Boh sĭt, mơ̆ng akŏ mlan 11 thŭn anei, krĭng Lăn dap Kngư tŭ nanao klei adiê hjan leh anăn angĭn êbŭ mrô 13 (angĭn Kalmaegi), ngă adiê hjan prŏng sui, ngă lu ênhă kphê êngăp êa, kyâo joh êbuh, brŭ agha. Hlăm Êpul hgŭm bruă lŏ hma Ea Wy, să Ea Wy (kdriêk Ea Hleo êlâo dih), hŏng êbeh 100 ha kphê leh anăn tiu pla pluă, phung hlăm êlan hrui pĕ hnưm, khăt mkra đang pla mjing hnưm čiăng mkhư̆ klei luč liê. Lương Thị Oanh, Khua Êpul hgŭm bruă brei thâo:

“Mprăp mâo gưl angĭn êbŭ kyua anăn mnuih ƀuôn sang rŭng răng, hnêč nao pĕ kphê să êlâo čiăng bi hrŏ boh luh, leh anăn khăt adhan huĭ angĭn ngă jih êbuh. Mnuih ƀuôn sang ăt gak răng hlăm đang hma pô, akŏ yan anei jing dŭm gŏ êsei čŏng hrui pĕ”

Wăt tơdah angĭn êbŭ 13 ngă luč liê lu snăk kơ dua čar Dak Lak leh anăn Gia Lai, ƀiădah dŭm krĭng kphê hlăm krĭng lăn nah yŭ dưi ñĕ kơ klei luč liê. Hlăm êpul hgŭm bruă lŏ hma hơĭt kjăp Čư̆ Suê 2-9, să Quảng Phú, čar Dak Lak, mnuih ƀuôn sang dôk hrui êmiêt kphê. Čiăng rơ̆ng kơ hnơ̆ng jăk, mnuih ƀuôn sang knŏng hrui pĕ boh ksă, rơ̆ng ênoh ksă mâo 95% kơ dlông; mkhư̆ ngă luč liê kơ adhan, hla, hmăi kơ hnơ̆ng boh mnga êdei. Hlue si Đặng Dậu Thanh,  Khua Êpul hgŭm bruă, ăt tơdah ênoh kphê akŏ yan anei mđĭ lar ti hnơ̆ng lu, hlăm brô 120 êbâo prăk/kg, ba klei mơak kơ phung pla mjing, ƀiădah ăt adôk lu klei kpĭ kơ yan adiê leh anăn phung mă bruă.

“Ênoh bi liê mnuih mă bruă ară anei ăt đĭ hĭn grăp thŭn kyua anăn ăt tuôm hŏng lu klei dleh dlan. Hlăm hdră hrui pĕ snăn yan adiê dleh ktuê dlăng, msĕ si adiê hjan, snăn ăt hmăi kơ hdră mnuih ƀuôn sang ƀhu kphê”

  Leh gưl adiê hjan angĭn êbŭ, Lăn Dap Kngư khăng mâo gưl adiê hjan kyua hmăo mơ̆ng angĭn êbŭ Ngŏ Dưr. Boh klei adiê hjan sui leh anăn hnơ̆ng hơuh ktang stăng ngă kơ klei ƀhu, kriê pioh kphê jing suăi hĭn. Lu gŏ êsei ƀĭng lŏ hma ktŭng ƀaih, guôm hŏng nilon, amâodah ngă sang čhiăm čiăng răng mgang anôk ƀhu, ƀiădah ăt dleh ñĕ kơ klei asăr kphê jŭ, hrŏ hnơ̆ng jăk. Lê Văn Thanh, ti să Ea Na, brei thâo:

“Kphê krĭng hmei ksă hnưm hĭn mkă hŏng dŭm krĭng mkăn, snăn mâo sa klei amâo jăk jing yan hjan ăt dôk ti wưng knhal tuč, ka jih ôh, kyua anăn truh kơ yan hrui pĕ snăn klei ƀhu, răng kriê ăt kăn dưi rơ̆ng mơh”.

