Klei lông dlăng mơ̆ng hdră rông čĭm iăt ti Dak Lak

VOV4.Êđê - Čar Dak Lak jing sa hlăm 10 čar, ƀuôn prŏng mâo ênoh sang rông čĭm iăt lu hĭn hlăm lăn čar. Čar mâo lu klei găl leh anăn ênoh sang rông čĭm iăt ăt đĭ hmar hlăm dŭm thŭn giăm anei.

Gŏ sang Lê Đăng Nguyên ti să Êa Bông, kdriêk Krông Ana, čar Dak Lak mphŭn bruă rông čĭm iăt mơ̆ng thŭn 2018 lehanăn bruă anei dôk mjing hnư hrui wĭt hơĭt kơ gŏ sang. Hluê si Nguyên, hlăm 3 thŭn giăm anei, hruh čĭm iăt ka mkra mjing ti Dak Lak hrŏ nanao. Wăl anôk rông čĭm iăt ƀrư̆ hruê ƀrư̆ điêt, mnơ̆ng ƀơ̆ng čĭm iăt hrŏ mơh kyua anăn dleh snăk dưi mđĭ hnơ̆ng rông, dleh dưi rơ̆ng kơ hdră ba čhĭ kơ ala tač êngao.

“Ară anei dôk mđing kơ hdră ba čhĭ kơ ala tač êngao, kyua ênoh trŭn, boh tŭ yuôm mnơ̆ng dhơ̆ng, hdră rơ̆ng hnơ̆ng tŭ jăk hlăm klei ba čhĭ kơ tač êngao dleh mơh. Ară anei, mơ̆ng dŭm mta mâo hlăm sang rông čĭm iăt, kdrêč bi mdoh, êa mjing hnơ̆ng h’ăp ăt jing mta phŭn ngă amâo djăp hnơ̆ng čuăn kơ klei doh êƀăt mnơ̆ng dhơ̆ng kyua anăn si srăng ngă čiăng dưi rơ̆ng klei doh êƀăt snăn kơh dưi mâo djăp hnơ̆ng čuăn jăk čiăng ba čhĭ kơ ala tač êngao.

Ăt mphŭn hdră rông čĭm iăt mơ̆ng thŭn 2018, gŏ sang Ngô Thị Thu Thảo, ti să Êa Kmŭt, kdriêk Êa Kar mâo dua sang rông čĭm iăt lehanăn sa anôk mkra hruh čĭm iăt. Amai Thảo brei thâo, kyua ênoh hruh čĭm iăt ka mkra mjing trŭn lehanăn amâo hơĭt, ba lu klei dleh dlan kơ mnuih rông čĭm kyua anăn anôk bruă ñu amâo djăp mnơ̆ng ôh. Mbĭt anăn, wăl anôk mnia mblei ala tač êngao dôk čiăng klei bi mlih ƀrư̆ hruê ƀrư̆ đĭ wăt kơ hruh đŭng, hnơ̆ng tŭ jăk, brei mnuih rông čĭm iăt mâo lu klei bi mlih hĭn. Amai Ngô Thị Thu Thảo brei thâo:

“Brei pô mđĭ hĭn klei thâo hlăm hdră mnêč rông si srăng ngă čiăng rông čĭm iăt djăp hnơ̆ng čuăn. Hŏng anôk rông brei pô mâo hdră rơ̆ng bi mlih hruh đŭng, čiăng tơdah arăng bơ̆k bâo kơ Việt Nam gơ̆ mâo mơh 1 mta mnơ̆ng arăng thâo.

Ea Kar jing alŭ wăl mâo êbeh 300 boh sang rông čĭm iăt, lu êdi ti čar Dak Lak. Lê Đình Chiến, Kơiăng khua Anôk bruă sang čư̆ êa kdriêk Êa Kar brei thâo, hdră mkra sang rông čĭm iăt mâo ti alŭ wăl kdriêk mơ̆ng thŭn 2016, truh kơ ară anei, sang rông čĭm iăt mâo ti 16/16 să, wăl krah. Anôk bruă sang čư̆ êa dŭm kdriêk mtrŭn leh hră mơar brei mnuih buôn sang, anôk bruă duh mkra hluê ngă kjăp klei kčah mtrŭn răng mgang wăl hdĭp mda, mtô mblang klei mtrŭn hlăm bruă mkra sang rông čĭm iăt, boh nik jing hdră gang mkhư̆ klei ruă, rơ̆ng hnơ̆ng tŭ jăk hŏng mta hruh čĭm iăt pioh mkra mjing. Lê Đình Chiến brei thâo:

“Ară anei, kdriêk dôk mkŏ mjing dŭm mta mnơ̆ng OCOP, dôk mkŏ mkra kơ dŭm să lehanăn dŭm anôk bruă mkŏ mjing lehanăn gĭr mkra 1 – 2 êpul hgŭm bruă rông čĭm iăt mơ̆ng Êa Kar. Ară anei, adŭ bruă lŏ hma lehanăn dŭm êpul êya djŏ tuôm mbĭt hŏng să dôk bi trông čhai hŏng dŭm boh sang rông čĭm iăt čiăng mkra êpul hgŭm bruă kñăm bi hgŭm hlăm bruă rông, hrui blei, mkra mjing lehanăn ba čhĭ hlăm wăl anôk mnia mblei.

