hlăm thŭn. Êngao kơ ruah mjeh mâo hnơ̆ng tŭ jăk, lŏ mâo mơ̆ klei mtă kơ mnuih ƀuôn sang êjai pla mjeh ktơr anei?

Trả lời- Yăng đar kreh mâo 3 wưng pla mjing phŭn hlăm thŭn: Yan puih mnga, yan hjan hla luh leh anăn yan hla luh yan puih. Čiăng kơ ktơr mâo hnơ̆ng boh mnga leh anăn hnơ̆ng tŭ jăk hĭn klei kai hli lăn jing yuôm bhăn sơnăk. Pô srăng pruê hbâo leh anăn yua čur. Ana ktơr anei hlăm wưng pla mjing čiăng êa krih hĭn jing wưng pla mjing yan puih mnga. Ana ktơr mŭt hlăm wưng rông boh čiăng kơ êa lu êdi leh anăn ana ktơr pô amâo dưi rô̆ krih djăp phŭn ôh, kyuanăn srăng kă bec krih êa dhul.

Hlăm wưng ana ktơr mrao mâo 5 – 6 pŏk hla leh anăn wưng blĕ muôi ktơr kreh mâo đa đa klei mnơ̆ng ngă. Ƀiădah ktang hĭn jing hluăt ƀơ̆ng ana. Pô srăng dưi răng kriê hluăt ƀơ̆ng ana hlăm wưng blĕ muôi leh anăn rông boh.

Sơnăn čiăng mgaih msir klei mnơ̆ng ngă anei si ngă ƀĭng ngă lŏ hma srăng ngă?

Trả lời- Čiăng kriê dlăng boh klei anei ƀĭng ngă lŏ hma drei srăng nao čuă đang pla mjing jêñ jêñ, srăng nao ksiêm dlăng ti ana mâo mnơ̆ng ngă srăng mgaih msir mtam. Pô srăng koh dŭm ana mnơ̆ng ngă, kƀĭn sa anôk leh anăn hlŏng čuh mtam. Đăm lui ôh hlăm đang pla mjing hluăt biă lŏ nao ƀơ̆ng ana mkăn amâodah lŏ mboh ti ana mkăn. Tơdah hmao ƀuh mnơ̆ng ngă drei srăng krih êa drao mâo phŭn mơ̆ng sinh học. Kyuadah ară anei klei doh êbăt mnơ̆ng ƀơ̆ng huă adôk jing boh klei hlơr, kyuanăn hmei mtă kơ ƀĭng ngă lŏ hma yua djŏ êa drao, djŏ wưng. Djŏ êa drao tinei jing pô yua êa drao mdiê hluăt sinh học, amâo mâo yua ôh dŭm mta êa drao hoá học lu đei.

Klă sĭt, dưi ƀuh hlăm bruă pla ktơr hlăm anăn mâo ktơr Mi, bruă răng kriê ăt jing ênưh mơh. Ƀiădah čiăng kơ boh prŏng, asăr ktrŏ leh anăn bi knar hlăm wưng čăt muôi leh anăn rông boh ya klei drei srăng mđing?

Trả lời- Yăng đar sĭt truh wưng čăt muôi leh anăn kčưm mâo boh, hlăm wưng pla mjing yan puih mnga drei srăng mđing kơ êa krih, bi wưng pla mjing yan hla luh yan puih kreh mâo hjan lu, êa krih amâo mâo đei čiăng lu mkă hŏng wưng pla mjing kăn. Tơdah tơr adôk rông boh drei srăng mđing kơ đa đa mta eh kan đuč. Tơdah lu kơh drei krih êa drao, tơdah ƀiă drei mâo mâo mjhua đei kơ êa drao ôh, boh nik jing êa drao mdjiê hluăt.

-Drei kreh ƀuh hlăm wưng pla mjing yan puih mnga mnuih ƀuôn sang ti lu alŭ wăl hlăm čar Dak Lak kreh bi pla ktơr mmih, mjeh mơ̆ng Mi hrô kơ dŭm mta ana pla mjing ƀiă hruê mkăn, bi kơ hră mnêč si klei ih mtă kơ klei anei?

Trả lời: Dôk ti kiêng hdră mnêč kâo mtă kơ mnuih ƀuôn sang drei srăng mlih ana pla mjing. Wưng tal 1 pô pla ktơr, wưng mkăn drei pla dŭm mta ana pla mjing mkăn. Klei bi mlih sơnăn mâo lu boh tŭ dưn, tal sa jing kơ mta jăk. Bi kơ ana ktơr leh anăn dŭm mta ana mkăn srăng ƀơ̆ng dŭm mta jăk mdê mdê, kyuanăn bruă mlih mta ana pla mjing srăng lač kơ mta jăk hlăm lăn. Tal 2 jing phŭn agha klei mnơ̆ng ngă, grăp ana pla mjing ăt srăng mâo klei mnơ̆ng ngă mdê mdê. Tơdah drei bi mlih msĕ sơnăn drei srăng dưi mkhư̆ phŭn mnơ̆ng ngă leh anăn klei đĭ hriê mơ̆ng mnơ̆ng ngă anăn.