Yan adiê hjan lu jing klei lông dlăng hŏng hnơ̆ng leh anăn hnơ̆ng jăk hrui pĕ kphê ti lu alŭ wăl. Bruă hrui pĕ djŏ hdră, mkra mđĭ hdră ƀhu leh anăn kriê pioh, jing mta phŭn đru kơ mnuih ƀuôn sang pla kphê krơ̆ng hnơ̆ng, hơĭt anôk ba čhĭ leh anăn rơ̆ng hnơ̆ng jăk asăr kphê ba čhĭ kơ ala tač êngao.

Čiăng đru kơ mnuih pla kphê hrui pĕ lehanăn kriê pioh kphê jăk hlăm wưng yan adiê dleh dưi ksiêm dlăng ară anei, pô čih klei mrâo kơ kdrêč anei mâo leh klei bi blŭ hrăm hŏng Nai prĭn Phạm Công Trí, pô thơ̆ng kơ bruă ksiêm dlăng hdră pla mjing kphê hơĭt kjăp.

- Ơ nai prĭn Phạm Công Trí, Hlăm klei hjan lu, yan adiê dleh ksiêm dlăng, ya ƀĭng ngă lŏ hma srăng mprăp êmiêt êlâo kơ mŭt hlăm wưng hrui pĕ čiăng ñĕ kơ klei hmăi?

Phạm Công Trí: Hmei lač ară anei kčưm hlăm yan hrui pĕ, tal êlâo hĭn drăng srăng kriê dlăng rơ̆k, amâo mâo jhah doh, kyua doh đei srăng hmăi kơ yan không kơ anăp leh anăn hnơ̆ng jăk mơ̆ng kphê leh pĕ. Drei srăng jah rơ̆k ti đang kphê lui dlông mơ̆ng 5 - 10cm čiăng mjing klei găl êjai hrui pĕ. Drei mă hĕ jih adhan krô, dŭm adhan krô boh čiăng kơ ana kphê doh leh anăn drei pĕ, mprăp kơ dŭm mta mnơ̆ng yua, mnuih pĕ kphê găl guôp. Kyua ară anei mâo klei đăo knăl hjan lu. Kyuanăn boh klei yan adiê hlăm hrui pĕ ăt yuôm bhăn sơnăk.

- Sơnăn, hlăm klei pĕ boh, čiăng rơ̆ng hnơ̆ng jăk kơ asăr kphê, ya ƀĭng ngă lŏ hma drei srăng mđing?

Phạm Công Trí:  Hluê si klei klei găl drei hrui pĕ doh, dưm mdê boh amâo mâo jăk čiăng rơ̆ng kơ klei doh. Hmei mñă êjai pĕ kphê srăng mâo ƀaih jăk, drei anăn drei jah rơ̆k srăng lui phŭn rơ̆k mơ̆ng 5 - 10 cm čiăng mâo klei ênưih ktŭng ƀaih leh anăn bi hrŏ klei mnơ̆ng ngă kơ asăr kphê, đru pĕ kphê dưi doh hĭn. Êjai pĕ kphê gĭr rơ̆ng mơ̆ng 2 - 3 gưl pĕ brei mâo boh ksă hĭn. Tal jing mnuih ƀuôn sang mprăp mơh ƀaih nilon, êjai mâo hjan srăng yua ƀaih nilon čiăng găm hĕ, đru kơ kphê ăt mâo mđiă mtrang, ƀiădah kăn djŏ êa hjan bi ƀrŭ asăr kphê.

- Sa bruă yuôm bhăn mkăn jing bhu leh anăn pioh êdei pĕ, Dưi mơ̆ ih kah mbha hdră mnêč bhu kphê hlăm wưng hjan lu sơnei?