Čar Dak Lak ară anei mâo êbeh 1.000 gŏ sang rông čĭm iăt hŏng êbeh 1.700 boh sang rông čĭm, hnơ̆ng mâo mơ̆ng 8 – 10 ton hruh čĭm iăt ka mkra mjing/thŭn, ba akŏ krĭng Lăn dap kngư lehanăn dôk hlăm Top 10 čar – ƀuôn prŏng mâo sang rông čĭm iăt lu êdi kluôm ala čar. Khă snăn, bruă rông čĭm iăt ti čar Dak Lak dôk tuôm hŏng lu klei dleh dlan, lông dlăng hlăm hdră čuăl mkă krĭng rông phŭn, hdră rông, mkra lehanăn ba čhĭ, kriê dlăng hnơ̆ng tŭ jăk lehanăn mkŏ mkra anăn knăl. Boh nik, kƀah klei bi hgŭm mơ̆ng dŭm anôk rông čĭm iăt hŏng anôk hrui blei, mkra mjing, mđĭ kyar wăl anôk blei mnia, mkŏ mkra anăn knăl čiăng mđĭ boh tŭ yuôm. Kơ dŭm hdră msir čiăng ruh mtlaih klei dleh dlan kơ anôk bruă rông čĭm iăt hlăm wưng ti anăp, Trần Ngọc Sơn, khua hlăm anôk bruă rông mnơ̆ng lehanăn mdrao mgŭn mnơ̆ng rông čar Dak Lak lač:

“Čar brei mđing čih mkra dŭm Hdră bruă, mâo klei bhiăn, hdră mtrŭn lehanăn hdră msir kluôm čiăng mkŏ mjing anôk bruă mkra mjing mnơ̆ng mơ̆ng čĭm iăt ti Dak Lak hit kjĭp. Hŏng Anôk bruă sang čư̆ êa dŭm kdriêk, ƀuôn prŏng brei čih mkra mrô bi mklă sang rông čĭm iăt, hră kak lăn mơ̆ng dŭm boh sang rông čĭm iăt čiăng ngă tur knơ̆ng ba yua kdrăp hâo hưn ênuk mrâo hlăm hdră kriê dlăng, tă hdră êlan mđĭ kyar sang rông čĭm iăt. Brei mjing klei jăk găl đru kơ anôk bruă duh mkra mđĭ kyar sang rông čĭm iăt, rông, mkra, hrui blei jăk găl lehanăn mâo dŭm knhuang nao hơĭt kjăp čiăng mđĭ kyar kjăp bruă anei”.

Dưi ƀuh dŭm klei lông dlăng prŏng mơ̆ng bruă rông čĭm iăt ti čar Dak Lak jing klei čŏng duah rông, amâo mâo klei mkŏ, ka mkŏ mjing anăn knăl, kyuanăn boh tŭ dưn ba wĭt ka năng ôh. Sơnăn, si ngă hdră êlan čiăng kơ bruă rông čĭm iăt ti čar Dak Lak đĭ kyar hơĭt kjăp, pô čih klei mrâo kơ kdrêč mâo klei blŭ hrăm hŏng Nguyễn Văn Hà, k’iăng khua knơ̆ng bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang kơ mta phŭn anei:

- Daklak drei hlăk ba akŏ krĭng Lăn dap kngư kơ ênoh rŭ mdơ̆ng sang rông čĭm iăt, ƀiădah hdră rông anei ăt dôk điêt hliê, čŏng duah ngă mă mdê mdê, klei anei si srăng hmăi amâo mâo jăk kơ bruă mđĭ kyar klei rông čĭm iăt?

Nguyễn Văn Hà: Hlăm dŭm thŭn mlan leh êgao, ƀuh jing mâo leh lu anôk dơ̆ng mkŏ mjing bruă rông čĭm iăt hlăm sa alŭ wăl klei anei amâo mâo jăk ba wĭt klei tŭ dưn msĕ si klei pô čiăng ôh. Mbĭt anăn lĕ, êjai duh bi liê rŭ mdơ̆ng sang rông čĭm iăt mơ̆ng đa đa gŏ sang jing bi tiŏ êran, ka mâo klei tui duah hdră rông si jing djŏ, snăn kơh thâo ruah ti anôk pô srăng mdơ̆ng sang rông jing găl, kyuanăn yơh lu mnuih bi liê leh sa ênoh prăk prŏng, ƀiădah knhal tuič jing hruh čĭm iăt mâo mă knŏng ƀiă. Lehanăn mâo mơh đa đa gŏ sang bi rŭ mdơ̆ng sang rông čĭm iăt giăm hŏng anôk mnuih ƀuôn sang dôk, lehanăn ka tui hlue djŏ ôh klei bhiăn brei yua ênai čĭm iăt mdjiê tui si mta mtrŭn, mơ̆ng anăn mơh ngă hmăi amâo mâo jăk ôh hŏng klei hdĭp wăl riêng gah. Mrâo anei čar mâo leh mơh klei gĭt gai, lehanăn mâo dŭm hdră mtrŭn mghaih msir dŭm klei ngă bi ngañ kyua bruă rông čĭm iăt ti krĭng mnuih ƀuôn sang hdĭp, lehanăn mâo klei ƀư̆ mkra leh klei anei.