Phạm Công Trí: Tač bhu kphê drei mkra dap, kyuanăn mâo hjan hlŏng êa lip yơh, lip truh kơ anôk bhu kphê. Ƀiădah tač bhu mrâo arăng srăng mâo êlan đuĕ êa, jing tač kpă ƀiădah mâo êlan êa. Kyuanăn wăt kơ yan adiê amâo mâo jăk, drei kƀĭn kpê ti anôk dlông, êa hjan srăng đoh ti êlan gŭ. Kphê amâo mâo djŏ êa sơnăn hnơ̆ng jăk srăng mâo hĭn. Leh anăn hlăm dŭm êpul hgŭm bruă amâodah gŏ sang thâo mâo drei dưi bhu hlăm sang ñuăl amâodah bhu hŏng êwa hlơr čiăng mđĭ hnơ̆ng jăk. Tơdah dưi drei srăng duh bi liê dŭm masin bhu amâo mâo asăp amâodah yua măi kwă kphê, hrô kơ kwă msĕ hŏng êlâo ngă kơ asăr kphê amâo mâo jăk amâodah bhu wăt tôk dleh thu. Ară anei drei mâo leh masin drih kphê, jing ksiêk hĕ tôk mdê, asăr mdêi, drei bhu srăng jăk hĭn leh anăn hnơ̆ng jăk asăr kphê srăng đĭ hĭn.

- Hlăm boh sĭt, lu gŏ sang srăng mưn phung pĕ kphê. Sơnăn bruă mtô kơ klei pĕ kphê čiăng êdi mơ̆ hĕ?

Phạm Công Trí: Êjai pĕ kphê lu gŏ sang srăng mưn phung pĕ, kyuanăn bruă mtô hdră mnêč pĕ kphê jing čiăng êdi. Kyuadah tơdah amâo mâo hriăm diñu srăng pĕ boh mtah, pĕ soh bi joh adhan  kphê, amâo mâo rơ̆ng kơ hnơ̆ng jăk. Drei amâo pĕ mtah ôh ƀiădah srăng pĕ hrŏng boh ksă hlăm klei hrui pĕ.

- Mâo lu arăng bi lač pĕ kphê ksă đei srăng ngă kơ ana kphê awăt hĕ, boh nik hlăm wưng adiê êăt leh anăn kƀah mnuih pĕ. Si ih mĭn kơ klei anei?

Phạm Công Trí:  Drei bi mĭn sơnei: ana kphê srăng găn sa wưng bi mlih. Êjai kphê dlông ana mâo leh lu boh ksă leh anăn dŭm adôk bi mlih êa mil leh, jing dŭm asăr anăn ksă djăp leh. Tơdah drei bhu krô boh rak dưi dlăng jing ksă leh. Tơdah drei mkra mjing msah kơh drei srăng pĕ kphê ksă hrah kluôm

Kyanăn drei mđing êngao kơ gưl pĕ hrŏng tal êlâo, gưl tal dua ñu rak kñĭ leh, jing amâo lŏ mâo ôh boh mda drei srăng pĕ jih.

Sa klei mkăn ƀĭng ngă lŏ hma srăng mđing jing tơdah pruê hbâo, tơdah amâo mâo djăp êjai kphê ksă, boh hrip lu srăng ngă kơ ana kphê awăt, amâdah dŭm anôk lăm amâo mâo jăk srăng ngă kơ ana kphê awăt. Ƀiădah hŏng ƀĭng ngă lŏ hma kreh yua hbâo pruê djăp, klei anei amâo mâo hmăi kơ ana kphê. Yua hbâpo pruê ăt đru kơ kphê mâo agha jăk hĭn, hlăm ana mâo lu adhan mkăp. Sơnăn klei pĕ boh ksă leh anăn khua srăng đru kơ drei jăk hĭn leh anăn ana kphê ăt dưi rơ̆ng kjăp.

- Lač jăk kơ ih lu!