-Pătdah mnuih rông čĭm iăt msĕ si tui tiŏ klei myun mdan, mbha mbhai hĕ amâodah hơăi hlăm bruă rŭ mdơ̆ng sang rông čĭm iăt. Klei anei klă sĭt jing hmăi djŏ kơ klei mđĭ kyar bruă rông čĭm iăt ară anei. Snăn si hdră čar mâo čiăng mghaih msir klei ka djŏ anei?

Nguyễn Văn Hà: “Hŏng bruă rông čĭm iăt ñu jing mdê hŏng bruă mă mkăn, dôk djŏ tuôm hŏng lu mta klei. Drei knŏng tă êlan lehanăn čuăl mkăkrĭng rông, lehanăn tơdah mâo hdră êlan duh bi liê snăn bi mkă tĭng hlăm lu mta klei. Ară anei phung duh mkra mâo dŭm hdră êlan čiăng bi ksiêm dŭm krĭng dưi ngă hlăm bruă rông čĭm iăt, si ngă krĭng anăn jing găl guôp mơ̆ hlăm bruă rông čĭm iăt, tơdah jing anôk jăk lehanăn găl leh, snăn kơh mâo hdră êlan mđĭ ai mnuih ƀuôn sang duh bi liê bi djŏ. Čiăng mâo klei đĭ kyar kjăp hlăm wưng tinăp, sĭt nik sang rông čĭm iăt srăng đĭ lar lu hĭn mkă hŏng ară anei, lehanăn klei srăng mbha krĭng rông phŭn, lehanăn rông amâo mâo jing knơ̆ng sĭt êmĭt ôh, lehanăn anôk bruă lŏ hma mơ̆ng anăn mâo hdră êlan kiă kriê kjăp bruă rông čĭm iăt, djŏ hŏng klei gĭt gai mơ̆ng phŭn bruă lŏ hma, lehanăn mă klei hriăm mơ̆ng dŭm čar mâo leh klei mưng hlăm bruă rông čĭm iăt, lehanăn mđĭ kyar kdrăp rông mrâo, sĭt nik srăng kčĕ kơ čar mkŏ mjing hdră êlan đĭ kyar bruă rông čĭm iăt hlăm wưng tinăp, hlăm anăn srăng bơ̆k bâo kơ dŭm mta kleičiăng mâo hdră êlan čuăl mkă bi djŏ krĭng rông, lehanăn mâo hdră êlan đru bi găl guôp kơ bruă bi hgŭm, lehanăn truh kơ bruă mkŏ mjing anăn knăl, mđĭ kyar kjăp hĭn  lehanăn mâo hdră ktrâo atăt klei rông čĭm iăt bi djŏ klei bhiăn, lehanăn mâo klei kăp mtă, lehanăn kăp kčĕ hlăm bruă. Bi kơ hdră êlan mă bruă ară anei dơ̆ng ngă bruă anei.

-Klei dleh dlan kơ mnuih rông čĭm iăt, lehanăn kơ phung duh mkra ară anei ti čar Daklak anăn jing bruă kiă kriê hnơ̆ng jăk, lehanăn bruă mkŏ mjing anăn knăl pioh kơ bruă čhĭ mnia hŏng ala tač êngao. Kơ klei anei si anôk bruă lŏ hma mâo hdră êlan čiăng đru?

Nguyễn Văn Hà: Kyua boh tŭ mơ̆ng hruh čĭm iăt mkă ti hnơ̆ng prŏng, m\ng anăn mơh hlăm klei čiăng bi mnia mblei hŏng ala tač êngao, drei bi tui tiŏ hdră êlan mkŏ mjing kjăp bruă rông čĭm iăt ti Việt Nam hlăm anăn mâo čar Daklak drei. Kyuanăn yơh jih jang ênoh čuăn brei drei mđing jing bi djŏ hŏng ênoh čuăn mơ̆ng dŭm ala čar čiăng blei hruh čĭm iăt drei, lehanăn drei bi mkŏ mjing kjăp klei bhiăn mă bruă, dơ̆ng mơ̆ng bruă rông hlŏng truh kơ hrui blei, lehanăn mkra mjing jih jang brei ngă djŏ ênoh čuăn kčah pioh ba čhĭ kơ ala tač êngao. Snăn bruă anăn ăt jing sa bruă dôk hlăm hdră êlan mă bruă tinăp.

-Lač jăk kơ ih lu!

Viết bình luận